آگاهی از ارزش ها
ارزش ها جهت و مسیر ما را در زندگی تعیین می کنند. ارزش ها همچنین تعیین کننده شیوه زندگی فرد هستند، افراد ارزش های متفاوتی دارند که دایره ارزش های آنها را تشکیل می دهند مانند صداقت، پاکی، نجابت، درستکاری، وقت شناسی، نظافت، خوش بینی و… یکی از دلایل تفاوت بین افراد، تفاوت بین ارزش های آنهاست. شما می توانید با توجه به شیوه زندگی افراد به ارزش های آنها پی ببرید.
دایره ارزش های برخی از افراد بسیار محدود است و شما جای بسیاری از ارزش ها را خالی می بینید، این افراد اغلب زندگی یکنواختی دارند یا حتی ممکن است به بیماری روانی یا مشکل شخصیتی مبتلا باشند. چنانچه در دایره ارزش های فردی که به اختلال شخصیت وسواسی مبتلاست جای ارزش هایی ( مانند شادمانی، لذت جویی، تفریح، استراحت ) خالی است. به همین نحو در دایره ارزش های فرد بزهکار جای ارزش هایی مانند ( انصاف، صداقت، قانون مندی، دوراندیشی، درستکاری و…) خالی است. همان طور که گفته شد شما می توانید با توجه به رفتار، نگرش، و شیوه زندگی فرد به ارزش های فرد پی ببرید.
برای کسی که نظام ارزشی او بر پایه مادیات بنا شده است، پول حرف اول را می زند و چنین فردی همه تلاش خود رابه کار می گیرد تا به لحاظ مادی پیشرفت کند در حالی که اگر در دایره ارزش های کسی پایبندی به اخلاق و اصول انسانی وجود داشته باشد یا تعالی معنوی ارزش محسوب شود، شیوه زندگی وی نیز خواه ناخواه با پرهیزکاری و اخلاق گرایی پیوند می خورد.
آگاهی از نظام ارزشی به شما کمک می کند تا آنها را به لحاظ سودمند بودن یا نبودن، اخلاقی بودن یا نبودن، منطقی بودن یا نبودن ارزیابی کنید و در صورت لزوم آنها را تغییر دهید.
قواعد شخصی نیز بخشی از نظام ارزشی انسان ها را تشکیل می دهند. قواعد با باید و نباید همراه هست ( مانند من باید… یا من نباید..). قواعد و انتظارات شخصی در طول زندگی و طی تجارب فرد با اطرافیان به ویژه والدین، دوستان و معلمین شکل می گیرند و درونی می شوند و بعدها این ما هستیم که خود را ملزم می دانیم که بر طبق آنها عمل کنیم و درصورت عدول از آنها خود را مورد سرزنش قرار دهیم.
برای آگاهی از نظام ارزشی باید به قواعد شخصی ( بایدها و نبایدهایی ) که درباره مسائل مختلف دارید، توجه کنید. به راستی قواعد شخصی شما چه هستند؟ آیا این قواعد سالم، منطقی و مفید هستند؟ قواعدی مانند ( من همیشه باید موفق باشم)، ( من باید تایید همه را به دست آورم) ، ( من نباید برای کسی وقت بگذارم)، ( در زندگی پول حرف اول را می زند، پس به هر قیمت ممکن باید پول کسب کنم)، همگی از جمله قواعد ناسالم و مخرب محسوب می شوند.
برخلاف ارزش ها که بایدها و نبایدهایی شخصی هستند، اخلاق در ارتباط با دیگران معنا پیدا می کنند و بایدها و نبایدهایی در ارتباط با دیگران هستند ( مانند احترام به حقوق دیگران، رازداری، خیرخواهی، نوع دوستی، ایثارو…).
کسی که به ارزش های معنوی و اصول اخلاقی پایبند است پرهیزکاری و اخلاق گرایی سر لوحه زندگی اوست. آگاهی از نظام ارزشی به شما کمک می کند تا آنها را به لحاظ سودمند بودن یا نبودن، منطقی بودن یا نبودن مورد ارزیابی قرار دهید و در صورت نیاز آنها را تغییر دهید. توجه به قواعد شخصی ( بایدها و نبایدها یی ) که درباره مسائل مختلف دارید به شما کمک می کند تا با قواعد و ارزش های خود آشنا شوید.
دایره ارزش خود را ترسیم کنید و ارزش های خود را در آن ذکر کنید. برای مثال،صداقت،پاکیزگی،مهربانی،آرامش و در مجموع همه قواعدی که به خودتان مرتبط است، دایره ارزش های شما را می سازد.
برگرفته از کتاب از خودآگاهی تا خودشناسی
مرکز مشاوره گروه همراه سعادت آباد
