دروغگــــویی کـــودکــــان

دروغ بیان کننده حقایق مربوط به امیدها و دلهره ها، و آشکار کننده آن چیزی است که فرد می خواهد داشته باشد.

دروغگویی در کودکان، آگاهانه یا نا آگاهانه، کم یا زیاد، دلایل متفاوتی دارد. از خیالبافی های طبیعی، جلب توجه، راضی نگه داشتن دیگران، ترس از تنبیه، و… گرفته تا پرخاشگری، ایجاد مزاحمت، کلاه سردیگری گذاشتن و حتی بد ذاتی.

هرچند بد ذاتی و یا آزار دیگران درباره کودکان چندان صادق نیست و بیشتر این برداشت، معیارها و قضاوت های نادرست بزرگترها است. و در اینجا نباید از نقش والدین و الگوهایی که د ر اختیار کودک قرارمی دهند و ایشان را  به دروغگویی سوق میدهد غافل شد. که همان شیوه برخورد خودشان با کودک شان می باشد.مشاوره کودک

به یک مثال ها توجه کنید:

– تلفن منزل زنگ می خورد

کودک : الو…

پدر : اگه با من کار داشت بگو بابام خونه نیست .

کودک : بابا گفته بگم خونه نیست .

پدر: عصبانی، این چکاری بود کردی بچه …

کودک (با تعجب و کنکاوی) : بابا شما که خونه اید چرا الکی به من گفتید که بگم نیستید؟!!!

پدر: اشکال ندارد بابا جون از پای تلفن که نمی دید من خونه هستم .

مشاورکودک معتقد است والدینی که خودشان دروغ می گویند اما نادیده گرفتن حقیقت از سوی کودک شان را تاب نمی آورند. در صورتی که چنین انتظاری بی جاست.

باید منشأ و ریشه دروغگویی کودک را پیدا کرد و بجای تنبیه و تهدید کودک، تلاش کنیم به موضوع از دید کودک نگاه کنیم تا دریابیم که کودک چه سودی از این دروغ گفتن می برد و به دنبال چه چیزی است؟

گاهی کودکان دروغ می گویند زیرا اجازه ندارند حقیقت را بگویند. وقتی به مادر می گوید : خواهر کوچکترشو دوست ندارد، تنبیه می شود یا سرش فریاد کشیده می شود، اما اگر احساساتش را انکار کند و در واقع به نوعی حرفش را پس بگیرد ممکن است حتی مورد تشویق مادرقرار بگیرد. پس نتیجه می گیرد با گفتن حقیقت تنبیه می شود، و با دروغ گفتن از تنبیه خبری نیست.

همچنین هرگز انگ دروغگو بودن را به کودک تان نزنید. زیرا در طول زمان یاد می گیرد چگونه حرف بزند که متهم به درغگویی نشود. وقتی والدین کودک را تشویق (غیر مستقم ) به دروغ می کنند، کودک به منظور دفاع از خود دروغ می گوید.

کودکان از اینکه والدین از آنها پرس و جو کنند بیزارند، بخصوص وقتی گمان کنند که والدین از قبل پاسخ را می دانند. و همینطور از سؤالات غافلگیر کننده بدشان می آید. بطور مثال ؛ وقتی کودک در مدرسه بی انضباطی داشته است که اولیائ مدرسه والدین را در جریان قرار داده است. پدر- مادر با سین جین کردن کودک و پند و اندرزها او را کلافه کرده و کودک حقیقت را پنهان می کند و به داستان سرایی می پردازد.

بعضی مواقع در مشاوره کودکان کمتر از 5-6 سال آنچه ما دروغ می نامیم، افسانه ها و ماجراهایی است که کودکان برای سرگرمی خود بطور ناخودآگاه و کاملا طبیعی در ذهنشان می پرورانند. آنها قصه هایی را درباه غول چراغ جادو، دیو و پری، اسب بالدار،… شنیده اند.

از آنجا که هنوز درک درستی از تفاوت تخیل و واقعیت را ندارند بعنوان یک تجربه ذهنی به این خیالبافی ها می پردازند. بهتر است به تخیلات کودکان احترام بگذارید و آنها را بابت این خیالات ( غول جادو، دیو و پری،…) سرزنش نکنید. و والدین این قبیل موارد را به درغگویی کودک نسبت ندهند و نیازی نیست تنبیه و یا اصلاح رفتاری را برای کودک در نظر بگیرند.

در بچه های بزرگتر از 6 سال دروغ گفتن، نشانی از کمبود توجه، وجود مشکلات عاطفی و حتی پایین بودن اعتماد به نفس می باشد که ازاین طریق خلائ های خود را جبران می کنند.

راهکارها

بهتر است اگر مطمئن هستیم که  کودک مان دروغ می گوید بدون اشاره مستقیم به واژه دروغگویی او را متوجه عمل خودش کنید و با سوال پیچ کردن کودک او را وادار به دروغ گویی برای دفاع از خودش نکنیم .

وقتی مرتبا گفته های کودک را انکار می کنید بطور غیرمستقیم او را به دروغ گفتن تشویق می کنید.

در قبال دروغ آشکاری که از کودک خود می شنوید عصبانیت شدیدی نشان ندهید و او را سرزنش نکنید.

بهتر است بدون سوال پیچ کردن یا بازجویی از فرزندتان با سوال – جواب های مختصر ایشان را تشویق که حتی بخشی از واقعیت را برایتان تعریف کند. و موضوع را خیلی بزرگ و مهم جلوه ندهید، اما با قاطعیت و به روشنی درباره موضوع با وی صحبت کنید.

فرزندتان طی گفتگو باید احساس کند صداقت داشتن به او کمک می کند. و باید آگاهانه شرایطی را برای کودک تان فراهم آورید که دروغ نگوید و اگر می گوید نه با یک واکنش هیجانی بلکه بصورت منطقی به او بفهمانید که نیازی به دروغ گفتن نیست.

مفهوم حقیقت و راستگویی را در بازی ها، تماشای برنامه های اجتماعی، داستان ها به او آموزش دهید.

و خودتان الگوی خوبی برای فرزندتان باشید زیرا که کودکان به خوبی ضبط می کنند و مقلدان خوبی هستند.

برای دروغ گفتن جریمه تعیین کنید، و این جریمه با جریمه کار نادرست متفاوت باشد یعنی به کودک توضیح دهید که جریمه دروغ گفتن  دو برابر می شود و سر حرفتان بمانید.

راست گویی را متناسب با سن کودک تشویق و تحسین نمایید. 

مرکز مشاوره گروه همراه سعادت آباد