درمان روانکاوی

درمان های مختلفی برای اختلالات روانی و بهبود سلامت افراد وجود دارد. یکی از درمان هایی که استقبال زیادی بین مردم پیدا کرده است درمان روانکاوی است این نوع درمان به بررسی ریشه و دلایل مشکلات افراد می پردازد و به نوعی خودشناسی محسوب می شود. روانکاوی ناخوداگاه افراد را مورد بررسی قرار می‌دهد و به عمق مشکلات می رود. برای آشنایی بیشتر با این درمان ادامه مقاله را دنبال کنید.

روانکاوی چیست؟

علم روانکاوی توسط زیگموند فروید پایه گذاری شد. هنگامی که از این واژه استفاده می کنید دو موضوع مطرح می‌شود یکی مکتب روانکاوی است که تاثیر زیادی بر شناخت افراد از خودشان می گذارد و دیگری روانکاوی به عنوان نوعی درمان است که طی آن روانکار با استفاده از تکنیک های روانکاوی و تحلیل رویا و تداعی آزاد تلاش می‌کند که مسائل حل نشده در ناخودآگاه فرد را برای فرد آشکار کند.

روانکاوی قدیمی‌ترین مکتب در روانشناسی است که تأثیر ناخودآگاه را بر رفتار تاثیرگذار می‌داند و اعتقاد دارند که نیروی حاکم بر زندگی همان ناهوشیار است. طبق این رویکرد آسیب های دوران کودکی و آنچه که در آن دوران تجربه می شود اثرات زیادی بر روی روح و روان افراد تا بزرگسالی می گذارد و بیشتر مشکلات بشر ناشی از ضربه های کودکی است که برای او مبهم و حل نشده باقی مانده است.

هرچند درمان های مختلفی برای روانشناسی وجود دارد که برخی از آنها روی هوشیاری و افکار افراد کار میکند و همچنین در آن روانشناس بیشتر صحبت می کند اما رویکرد روانکاوی به مدل دیگری است طوری که فرد گریزی به دوران کودکی‌اش می زند و از آن دوران و خاطراتی که بار عاطفی زیادی داشته اند برای روانکاوی صحبت می کند تا ریشه مسائل حال اش را پیدا کند.

این را بدانید که گاهی اوقات خاطراتی در ۷ سال اول زندگی تان داشته اید که حتی ممکن است از آنها فقط تصویری در ذهنتان مانده باشد اما این تجربیات که بار هیجانی داشته اند و احساساتی که تجربه کرده اید مانند خشم، عشق، نفرت یا ترس تاثیرش تا دوران بزرگسالی بر جا میماند. روانکاو به دنبال ریشه مسئله می گردد و شما را نسبت به ناخودآگاه تان آگاه میکند.

روانکاو چگونه مشکل را شناسایی میکند؟

روانکاوی بینش دار و علامت دار است

در دوران قدیم روانکاوی را به عنوان رویکردی بینش مدار می‌شناختند. بینش مداری یعنی اینکه فرد بر یادآوری هایش تمرکز دارد و باد تشخیص مسائل و رسیدن به تعارضات ناهوشیار به شناسایی و درمان آنها می پردازد. روانکاوی امروزه مانند دیگر رویکردهای درمانی مثل رفتار درمانی شناختی علامت مدار میباشد. علامت مدار یعنی این که با توجه به نشانه های مطرح شده طبق انجمن روانپزشکی آمریکا به شناسایی اختلالات روانی پرداخته می شود. در هم آمیختگی روش بینش مدار و علامت مدار در این رویکرد سبب تاثیر بیشتر روانکاوی می شود.

روانکاوی ریشه مشکلات را در کودکی و نوجوانی می داند

بر طبق این رویکرد اختلالات روانی و مسائل عمیقی که در دوران کودکی تجربه کرده‌اید و نتوانسته اید با آنها کنار بیایید در مشکلات حال شما تاثیر گذاشته است. این مشکلات مخصوصاً در کودکی و نوجوانی آشکار شده است. هنگامی که شما نتوانستید تجربیات تلخ آن دوران را از یاد ببرید دچار استرس و آشفتگی می گردید. انسان ها به مرور زمان و ناخودآگاهانه با استفاده از مکانیسم های دفاعی سعی می کنند تا از شدت این استرس های خودشان بکاهند.

این نادیده گرفتن ها به معنای حل مشکل نیست بلکه شما فقط آن را سرکوب کرده اید. فرد به مرور زمان با استفاده از مکانیزم های دفاعی هیچ مسئله ای را حل نمی‌کند بلکه ناخودآگاهانه آن را پاک میکند. طبق این رویکرد شما در دوران کودکی به دلیل آنکه بینشی صحیح و تفکری کارآمد نسبت به مسائل نداشته اید و احساس ضعف کرده‌اید همین تجربه ناخوشایند می تواند روی احساسات و عقاید حال شما تأثیر بگذارد.

ناهشیار جایی است که مشکلات را می یابید

افراد با استفاده از این زمینه دفاعی استرس و آشفتگی ناشی از اتفاقات ناخوشایند را به ناخودآگاه ذهنشان می فرستند و این اتفاقات در همه‌ی زندگی تاثیرات منفی خود را بروز میدهد. ناهشیار شامل افکار، احساسات و هیجانات منفی، آرزوها و نیازهایی است که فرد آنها را سرکوب کرده است. این رفتار مستعد تعارض های ناهشیار در بخش های مختلف شخصیت میگردد. روانکاو با استفاده از متدهای مختلف سعی می‌کند تا به محتوای ناهوشیار که بخش اعظمی از وجود انسان را تشکیل میدهد دسترسی پیدا کند. یک روانکار مکانیسم های دفاعی افراد را شناسایی و آنها را تضعیف می کند تا به ناهوشیار دسترسی پیدا کند.

دیدگاه های اصلی در روانکاوی

مفهوم ناهشیار

منظور از مفهوم ناهوشیاری است که جنبه هایی در عملکرد انسان است که به طور کامل نسبت به آن اطلاعی ندارد. علاوه بر این در نظریه روانکاوی اعتقاد بر این است که بسیاری از رفتارهای شما و شاید بیشتر آنها تحت تاثیر نیروهای ناهوشیار و بخش اعظم انرژی روانی ما در جهت پیدا کردن راه های مناسب برای بیان ایده های ناهشیار یا نگه داشتن آنها به صورت ناهشیار صرف می شود. میزان تاثیرات ناهشیار و اثرات انگیزشی آن از جمله دلایلی است که مفهوم ناهوشیار را با اهمیت می کند.

نقش هوشیار بیشتر در رویاها و در پرداخت های روانی روان پریشان آشکار می‌شود که در آن با دنیای نمادین مواجه می شوید که ممکن است بسیاری از مفاهیم به صورت یک کلمه در بیاید و بخشی از یک شی می تواند جایگزین اشیای بسیاری دیگر شود. افکار و احساسات انگیزه های ناب و ناهشیار در صورت آشکار شدن سبب درد و ناراحتی می شوند. برای مثال یادآوری خاطرات دردناک گذشته احساس تنفر و خصومت و غیره ممکن است برای فرد بسیار ناراحت کننده باشد. بنابراین برای دریافت لذت و قرار از درد سعی می کنید که افکار و احساسات را به دور از آگاهی نگه دارد.

اضطراب و مکانیسم های دفاعی

اضطراب حالتی دردناک است که تحمل آن برای مدت طولانی ناممکن است. بنابراین چگونه با چنین حالتی می توانید کنار بیاید و اغلب اوقات استرسی نشوید. پاسخ به این سوال این است که افراد از مکانیسم های دفاعی بر علیه اضطراب استفاده می کنند. انسان به صورت ناهشیار روش هایی را برای تحریف واقعیت پیدا کرده و احساسات خود را از هشیار دور نگه میدارد تا مضطرب نشود ولی نحوه انجام آن چگونه است ؟ یکی از ابتدایی ترین انواع مکانیسم های دفاعی فرافکنی است. در فرافکنی آنچه که غیر قابل قبول است به بیرون نسبت داده می‌شود و بیرونی محسوب می شود. انسان به جای تشخیص عداوت در خود دیگران را دشمن می شمارد.

در این فرایند حالت سیالی در مرزها و یا شاید درهم شکستن آنچه که وجه تمایز بین خود و دیگری است شکل می‌گیرد. مثلاً فرض کنید که از تنفر و دشمنی نسبت به دوستی که از شما سوء استفاده کرده است احساس گناه می کنید. در این صورت احتمال دارد این احساس دشمنی را به او نسبت دهید و بسیاری از رفتارهای او را دشمنی تلقی کنید. در عین حال هرگونه احساس دشمنی از جانب خود را انکار کنید. بیشثر ما چنین رفتارهایی انجام میدهیم. شواهد نشان می دهد خیلی از افرادی که صفات نامناسب را انکار می کنند آنها را به دیگران فرافکنی می کنند ولی جایی که این الگوها گسترش پیدا کند، افراد همه احساسات غیر قابل قبول را که شیطانی تلقی می‌کنند به دیگران نسبت می دهند و خود را مظهر خوبی می پندارند.

اهمیت تجارب اولیه

این نظریه به رویدادهای اولیه زندگی در رشد بعدی شخصیت اهمیت می دهد. نقش تجربه اولیه می تواند به شدت مدت و وسعت این اتفاقات قبل و بعد از آن ارتباط داشته باشد. مثلاً اثر محرومیت مادی می تواند به مدت و شدت محرومیت بستگی پیدا کند. همینطور به نقش تجارب مثبت مرتبط است که قبل و بعد از محرومیت وجود داشته است. سرانجام می توان بین آنچه ممکن است اتفاق بیفتد و آن که باید اتفاق بیفتد فرق گذاشت. نظریه روانکاوی می تواند در ترسیم اثرات احتمالی تجربه اولیه درست باشد مخصوصا در مورد اشکال مختلف پریشانی روانی که در آن الگویی از روابطی زودتر از موقع لازم ایجاد شده و در خلال سال‌های دوام می آورد ولی نباید این اصل را پذیرفت که این اثرات تغییر ناپذیر هستند.

فرایند درمان در روانکاوی

اطلاع پیدا کردن از تعارضات ناخوشایند سبب کاهش استرس می شود. فروید در بررسی بیمارانش به این نتیجه رسید که هر گاه مراجعانش اتفاقات ناخوشایند و عمیقی را همراه با هیجانات استرس آور به خاطر می‌آورند از تاثیر آن کم میشود. روانکاری به عنوان یک روش درمانی گفتگوی درمانی محسوب می شود که سعی می کند افکار و احساسات را به بخش هوشیار ذهن برساند. با این کار تجربیات و احساسات سرکوب شده که مدت‌ها در ناهشیار مانده بودند به هوشیار می رسند و روانکاوی می تواند آنها را بررسی کند. برخی از تکنیک های روانکاو شامل موارد زیر می شوند:

تفسیر

اصلی ترین فرایند که برای درمان اختلالات روان کاری استفاده میشود. در این روش تمام عقاید و صحبت های فرد نسبت به خودش دیگران و زندگی توسط روانکاو بررسی و تحلیل می شود. روانکاو با کمک تفسیر سعی میکنند تا فرد را با ریشه و ماهیت احساسات و افکار و رفتارهای نادرست اش روبرو کند. هر چقدر که فرد نسبت به خود شناخت و اطلاعات بیشتری پیدا کند فرآیند درمانی هم با سرعت بیشتری پیش می رود. مثلاً موقعی که مراجع با خشم در مورد پدرش صحبت می کند ممکن است روانکاو ریشه مشکلات او را در احساسات سرکوب شده که نسبت به پدر دارد تشخیص دهد. در این وضعیت متخصص به تفسیر آنچه که برای فرد در طول مدت اتفاق افتاده می پردازد تا بینش او را بالا ببرد.

تحلیل رویا

رویاهای جاده های طلایی هستند که به هوشیاری ختم می شود. در روش تداعی آزاد روانکاو و بیمار می‌تواند از محتوای آشکار رویاها فراتر برود و به محتوای پنهان آن دست پیدا کنند. معنای پنهانی که نشانگر رویاهای ناهشیار است. رویاها مانند نشانه‌ها تشفی آرزوهای تغییر شکل یافته و ناتمام را آشکار می‌کنند. فرد در رویا می تواند میل جنسی یا تمایل خصومت آمیز خود را به شکلی مبدل و امن ارضا کند. مثلا به جای این که در خواب ببیند فردی را کشته است ممکن است در رویا که صحنه جنگ را برای کشتن آن شخص تدارک ببیند. در این گونه موارد تحلیل موردنظرتان را آشکار باقی می ماند ولی در مواردی این تمایل می تواند به شکل مبدل ظاهر شود تداعی آزاد امیان پنهان را آشکار میکند.

مقاومت

گاهی اوقات افراد در جلسه درمان به جای اینکه مشکلات خود را راحت به زبان بیاورند از گفتن آنها شرم و خجالت دارند و یا حتی ممکن است نا هوشیارانه نخواهند بعضی مسائل را مطرح کنند. آنها برای این کار از روش های مختلفی مانند سکوت یا حتی دیر آمدن به جلسات استفاده می کنند تا آنچه را که موجب ناراحتی شان می شود بازگو نکنند ولی همین نگفتن ها باعث می شود که مسئله شان حل نشده باقی بماند.

اگر فرد در گفتگو پیرامون یک موضوع مقاومت نشان دهد روانکاو سعی می‌کند که دلیل آن را بداند. همانطور که گفته شد افراد برای کاهش استرس از مکانیسم های دفاعی استفاده می کنند. در فرآیند درمان همچنان این مکانیسم‌ها حضور دارند. روانکاو دلیل مقاومت را پیدا و مکانیسم های دفاعی را تضعیف می کند تا فرد بتواند بینش و درک بهتری از علت رفتارهایش داشته باشد.

انتقال

در جلسه روانکاوی احتمال دارد که فرد احساسی را که در گذشته نسبت به برخی از افراد مهم زندگی اش مانند پدر یا مادر داشته در جلسه درمان به درمانگر انعکاس دهد. این فرایند انتقال نامیده می شود. روانکاوی این رفتارهای هیجانی را مربوط به تعارضات حل نشده در دوران کودکی یا تجربیات قبلی فرد می داند و سعی می کند که آنها را تحلیل کند. به نوعی انتقال فرایندی است که در آن افراد احساسات و نیازهای اولیه ای که نسبت به افراد مهم زندگی شان داشتند را به روانکاو منتقل می کنند. انتقال می تواند به صورت تحسین، عشق، نفرت یا هر چیز دیگری باشد.

خلاصه کلام این است که روانکاوی هم وجه دیگری از درمان های روانشناسی و با اهمیت تلقی می شود که افرادی که هوش و تحصیلات خوبی دارند بهتر می توانند از آن نتیجه بگیرند. اگر شما هم به دنبال یک روان تحلیلگر هستید می توانید از متخصصان و درمانگران با تجربه ما در کلینیک روانشناسی همراه کمک بگیرید.