اجزای خودآگاهی
شناخت ویژگی های جسمانی:
شناخت ویژگی های جسمانی از عوامل موثر در شناخت خود است.هریک از ما برخی از ویژگی های ظاهر خود را مثبت و برخی دیگر را منفی ارزیابی می کنیم. برخی را قابل تغییر و برخی را غیر قابل تغییر می دانیم. ویژگی های جسمانی شامل موارد زیر می باشد: توصیف قد،وزن،چهره،کیفیت پوست، مو،نوع پوشش و ….
شناخت احساسات
یکی از اجزای مهم مهارت خودآگاهی شناخت احساسات است.
از عوامل مهمی که به ما کمک می کند زندگی خوب و موفق داشته باشیم این است که خود را بشناسیم احساس خوبی در مورد خود داشته باشیم و از کسی که هستیم شاد و راضی باشیم.
شناخت توانایی ها و مهارت های خود:نقاط قوت
شناخت خصوصیات و ویژگیهای مثبت خود: به صورتی که برخی از این ویژگی های آشکار است آن را می شناسیم و برخی را به خوبی نمی شناسیم و باید آن را کشف کنیم و اگر نتوانستیم گاه با مشورت دیگران آن ها را بیابیم.
شناخت توانمندی ها و استعداد های خود:هرکدام از ما توانایی هایی داریم که باعث می شود در چنین کارهایی موفق باشیم.مثل روابط اجتماعی خوب، نقاشی خوب.
شناخت پیشرفت ها و موفقیت های خود: منظور از پیشرفت موفقیت در انجام کارهای معمولی زندگی است. مثل اولین باری که توانستیم بدون کمک دوچرخه سواری کنیم. اتوبوس سواری شویم… هرچه بهتر خود را بپذیرید خودآگاهی شما واقعی تر خواهد بود. واقعیت این است که توانایی ما محدود است و همه ی انسان ها در برخی موارد موفق و در برخی موارد ضعیف عمل می کنند اما شناخت نقاط ضعف خود و پذیرش آن ها نیز کاملا ضروری است. زیرا با تکیه بر این خودآگاهی می توانید حرکت کنید.
شناخت افکار و گفتگو های درونی خود:بسیاری از ما انسان ها آنگاه که کاری را خوب انجام نمی دهیم از دست خود عصبانی شده و خود را سرزنش می کنیم. اغلب در موقعیت های مختلف زندگی ذهن فعال شده و گفتگوی درونی با خود خواهیم داشت. این گفتگوی با خود می تواند منفی باشد صدمه زده و مارا در شک و ترس هایمان باقی نگه دارد در حالی که این گفتگو می تواند مثبت باشد و به ما شهامت بخشیده و تشویق به انجام کارهای جدید نماید.
شناخت افکار، باورها و ارزش های خود: ما درباره ی موضوعات مختلف ایده ها و باورهای خاصی داریم. باورهای ما افکاری است که آن ها را صحیح دانسته و برمبنای آن عمل می کنیم.ارزش ها ملاک هایی است که به وسیله ی آن افکار و باورهایمان را مورد ارزیابی قرار می دهیم. باورها، ارزش ها و به طور کلی نحوه ی نگرش ما نسبت به زندگی قابل تغییر است و ما می توانیم هرکجا لازم باشد در افکار و باورهایمان به اصلاح و تعدیل خود بپردازیم.
شناخت اهداف خود: هدف چیزی است که می خواهیم به آن برسیم و برای رسیدن به آن برنامه ریزی می کنیم. هرچه قدر شناخت ما از خودمان واقعی تر باشد هدفی را هم که برای خود بر می گزینیم واقع بینانه تر خواهد بود و احتمال دستیابی به آن نیز بیشتر خواهد بود.برای دستیابی به اهداف باید ان را از قالب کلی و مبهم آن خارج ساخته و هدف خود را به جزء جزء کرده و مرحله به مرحله پیش رویم.در طی این مراحل هم به توانمندی های خود بیشتر آگاه می شویم و هم این آگاهی به ما کمک می کند که اشتباهات خود را رفع کنیم.
برخی عوامل موثر در رشد خود آگاهی
پذیرش خود: در این رابطه باید نقاط ضعف و قوت و کلا آنچه هستیم را پذیرفته و دوست داشته باشیم.واقعیت این است که مهارت ها و توانایی های ما به میزان آگاهی های ما محدود است.یکی از مهمترین عوامل موثر در پذیرش خود پذیرفتن اشتباهاتی است که از ما سر می زند چرا که هیچ یک از ما نمی خواهیم مرتکب اشتباه شویم ولی اشتباه می کنیم. این اشتباهات چیزهای زیادی به ما یاد می دهد.پس باید آن ها را بپذیریم.علاوه بر پذیرش ،بخشش نیز بسیار مهم است.این کار به افزایش اعتماد ما کمک کرده و با آرامش حاصله توان بخشیدن خود را به دست می آوریم.
پذیرش دیگران:مهم ترین عامل در پذیرفتن دیگران توانایی ما در پذیرش تفاوت های فردی است. زیرا تفاوت های ژنتیکی و محیطی وجود دارد و تنها راه آن پذیرش تفاوت هاست.باید بپذیریم هر فرد انسانی متفاوت و منحصر به فرد است و هریک از ما در برخی موارد متفاوت.شناخت و پذیرش این ها به خود آگاهی ما کمک می کند.
مسئولیت پذیری:بدیهی است بهترین کسی که می تواند برای ما تصمیم کیری نماید خود ما هستیم. حال اگر به هر شکلی ترجیح دهیم دیگران به جای ما تصمیم بگیرند در واقع مسئولیت کارمان را نپذیرفته ایم ترس از شکست نباید مانعی برای قبول مسئولیت ما باشد این کا به خودآگاهی ما کمک می کند.
برگرفته از کتاب خودشناسی و خودآگاهی
مرکز مشاوره گروه همراه سعادت آباد
