اختلال خود زشت انگاری نوعی بیماری روحی و روانی محسوب می‌شود که شخص قادر نیست در مورد مشکلات یا نقش‌هایی خود لحظه‌ای آرام و قرار داشته باشد. این نوع نواقص ممکن است حتی آنقدر جزئی باشد که دیگران هم متوجه آن نشوند. اما در نظر فرد یک عیب بزرگ به حساب می‌آید. برای آشنایی بیشتر با اختلال خود زشت انگاری و راه‌های درمان آن ادامه مقاله را دنبال کنید.
اختلال خود زشت انگاری و علائم آن
این اختلال نوعی اختلال روانی به شمار می‌رود که شخص دائماً تصور می‌کند که چهره نامناسب و زشتی دارد. کسانی که درگیر این اختلال هستند ممکن است ساعت‌ها جلوی آینه بایستند و ظاهر و اندام خود را وارسی کنند. آنها با پیدا کردن برخی ایرادات خیالی آنقدر مشغله ذهنی با آن پیدا می‌کنند که حتی می‌تواند بر کیفیت زندگی روزانه آنها هم تاثیر بگذارد. در چنین اختلالی فرد رفت و آمدهای اجتماعی و حضور در جمع‌ها خودداری می‌کند به این دلیل که باور دارد ظاهرش چندان مورد پسند نیست دیگران ممکن است او را به خاطر عیب‌هایش سرزنش کنند.
مشاوره افسردگی در مرکز مشاوره گروه همراه با تیم مجرب از روانشناسان و مشاوران
نشانه‌های خود زشت انگاری
نشانه‌های خود زشت انگاری شامل مقایسه همیشگی خود با دیگران و تلاش برای پوشاندن آن عیب‌ها است. این اختلال می‌تواند بعدها سبب اختلالات دیگری چون افسردگی اضطراب یا اختلالات خوردن و حتی خودکشی شود. علائم خوششت انگاری به شرح زیر است:
- انجام عمل‌های افراطی برای زیبایی
- آرایش کردن‌های متعدد و یا تغییر دادن افراط گونه لباس
- خودداری از روابط اجتماعی حضور در جمع‌ها
- کمال گرایی
- ایستادن مدام جلوی آینه یا بالعکس پرهیز از دیدن خود در آینه
- نظرخواهی دائم از دیگران در مورد ظاهر و چهره و اطمینان جویی از آنها
- مقایسه دائم با دیگران
- توجه بیش از حد به ایرادات یا نواقص جزئی و اغراق در مورد آنها
- باور به ایرادها و نواقص
- این تصور که دیگران به او توجه منفی دارند یا عیب‌هایش را مسخره می‌کنند
- تلاش برای پنهان کردن ایرادات با استفاده از سبک خاص لباس پوشیدن یا آرایش کردن
مشغله‌های فکری برای ظاهر می‌تواند غیرعامدانه بوده و کنترل آنها بسیار سخت باشد. نشانه‌های اختلال خود زشت انگاری در مدرسه خانه و محیط کار یا روابط اجتماعی مشکلات متعددی ایجاد می‌کند. متاسفانه این افراد از ظاهر خود رضایتی ندارند و آنقدر وقت صرف تغییر یا نگرانی در مورد آن می‌کنند که ممکن است از سایر وجوه زندگی خود بزنند.
مشاوره فردی در مرکز مشاوره گروه همراه با تیم مجرب از روانشناسان و مشاوران
علت بروز اختلال خود زشت انگاری
دلایل متعددی می‌تواند در این اختلال نقش داشته باشد. مثلاً این اختلال می‌تواند به علت ژنتیک باشد به این معنا که در صورت داشتن اختلالات وسواسی یا افسردگی در افراد خانواده یا خویشاوندان احتمال ابتلای شما هم به این اختلال بیشتر است. این را بدانید که عدم تعادل شیمیایی در مغز هم می‌تواند در اختلال خود زشت انگاری نقش داشته باشد. چنین کسانی که تجربه‌های منفی مانند سو استفاده یا تمسخر در دوران کودکی داشته‌اند بیشتر در معرض این اختلال هستند. رسانه‌ها هم می‌توانند با تلقین چهره‌های خاص سبب اختلال خود زشت انگاری شوند. همچنین سبک شخصیتی خاصی مانند کمال گرایی هم عامل بروز دیگری برای این اختلال است.
به این نکته توجه کنید که اختلال خود زشت انگاری می‌تواند سبب افسردگی ، اختلالات خوردن ، سوء مصرف مواد ، انواع فوبیا همچون اضطراب اجتماعی یا جمع هراسی و مشکلات سلامتی به علت کندن افراطی پوست یا مو و غیره شود.
انواع اختلال خود زشت انگاری
در اختلال خود زشت انگاری فرد به شدت در مورد ظاهر خود نگران و ناراضی بوده و آن را زشت و رگ می‌پندارد. این اختلال در انواع مختلفی بروز می‌یابد که شامل:
- خود زشت پنداری عمومی: در چنین اختلالی فرد در مورد ظاهر خود تصور و نمی‌تواند قسمتی از بدن را که باعث نارضایتی اش شده مشخص کند. این اختلال همراه با اضطراب و افسردگی است
خود زشت پنداری ناحیه‌ای: در این اختلال فرد به قسمتی خاصی از بدن خود مانند مو یا بینی یا عضلات توجه کرده و رفتارهای وسواس گونه‌ای در مورد آن دارد. - خود زشت پنداری با رفتارهای مخفی کننده: کسانی که درگیر این اختلال هستند نقص های خود را با استفاده از لباس‌ها و آرایش‌های سنگین یا تغییراتی در ظاهر پنهان می‌کنند.
- خود زشت پنداری با رفتارهای اصلاحی: در چنین حالتی شخص برای پنهان کردن نواقص و نشان دادن ظاهر خود به کارهایی همچون درمان‌های پزشکی و زیبایی متعدد یا استفاده از محصولات آرایشی خاص اقدام می‌کند.
مشاوره خانواده در مرکز مشاوره گروه همراه با تیم مجرب از روانشناسان و مشاوران
درمان خود زشت انگاری
راه‌های مختلفی برای درمان این اختلال وجود دارد که شامل موارد زیر است:
درمان شناختی رفتاری
اگر نشانه‌های افراد خفیف باشد این درمان می‌تواند برای تغییر در افکار، رفتار و باورهای آنها و کنترل نشانه‌ها مناسب باشد. در درمان‌های شناختی رفتاری فراد می‌آموزند که چه چیزهایی عامل تشدید رفتارهایشان است و چگونه باید با عادت‌های نامناسب و افکار منفی مقابله نمایند. در موارد شدید علاوه بر درمان شناختی رفتاری توصیه می‌شود که از روانپزشک کمک گرفته شود و فرد همزمان دارو هم مصرف کند. معمولا داروهای ضد افسردگی برای این دسته از افراد تجویز می‌گردد.
طرحواره درمانی
یکی دیگر از درمان‌های رایج برای اختلال خود زشت انگاری طرحواره درمانی است که به تشخیص و تغییر فکار و الگوهای رفتاری عمیق‌تری توجه داشته که از دوران کودکی در وجود انسان ریشه دوانده است. این موارد می‌تواند عاملی باشد برای ایجاد اختلال خود زشت انگاری که کمک گرفتن از یک طرحواره درمانگر برای بهبود آن نقش زیادی دارد.
در خودتان تغییراتی ایجاد کنید
مهم است که علاوه بر کمک گرفتن از درمانگر خودتان هم قدم‌هایی برای بهبود شرایطتان بردارید. مثلاً دفترچه‌ای تهیه کنید و نقاط قوت خود را یادداشت کنید ، تا حد امکان کمتر در فضای مجازی یا شبکه‌های اجتماعی باشید ، شفقت به خود را تمرین کنید و از سیستم حمایتی قوی کمک بگیرید.
بهترین روانشناس سعادت آباد در مرکز مشاوره گروه همراه با تیم مجرب از روانشناسان و مشاوران
کلام پایانی
در این مقاله با اختلال خود زشت انگاری، علائم و عوامل ایجاد آن آشنا شده‌اید. این را بدانید که عاملی برای تحت تاثیر قرار دادن عملکرد عادی فرد در زندگی روزانه و ارتباطات او با دیگران شود. بنابراین درمان آن اهمیت زیادی دارد. از آنجا که اختلال خود زشت انگاری می‌تواند ریشه در دوران کودکی داشته باشد توصیه می‌شود که از روان تحلیلگر یا روانشناس بالینی کمک بگیرید.
