اختلالات تغذیه‌ای به دلیل شرایط پیچیده در روح و روان انسان ایجاد می‌شود و چیزی بیشتر از مشکلات تغذیه‌ای صرف می‌باشد. هر فردی احتمال دارد درگیر چنین اختلالی شود. بنابراین آشنایی با انواع اختلالات تغذیه‌ای و درمان آن اهمیت زیادی دارد.
اختلالات تغذیه‌ای چیست؟
اختلالات تغذیه‌ای یا اصطلاحا اختلالات خوردن شامل مجموعه‌ای از مسائل روانی می‌شود که احتمال دارد شخص به وزن غذا یا شکل بدن خود حالت‌های وسواسی داشته باشد. تغذیه سالم سبب سلامت جسم و روان انسان می‌شود و از خیلی از بیماری‌ها جلوگیری می‌نماید اما هنگامی که شخصی تغذیه ناسالمی پیدا می‌کند و درگیر عواملی همچون پرخوری عصبی می‌شود مسائل مختلف دیگری پیدا می‌کند. این گونه افراد غالباً غذا خوردن خود را بسیار کاهش داده یا بیش از حد پرخوری کرده طوری که حتی سعی می‌کنند با روش‌هایی همچون استفراغ کردن یا ورزش بیش از حد آن را جبران نمایند. اختلالات تغذیه‌ای می‌توانند هر نوع رده سنی را درگیر نماید اما معمولاً نوجوان‌ها و زن‌ها دچار آن می‌شوند.
انواع اختلالات تغذیه‌ای
اختلالات تغذیه شامل موارد مختلفی می‌شوند که هر کدام به صورت متفاوتی بر روی عادات فرد تاثیر می‌گذارد:
بی‌اشتهایی عصبی
منظور از بی‌اشتهایی عصبی این است که شخص تصور می‌کند وزن زیادی دارد یا چاق شده است بنابراین برای آنکه به وزن ایده آل خود برسد می خواهد آن را کاهش دهد. کسانی که درگیر بی‌اشتهایی عصبی هستند از خوردن دوری کرده و سعی می‌کنند کالری دریافتی خود را کم کنند. بی اشتهایی عصبی می‌تواند برای سلامت افراد تهدید کننده باشد. این افراد غالباً بعد از خوردن غذا با کارهایی همچون ورزش‌ها و رژیم‌های سنگین یا به زور استفراغ کردن وزن خود را کم کنند.
پرخوری عصبی
این اختلال غالباً در بین نوجوان‌ها و مخصوصاً دخترها وجود دارد. افراد معمولاً در یک مدت خاصی مقدار بسیار زیادی غذا خورده و آنقدر پرخوری می‌کنند که به شدت سیر می‌شوند. موقع غذا خوردن تصورشان بر این است که نمی‌توانند جلوی پرخوری خود را بگیرند و توانایی در کنترل خود ندارند. کسانی که دچار بولینیا هستند در خوردن افراط می‌کنند. چند وقت یه جواب معمولا چنین افرادی بعد از خوردن غذای زیاد برای جبران آن می‌خواهند کارهایی همچون روزه گرفتن یا استفاده از ملین‌ها ، دیورتیک‌ها ، و رزش‌های زیاد انجام دهند.
پرخوری
این اختلال تغذیه در نوجوان‌ها و جوان‌ها وجود دارد اما باز هم می‌تواند در هر سنی رخ دهد. چنین افرادی دائماً غذا می‌خورند و هیچ کنترلی برای توقف آن ندارند. در اختلال پرخوری فرد با سرعت زیاد و بسیار غذا خورده و حتی موقعی که گرسنه نیست باز هم تمایل دارد که پرخوری کند. این افراد برای جبران غذای خورده شده از استفراغ یا ورزش‌های زیاد استفاده نمی‌کنند. زمان‌های پرخوری هفته یک بار بوده و احتمال دارد که بیشتر آنها دچار اضافه وزن باشند.
بی‌اشتهایی
چنین افرادی نمی‌توانند نیازهای غذایی خود را برطرف کنند و میلی به خوردن ندارند از غذاهایی که بو رنگ و طعم خاصی داشته، خودداری می‌کنند. نگرانی آنها هنگام غذا خوردن ترس از خفگی نه ترس از افزایش وزن است. بیشتر اوقات چنین اختلالی در کودکان وجود دارد اما می‌تواند در افراد بزرگسال هم ایجاد شود. معمولا کسانی که دچار بی‌اشتهایی هستند کمبود وزن دارند و مشکلات سلامتی در بین آنها به علت تغذیه زیاد است.
پیکا یا هرزه‌خواری
در این نوع اختلال شخص تمایل دارد چیزهایی بخورد که اصلاً جزو غذا نیستند. کسانی که دچار اختلال پیکا هستند تمایل به خوردن مواد غیر غذایی مانند مو ، صابون ، گچ ، یخ ، خاک ، پشم یا حتی مواد شوینده دارند. جلسه علنی این اختلال معمولاً در بین کودکان ، افراد دچار ناتوانی ذهنی یا زنان باردار است. پیکا یا هرزه‌خواری باعث می‌شود که شخص در معرض مواردی همچون کمبودهای تغذیه‌ای ، مسمومیت ، صدمه به روده یا انواع عفونت‌ها باشد.
اختلال نشخوار
کسانی که دچار اختلال نشخوار هستند غذای خورده شده را دائماً باز می‌گردانند بدون آنکه حالت تهوع یا استفراغ داشته باشند. این رفتار آنها بیشتر عامدانه است و فرد می‌خواهد غذای برگشت داده شده را حتی دوباره بخورد یا تف کند. اختلال نشخوار معمولاً در نیم ساعت اول بعد از غذا خوردن رخ می‌دهد در مواردی اگر شخص بیش از حد غذا را بازگرداند یا تف کند می‌تواند درگیر سوء تغذیه شود. این اختلال در بین نوزادان ۳ تا ۱۲ ماه بیشتر دیده می‌شود.
عوامل ایجاد اختلالات تغذیه‌ای
معمولاً عوامل مختلف محیطی، اجتماعی و ژنتیکی سبب ایجاد اختلالات خوردن می‌شوند. مهم‌ترین عوامل شامل سابقه خانوادگی می‌شود به این معنا کسانی که والد یا خواهر و برادر آنها دچار اختلال خوردن هستند خودشان هم بیشتر در معرض این اختلال قرار دارند. همچنین عوامل مانند تروما ، افسردگی ، وسواس فکری عملی ، اضطراب و سایر مسائل می‌تواند سبب اختلالات خوردن شود. بنابراین اختلالات تغذیه‌ای به مسائل روحی و روانی ارتباط مستقیمی دارد که لازم است حتماً از روانشناس کمک گرفته شود.
درمان اختلالات تغذیه ای
راهکارها و درمان‌های مختلفی برای اختلالات تغذیه وجود دارد که شامل موارد زیر است:
تغذیه مناسب
حتماً لازم است که فرد به سن و قد خود برای رسیدن به وزن مناسب توجه کند. در این زمینه لازم است از متخصصان تغذیه کمک بگیرید. این کار باعث می‌شود که عادات غذایی فرد اصلاح شود و بتواند تغذیه مناسبی پیدا کند.
روان درمانی
درمان‌های شناختی رفتاری به بیماران کمک می‌کند تا عادت‌های غذایی نامناسب خود را شناسایی کنند و آنها را تغییر دهند. علاوه بر این منشا روانی اختلالات تغذیه هم شناسایی می‌شود و فرد می‌تواند با کاهش مواردی همچون اضطراب یا افسردگی و غیره به تغذیه بهتر خود کمک کند. در درمان از سایر افراد خانواده هم کمک گرفته می‌شود تا همراه فرد باشند و او را به حفظ عادات تغذیه‌ای مناسب تشویق کنند.
دارو درمانی
در مواردی که مشاوره و روان درمانی به تنهایی کفایت نکند و فرد درگیر موارد جدی‌تری از اختلالات تغذیه‌ای باشد نیاز است که به روانپزشک رجوع کند و داروهای ضد اضطراب یا ضد افسردگی مصرف کند. البته این نکته را از یاد نبرید که داروها به تنهایی کارآمد نیستند و لازم است که فرد برای آموختن عادت‌های غذایی مناسب حتماً زیر نظر روانشناس و جلسات روان درمانی باشد.
کلام پایانی
در این مقاله متوجه انواع اختلالات تغذیه‌ای و روش‌های لازم برای درمان آن شده‌اید. این را بدانید که اختلالات تغذیه‌ای هم منشأ روانی دارند و هم به تدریج می‌توانند بر روان و جسم انسان تاثیرات ناخوشایندی بگذارند. بنابراین درمان آنها اهمیت زیادی دارد. اگر شما هم نشانه‌هایی از اختلالات تغذیه‌ای دارید توصیه می‌شود که حتماً از روانشناس بالینی در این زمینه کمک بگیرید
