انسان موجودی اجتماعی است و رفتارهایش در حضور دیگران معنا پیدا می‌کند. از این رو یکی از مهم‌ترین آداب و قوانینی که باید بیاموزد، آداب معاشرت است. به نوعی ترس رفتار و گفتار او در جامعه شخصیتش را نشان می‌دهد و دیگران برداشت‌های مثبت و منفی را بر اساس آنها دارند. برای آشنایی بیشتر با قوانین آداب معاشرت ادامه مقاله را دنبال نمایید.
آداب معاشرت چیست؟
آداب معاشرت بخشی از رسوم و قوانین رفتاری است که در هر جامعه و فرهنگی باید رعایت شود. بی توجهی به آنها قانون شکنی و ناهنجاری به حساب می‌آید. به طور کلی کلمه آداب به معنای پیدا کردن راه صحیح معاشرت با دیگران است. معاشرت هم به معنای هم صحبتی و دوستی و مراوده با دیگران است. به نوعی آداب معاشرت به قوانینی اطلاق می‌شود که هر فردی در شرایط خاص باید به آنها توجه کند. مثلاً هنگام غذا خوردن از صحبت کردن خودداری کنیم یا در جمع سیگار نکشیم و… آداب معاشرت کمک می‌کند که افراد با شخصیت و محترمانه در اجتماع دیده شوند و متقابلاً احترام دیگران را هم به دست آورند. آداب معاشرت به شما نشان می‌دهد که چه رفتاری منطقی و در جامعه قابل قبول است.
طبق گفته فروید بی اعتنایی تمدن توسط انکار غریزه غیر محتمل است. منظور او این است که همیشه یک تنش و تعارضی بین اینکه چقدر باید پیرو غریزه باشیم یا کنوانسیون‌های اجتماعی را دنبال کنیم وجود دارد. در بعضی شرایط می‌خواهیم که فقط به غرایزمان توجه کنیم چرا که قوانین اجتماعی به سرعت در حال تغییر هستند و هیچ توافقی در موردشان وجود ندارد. اما این کار خطرناک است چرا که شما نمی‌دانید چه کسی ممکن است سبب رنجش شما شود یا مانع موفقیتتان گردد.
قوانین آداب معاشرت
برخی از قواعد آداب معاشرت که در بین مردم رایج است و رعایت آنها بسیار توصیه می‌شود شامل موارد زیر می‌شوند:
تشکر کردن
تشکر کردن نشان دهنده شخصیت و قدردانی کردن شما از محبت‌های دیگران است. این آداب مهم اجتماعی لازم است از دوران کودکی هم توسط والدین آموزش داده شود. تشکر از دیگران حتی برای کارهای جزئی که در حق شما کرده‌اند جزوی از قوانین اجتماعی است که از هر فردی انتظار می‌رود به آن توجه کند.
تعریف و تحسین کردن
اینکه شما بتوانید خوبی‌ها یا توانایی‌های دیگران را ببینید و آن را ابراز کنید نشان از شخصیت بالای شما دارد. تعریف کردن باعث می‌شود که دیگران جذب شما شوند و بخواهند که ارتباطشان را با شما بیشتر کنند.
مودبانه رفتار کردن
گاهی ممکن است در گروه‌های دوستی یا دیگر موقعیت‌های اجتماعی به افرادی برخورد کنید که آنها را دوست ندارید و یا مورد پسندتان نیستند اما نکته مهم این است که رفتار مودبانه و محترمانه‌ای نشان دهید. حتی اگر با کسانی روبرو شده‌اید که رفتارهای بی‌ادبانه‌ای دارند این شما هستید که با رفتارتان برتری خود را به آنها ابراز می‌کنید.
هرگز دشنام ندهید
شاید برایتان عجیب باشد که بدانید هیچ چیزی به اندازه ناسزا گفتن و به کار بردن واژه‌های ناپسند نمی‌تواند یک انسان را بسیار حقیر و ضعیف نشان دهد. دشنام و ناسزاگویی یعنی اینکه شما نمی‌توانید افکار و عقاید خود را به آرامی و با واژه‌های صحیح بیان کنید.
در جمع بلند صحبت نکنید
اگر بخواهید در جمع‌ها حرفتان را محکم بیان کنید یا درستی آن را به دیگران ثابت کنید با تن صدای معمولی خود هم می‌توانید این کار را انجام دهید ولی اینکه بخواهید با صدای بلند حرف بزنید این کار ناتوانی شما را نشان می‌دهد و دیگران ترجیح می‌دهند که دیگر با شما همنشینی نداشته باشند.
ظاهر تمیز و آراسته داشته باشید
هنگام حضور در جمع و ارتباط با دیگران به ظاهر خود و آراستگی آن توجه کنید. لباس‌هایی را انتخاب کنید که تمیز و مرتب شما را نشان دهند. لازم نیست که لباس‌های مارکدار خاص یا گرانی به تن داشته باشید. همیشه پیش از حضور در هر جمعی دوش گرفته و عطر خوشبویی به خودتان بزنید. علاوه بر این لازم است که بدانید در هر موقعیت اجتماعی چه لباسی به تن داشته باشید مثلاً لباس مراسم نامزدی یا مهمانی با لباس دانشگاه یا مصاحبه شغلی کاملاً متفاوت است.
زبان بدن مناسبی داشته باشید
شاید برایتان جالب باشد بدانید که زبان بدن شما تاثیر ناخودآگاهی روی دیگران می‌گذارد. مثلاً هنگام راه رفتن ژست مناسبی به خود بگیرید شانه‌هایتان را هرگز به پایین نیندازید و نگاه خود را به سمت جلو حفظ کنید. موقع نشستن سرتان پایین نباشد و قوز نکنید. هنگامی که صحبت می‌کنید حتماً به چشم‌های فرد مقابل نگاه کنید و لبخند به لب داشته باشید اما خیره نشوید.
حد و مرزی برای خود تعیین کنید
هر چند هر انسانی لازم است با آداب و اصول اجتماعی توجه کند اما نباید تمام همت خود را به کار بگیرد تا مورد پسند و تایید دیگران باشد. شما باید بدانید که چه حد و مرزهایی دارید و دیگران هم باید به حریم شخصی شما احترام بگذارند. این کار سبب می‌شود که هر کسی برایتان ارزش و اهمیت قائل شود و شما را به عنوان انسانی خاص بنگرد.
اظهار فضل و دانایی نکنید
هیچ چیزی به اندازه اظهار فضل و دانایی انسان را کوچک و ضعیف نشان نمی‌دهد. اگر وارد جمعی شده‌اید که در مورد موضوعی صحبت می‌کنند که شما از آن اطلاع زیادی ندارید بهتر است سکوت کنید و به حرف‌های دیگران گوش دهید و هرگز در مورد موضوعی که از آن آگاهی ندارید صحبت نکنید. می‌توانید در مورد آن مطلب سوال بپرسید و یا نظرات دیگران را بشنوید. این کار سبب می‌شود که اطرافیانتان به شما احترام بیشتری بگذارند. علاوه بر این اگر شما به دستاوردها چیزهایی رسیده‌اید که دیگران هنوز آنها را ندارند بهتر است تکبر را کنار بگذارید و فروتنی خود را نشان دهید.
وقت شناس بودن
یکی از مهم‌ترین قوانین آداب معاشرت وقت شناس بودن است که شخصیت انسان را نشان می‌دهد. اینکه شما وقتی قرار ملاقاتی با فردی دارید حتماً سر وقت حاضر شوید یعنی به زمان خودتان و او احترام گذاشته‌اید. مخصوصاً اگر می‌خواهید با افرادی که بار اولتان است و نمی‌شناسید قرار ملاقات بگذارید. دیر رسیدن شما بی احترامی و عدم درک بالا را بیان می‌کند. چنانچه احتمالاً بنا به شرایط خاصی در جلسه ملاقاتتان دیر رسیده‌اید حتماً دلیل آن را به فرد مقابل بگویید و از او عذرخواهی کنید.
پرداختن سهم خود
چنانچه به صورت گروهی با دوستان یا اقوام خود بیرون رفته‌اید حتماً سهم خودتان را پرداخت نمایید. این روزها تقسیم کردن هزینه‌ها امری رایج به شمار می‌رود که لازم است به آن توجه کنید. مگر آن به صرف شام یا مهمانی در یک دورهمی دعوت شده باشید که آن هم وظیفه شما است که در دفعات بعد این کار را برای دیگران انجام دهید.
قطع نکردن صحبت دیگران
یکی از ناپسندترین رفتارها در ارتباط با دیگران پریدن وسط صحبت دیگران و قطع کردن حرف‌های آنان است. موقعی که در بین جمع کسی شروع به صحبت کردن می‌کند آرام و شکیبا باشید و اجازه دهید زمانی که حرفش را به پایان رساند آن موقع صحبت نمایید. قطع کردن حرف‌های دیگران توهین آمیز و نوعی بی‌احترامی به آنها محسوب می‌شود.
همزمان با دیگران غذا خوردن
یکی از مهم‌ترین آداب اجتماعی این است که اگر سر سفره نشسته‌اید و ابتدا برای شما ظرف غذا را می‌کشند اجازه دهید تا از همه مهمان‌های دیگر هم پذیرایی شود و میزبان شروع به غذا خوردن کند. شروع کردن غذا زودتر از سایر مهمان‌ها و میزبان و زود تمام کردن آن رفتاری نامناسب است.
قوانین آداب معاشرت در فضای کاری
فضای کسب و کار هم قوانین و مقررات خاصی دارد که توجه به آنها برای موفقیت شما ضرورت دارد. اگر کسی در محل کار رفتارهای قانون شکنانه یا ناپسندی از خود نشان دهد سایر همکاران شما را جدی نمی‌گیرند. اولین رفتار صحیح آن است که سلام و احوالپرسی را داشته باشید. گاهی جملات ساده و تکان دادن سر و لبخند زدن هم احترام شما را نشان می‌دهد. اگر بار اولتان است که می‌خواهید با همکاران خود ارتباط برقرار کنید لازم است که نام و نام خانوادگی خود را کامل بیان کنید. علاوه بر این به اسامی دیگران هم توجه کنید و سعی کنید که آنها را با تلفظ صحیح ادا نمایید. در محل کار هم از پوشیدن لباس‌های نامناسب و جلف جدا خودداری کنید. محل کار و دانشگاه فضای کاملاً متفاوت دارند و جای فخر فروشی یا نشان دادن لباس‌های گران قیمت نیستند. در حین جلسات حتماً مشارکت داشته باشید و نشان دهید که کاملاً به حرف‌های آنها گوش می‌دهید و به موضوع علاقمند هستید. علاوه بر این چنانچه اتاق مجزایی برای کارتان دارید حتماً آن را منظم و مرتب نگه دارید.
نکات دیگری که لازم است به آن توجه کنید اینکه از عطسه یا سرفه در ملأ عام بدون پوشاندن دهان خودداری کنید. هرگز با همکاران خود با صدای بلند صحبت نکنید و از تمسخر یا انتقاد آنها پرهیز کنید. در هر جلسه یا سمیناری دفترچه یادداشت به همراه داشته باشید و حین کار از زنگ زدن‌های زیاد یا چک کردن گوشی دوری کنید. وسایل یا یادداشت‌های شخصی همکارانتان بدون اجازه دست نزنید و سعی کنید که همیشه اعتماد مدیر یا همکارانتان را به دست بیاورید.
قوانین آداب معاشرت مخصوص غذا خوردن و نوشیدن چای
حتماً سر میز غذا صاف بنشینید و خم نشوید.دست‌های خود یا موبایل را روی میز قرار ندهید. غذا را با دهان باز نجوید و آن را به آرامی میل نمایید. تا زمانی که سایر مهمانان شروع به غذا خوردن نکردند شما هم شروع نکنید. اگر خواستید سالاد یا هر خوراکی از ظرف دیگر بردارید از چنگال یا قاشق شخصی خود استفاده نکنید. برای برداشتن نمکدان یا هر چیز دیگری دستتان را سر سفره دراز نکنید چرا که باعث اذیت سایر مهمانان می‌شود و به جای آن از دیگران تقاضا کنید. نکته مهم این است که اگر کودکتان با شما سر سفره غذا می‌نشیند از قبل بهتر است کمی از آداب معاشرت را به او آموزش داده باشید. همچنین اگر فرزند کوچک شما گریه می‌کند یا می‌خواهد میز غذا را به هم بریزد توصیه می‌شود که ابتدا او را آرام کنید و اجازه دهید که مهمانان و میزبان غذای خود را میل کنند و پس از آن خودتان شروع به خوردن غذا با فرزندتان نمایید.
موقع به هم زدن چای صدای قاشقتان نباید به گوش دیگران برسد. همچنین زمان برداشتن استکان نلبکی را روی میز بگذارید. حین نوشیدن چای یا قهوه قاشق آن را برداشته و روی نعلبکی قرار دهید. حرف‌هایی نزنید که بخواهید به دیگران ثابت کنید چقدر با کلاس و محترم هستید بلکه آنها باید خودشان با دیدن رفتارهای شما به چنین برداشتی برسند.
کلام پایانی
آداب معاشرت و رعایت آن در هر فرهنگ و جامعه‌ای ضرورت دارد. این قوانین را هر انسانی باید از کودکی بیاموزد. به این دلیل که مودب بودن و اخلاق مداری و ارزش و احترام شما توسط همین اصول اجتماعی به دیگران معرفی می‌شود. آداب معاشرت مجموعه زیادی از قواعد را در بر می‌گیرد که شما فقط بخشی از آن را ممکن است بدانید. گاهی افراد ناخواسته این اصول اجتماعی را رعایت نمی‌کنند و اینجاست که دوری یا رنجش در روابط بین فردی‌شان به وجود می‌آید. چنانچه می‌خواهید مهارت‌های بیشتری را در این زمینه بیاموزید می‌توانید از یک روانشناس و مشاوره با تجربه کمک بگیرید.
