آیا خود ارضایی در کودک یک ساله ممکن است؟ هنگامی که دختر بچه ی خردسال شما، خود را روی صندلی سه چرخه اش می مالد و یا هنگانی که پسر بچه ی خردسال شما دستانش را به درون شلوار خود برده است، برای ملاقات با روانشناس محله ی خود سراسیمه بیرون ندوید! لحظه ای صبر کنید و فکر کنید که اصلا چرا این موضوع، شما را این همه بهم ریخته است! واژه ی خود ارضایی باعث می شود که حس بدی به همراه گناه در بزرگسالان ایجاد شود. اگر کودک گوش خود را بکشد و یا بازوی خود را نوازش کند، کسی عکس العملی به این حرکت او نشان نمی دهد.
پس دلیل این که والدین به کشیدن گوش کودک خود عکس العملی نشان نمی دهند ولی به دست زدن به آلت تناسلی این چنین واکنش نشان می دهند چیست؟ این مساله می تواند یا به این دلیل باشد که آلت تناسلی یک عضو بد، مرموز و خارج از حد تصور در نظر آنها است و یا به دلیل این باشد که دست زدن به آلت تناسلی از دیدگاه آنها نشانه ی یک اختلال روانی است!
و باید بگویم که هیچ یک از این تصورات درست نیست. بیشتر کودکان با دستگاه تناسلی خود بازی می کنند و این اتفاق معولا در سنین بین دو تا شش سالگی رخ می دهد. دلیل اینکه دست زدن به دستگاه تناسلی، بزرگسالان را آزار می دهد این است که بزرگسالان این حرکت را از دیدگاه یک بزرگسال، تجزیه و تحلیل می کنند.
نوزادان در کشف قسمت های بدن خود، متوجه می شوند که برخی از قسمت های بدن، لذت بخش تر از دیگر بخش های بدن است و پس از کشف کردن این بخش، همیشه دست های خود را در آن ناحیه از بدن قرار می دهند. از نظر یک کودک ماساژ دادن اندام تناسلی برای او فقط کاری لذت بخش است و این یک کار کثیف، گناه و یا اشتباه نیست و در صورتی که کودک این اصطلاحات را از بزرگسالان بشنود و یا اضطراب آنها را ببیند دچار نگرانی و سردرگمی خواهد شد.
کودکان در هنگام کشف و یا تحریک اندام تناسلی خود هیچ کار اشتباهی انجام نمی دهند، پس نیازی به سرزنش، تحقیر و یا تنبیه کردن آنها نیست. مهم تر از همه این که، از انتقال این مفهوم که بدن بد و شرم آور است باید جدا خودداری کنید. بروز برخی مشکلات جنسی در بزرگسالی، اغلب به دلیل بد رفتاری بزرگسالان در مورد مسائل جنسی در سنین خردسالی فرد است.
این گونه والدین که چنین رفتاری با کودک خردسال خود دارند، اغلب خودشان در خردسالی در رابطه با مسائل جنسی شرمنده و یا مجازات شده اند و ممکن است هرگز با جنسیت خود کنار نیامده باشند.
دیدگاه مذهبی
در برخی از آیین ها، خود ارضایی را امری اشتباه تلقی می کنند. من قصد ندارم که این باور یا نظام ارزشی دینی را زیر سوال ببرم. فقط می خواهم بگویم که بزرگسالانی که به دلایل اخلاقی ترجیح می دهند که خودارضایی نکنند، باید در برخورد با نوزادان و خردسالان خود هوشمندانه رفتار کنند.
با بزرگتر شدن کودک، فرصت کافی برای آموزش نحوه احترام به اندام تناسلی به معنای مذهبی وجود خواهد داشت.
۸ روش برای مدیریت خودارضایی در کودکان
برای کودک، تحریک اندام تناسلی یک رفتار طبیعی است، ولی این مساله اغلب باعث آزار و ناراحتی والدین می شود و اگر بیش از حد تکرار شود باعث ناراحتی خود کودک نیز خواهد شد.
در اینجا چند روش برای جلوگیری از تبدیل شدن یک رفتار طبیعی به یک عادت مضر، مورد بررسی قرار گرفته است.
1- خودارضایی در دوران کودکی طبیعی است.
در ابتدا این دیدگاه را در خود تقویت کنید که استفاده از اعضای بدن برای رسیدن به لذت، یک بخش طبیعی از رشد جنسی است. این باور به این معنا نیست که اگر کسی در رابطه با لذت بردن از بدن تصویر مثبتی دارد، پس حتما طرفدار پر و پا قرص خود ارضایی است!
بلکه داشتن تصویری مثبت در رابطه از لذت بردن از بدن، باعث رشد جنسی سالم در فرد می شود. بنابراین ماساژ دادن گاه به گاه اندام تناسلی، کاری کثیف، مضر، نشانه ی یک اختلال روانی اساسی و یا مشکل در فرزند پروری نیست. برای بیشتر کودکان خردسال این کار فقط یک کشف مداوم است و احساس خوبی دارد.
به همین سادگی!
2- چه هنگام، خودارضایی غیر طبیعی می شود؟
بازی با اندام تناسلی زمانی می تواند چیزی فراتر از یک کنجکاوی گذرا باشد که کودک به طور مکرر این کار را انجام دهد و چنان سرگرم لذت شخصی شود که از تعامل با دیگران کناره گیری کند. این مساله در رابطه با دیگر لذت ها نیز صدق می کند.
همه ما برای رفع بی حوصلگی، فرار از روزمرگی زندگی، رسیدن به آرامش و یا از بین بردن اضطراب، هر از گاهی به دنبال لذت هایی می رویم تا حال بهتری داشته باشیم، ولی اگر فرد به این لذت ها تا حدی وابسته شود که از زندگی شخصی خود غافل شود، این مساله غیر طبیعی خواهد بود.
عوارض پزشکی ناشی از تحریک دستگاه تناسلی نادر است، اگر چه در دختر بچه ها گاها به دلیل اصطکاک بیش از حد، به دلیل مالیدن اندام تناسلی به سطحی مانند زین دوچرخه، دهانه ی مجاری ادرار دچار آسیب می شود و نهایتا منجر به بروز عفونت ادراری در کودک می شود. (احتمال بروز چنین عارضه ای در پسر بچه ها خیلی کمتر است). تا زمانی که دست های کودک تمیز باشد، دست زدن به اندام تناسلی، آسیبی به بافت ها وارد نمی کند، مگر این که به دلیل شدت و تکرار دست زدن به اندام تناسلی، کودک دچار درد شود، در این صورت والدین باید مداخله کنند.
3- مراعات کردن در انظار عمومی
عمه ی سالخورده و عزیز شما در اتاق نشیمن نشسته است. دختر چهار ساله ی شما هم از دسته ی مبل بالا می رود تا روی آن بنشیند. او آلت تناسلی خود را روی دسته ی مبل می مالد. چهره ی او خندان و چهره ی دیگر افراد حاضر در اتاق از خجالت سرخ می شود. مشاهده ی خود ارضایی، باعث احساس شرمندگی در بزرگسالان می شود.
در اینجا بهتر است به کودک خود آموزش دهید که هر مساله ای که مربوط به بخش های خصوصی بدن است (مانند رفتن به دستشویی) باید به صورت خصوصی انجام شود. از این لحظه به عنوان یک لحظه ی آموزشی استفاده کنید و به آرامی توضیح دهید که از او می خواهید تا این کار را جایی انجام دهد که جلوی چشم شما و یا دیگران نباشد، چرا که دیدن این مساله باعث احساس ناراحتی دیگران می شود.
معمولا در چنین شرایطی کودک ترجیح می دهد انجام این کار را متوقف کند تا بتواند پیش شما بماند. زندگی عادی اجتماعی، ایجاب می کند که مردم به دلیل احترام به احساسات دیگران، اغلب رضایت خود را به تاخیر بیندازند (یا احساسات خود را سرکوب کنند). در چنین شرایطی بهتر است که بلافاصله حواس کودک را به یک فعالیت جالب تر منعطف کنید.
4- عزت نفس متعادلی را در کودک خردسال خود ایجاد کنید.
کودکانی که در اکثر موقعیت ها مانند خانه، دوستان، مدرسه و دیگر فعالیت ها، احساس خوبی نسبت به خود دارند، کمتر دچار وسواس خودارضایی می شوند. تامی شش ساله در حال گذر از یک مرحله ضعیف از تصویر خود است. او با والدین یا دوستانش کنار نمی آمد و در فعالیت های مدرسه هم شرکت نمی کند. مادر او متوجه شد که تامی هر بار زمان بیشتری را پشت در بسته ی اتاق خود می گذراند و فقط با خودش وقت گذرانی می کند. یک روز مادر تامی بدون توجه به این که تامی در اتاق است وارد اتاق شد و او را در حال خود ارضایی دید.او بلافاصله در را بست، به طبقه ی پایین رفت و به پدر تامی اطلاع داد که او را در حال خود ارضایی دیده است.
مادر به جای خجالت زده کردن پسرش، به او احترام گذاشت و برنامه ای را تنظیم کرد تا در زمانی مناسب او و پدرش با تامی صحبت کنند.در صحبتی که بین آنها پیش آمد، مادر به آلت تناسلی با واژه ی ‘تامی کوچولو’ اشاره می کرد. پدر نیز از همین واژه استفاده می کرد، چرا که مادر و تامی احساس بهتری نسبت به این کلمه داشتند. آنها به ندرت به عملی که صورت گرفته بود اشاره می کردند، و بیشتر روی تغییر رفتار تامی که از خانواده کناره گرفته بود تمرکز داشتند، چرا که مشکل اساسی، همین مساله بود، نه اینکه دست های تامی در کجا قرار گرفته بودند.
در روزها و هفته های بعدی، آنها به تامی کمک کردند تا در فعالیت های بیرون از خانه فعالیت کند و بیشتر با خانواده وقت بگذراند و در نتیجه تامی زمان کمتری را در اتاق خود سپری می کرد. کودکانی که کسالت مزمن دارند معمولا برای رفع بی حوصلگی خود، شروع به بازی کردن با بدن خود می کنند. هنگامی که متوجه شدید پسر بچه ی شما مشغول بازی کردن با اندام تناسلی خود است و یا دختر بچه ی شما در حال مالیدن اندام تناسلی خود به جایی است، بهترین کار این است که آنها را به انجام فعالیتی دعوت کنید تا از ادامه ی این رفتار دست بکشند.
5- از به کارگیری تکنیک های ترساندن کودک خودداری کنید.
چند داستان تخیلی وجود دارد که در گذشته بزرگسالان برای ترساندن کودکان از خودارضایی، به آنها می گفتند: “اگر این کار را ادامه دهی کور می شوی. اگر با اندام تناسلی خودت بازی کنی، دست هایت تاول می زنند. اگر به این کار ادامه دهی آخر مریض می شوی و باید به بیمارستان بروی.”
این داستان ها ممکن است باعث ایجاد ترس در کودکان شود و آنها از ادامه ی این کار خودداری کنند، ولی بازگو کردن چنین داستان هایی باعث ایجاد حس گناه و آسیب دیدن عزت نفس و در نهایت پیدا کردن دیدگاهی منفی، نسبت به مسائل جنسی می شود.
همچنین در سنینی که کودکان متوجه شوند که این داستان ها همگی ساختگی و دروغ بوده است، دیگر در مورد مسائل جنسی مشاوره های شما را نخواهند پذیرفت و نسبت به نصیحت هایی که به آنها می دهید نیز مشکوک خواهند بود.
6- مشاوره ی خردمندانه به کودک خود بدهید.
اگر می خواهید در خود ارضایی کودک خود مداخله کنید، باید این کار را عاقلانه و هوشمندانه انجام دهید. شما باید با بکار گیری توصیه های عاقلانه این کار را انجام دهید.
اگر کودک شما برای پیش بردن چنین گفتگویی به سن کافی رسیده است، می توانید این روش را امتحان کنید (بهترین حالت این است که پدرها با پسران و مادران با دختران صحبت کنند): “ دخترم یا پسرم…، بازی با اندام تناسلی احساس خوبی دارد و این بخش خوبی از بدن است. من هم وقتی هم سن تو بودم این کار را می کردم. اما اگر این کار را زیاد از حد انجام بدهی، از کشف دیگر فعالیت هایی که باعث می شوند احساس خوبی داشته باشی غافل می شوی. کارهای دیگری که دوست داری انجام بدهی چیست یا دوست داری چه فعالیت جدیدی را با هم انجام دهیم و کمی خوش بگذرانیم؟”
اگر چه ممکن است برقرار کردن چنین مکالمه ای برای برخی از والدین دشوار باشد، ولی این مکالمات، لحظات آموزشی و حساسی برای فرزندان شما هستند که می توانند در رشد، سلامت روانی و جنسی کودک تاثیر گذار باشند. همچنین، برقرار کردن چنین مکالماتی باعث می شود تا روابط کودکان و والدین تقویت شود.
7- از یک معلم جایگزین استفاده کنید.
اغلب والدین در رابطه با صحبت کردن راجع به مسائل جنسی، با کودکان خود حس خوبی ندارند، و گاها اگر راضی شوند که با کودکان خود راجع به این مساله صحبت کنند نمی توانند لحن نرمال و حالت بدنی خوبی را در طی مکالمه حفظ کنند و همین باعث القای حس بد در کودک می شود.
اگر خود ارضایی در کودک شما به صورت یک عادت درآمده است، از پزشک خود بخواهید تا راجع به این موضوع در حین یک چک آپ ماهانه با کودک شما صحبت کند. در طی سال ها طبابت، بسیاری از والدین در حالی که از خجالت سرخ شده بودند از شخص خود من خواسته اند، که این کار را برای آنها انجام بدهم.
من هم با انجام این کار با رعایت برخی احتیاط های لازم موافقت کرده ام، چرا که ایفای نقش در چنین شرایطی، فرصت درخشیدن والدین به عنوان یک مشاور مورد اعتماد را از خود والدین می گیرد!
اگر والدین نتوانند خود را در این گفتگو کنترل کنند، کودکان ممکن است احساس کنند والدین در حال فریاد زدن بر روی آنها هستند و یا در حال دعوا کردن آنها هستند، ولی اگر یک پزشک یا مشاور در رابطه با این مساله با آنها صحبت کند، کودکان چنین حسی پیدا نخواهند کرد. در این صورت حتی والدین نیز می توانند از یادآوری این مکالمه استفاده کنند: “یادت میاد دکتر راجع به دست زدن به خودت چی گفت؟!”
8-جایگزینی برای رها کردن تنش پیدا کنید.
پیش از این به دختر شش ساله ای به نام لارا مشاوره می دادم. لارا پیش از خواب به قدری خود ارضایی می کرد که دچار درد می شد. مادر او بسیار هوشمندانه او را تحت نظر گرفت و به این نتیجه رسید که این کار او، برای از بردن تنش است. و من نیز راه های مقابله با تنش و دیگر جایگزین های رفع اضطراب را، به لارا یاد دادم و این مساله در او حل شد.
اخیرا لارا در زندگی خود دچار استرس های زیادی شده بود: آنها به محله ی دیگری نقل مکان کرده بودند، مدرسه ی لارا عوض شده بود و او کسی را در مدرسه یا در همسایگی خود نمی شناخت. پدر و مادر او برای کمک کردن به لارا، پشت او را آرام نوازش می کردند و یا به آرامی برایش ترانه ای می خواندند تا به خواب برود. در این جا لارا نه تنها عادت خود ارضایی را ترک کرد، بلکه به این درک رسید که در مواجهه با مشکلات می تواند از پشتیبانی پدر و مادر خود بهره مند شود.
