انواع مختلفی از بیماری های روانشناسی وجود دارد که هر کدام به شکلی بروز می کند. وقتی از واژه شخصیت استفاده می کنید یعنی رفتارهای نسبتاً بادوام و ثابتی در رفتار که فرد برای ارتباط با دنیای اطراف خود از آن استفاده می کند. یکی از اختلالات شخصیتی اسکیزوئید میباشد که در آن شخص حالت های گوشه گیری نشان می‌دهد و از اجتماع به دور است. برای آشنایی بیشتر با این اختلال شخصیت در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
اختلال شخصیت اسکیزوئید چیست؟
نشانه اصلی این اختلال الگوی تمام عمری از انزوای اجتماعی است. افراد دچار این اختلال معمولا افرادی عجیب و غریب و تنها به نظر می رسند. معذب بودن آنها در تعاملات انسانی، درونگرایی آنها و عاطفه خنثی یعنی نشان ندادن هیجان‌های قوی یا هیجان‌زدگی، نگفتن حرف های جالب و بی روحی از رفتارهای بارز است. اسکیزوئید ها از برقراری تماس چشمی اجتناب می کنند و فرد مقابل ممکن است فکر کند که آنها دوست دارند تا گفت و گو هرچه زودتر به پایان برسد. عاطفه آنها احتمال دارد محدود باشد و غیر صمیمی به نظر برسد. روانشناسان حساس می توانند پشت پرده این عدم صمیمیت، ترس را ببینند. این افراد اهل شوخی نیستند و نمی توانند به راحتی سر صحبت را باز کنند و خوشنودی نشان بدهند.
تلاش آنان برای شوخی کردن به شوخی های نوجوانان شبیه است و با موضوع ارتباطی ندارد. گفتار آنها هدفمند است اما معمولا ابه سوالات پاسخ های کوتاه می دهند و از صحبت‌های خود جوش خودداری می‌کنند. آنها احتمال دارد گاهی از جملات ادبی غیر عادی در صحبت‌هایشان استفاده کنند مثلاً از یک استعاره نامعمول استفاده کنند و شاید هم جذب اشیای بی جان یا سازه های متافیزیک گردند. محتوای ذهن آنها استفاده از یک واقعیت را نشان می دهد یک صمیمیت نابجا و نا موجه نسبت به کسانی که شخص آنها را خوب نمیشناسد یا کسانی که فرد مدت هاست آنها را ندیده است. هشیاری آنها سالم است و حافظه شان خوب کار می کند.
مکانیسم دفاعی اسکیزوئیدها
مهمترین مکانیسم دفاعی اسکیزوئید ها خیال پردازی است. آنها وقتی در شرایطی قرار می گیرند که انتظار می‌رود عصبانی باشند در لاک تنهایی خود فرو می‌روند و با تخیلات همه توانی خود یا فرد مورد نظر که سبب خشم آنها شده است برخورد می کنند. به بیان دیگر به جای برخورد و پرخاشگری در دنیای واقعی در تخیلات خودشان با فرد مورد نظر می جنگند. این افراد می توانند انرژی روانی زیادی را برای کارهایی صرف کنند که چندان به تعاملات اجتماعی نیاز ندارد. مثلا می توانند به نجوم یا گیاهخواری یا تفکر های فلسفی خاص علاقه زیادی نشان دهند. اختلال شخصیت اسکیزوئید در مردها دو برابر زن ها به چشم می خورد و معمولاً از دوران کودکی آغاز می شود و همانند بقیه اختلالات شخصیت ها است اما حتما تا آخر عمر ادامه پیدا نمی‌کند.
ملاک های تشخیصی اسکیزوئید از نظر انجمن روانپزشکی آمریکا
الگوی فراگیر جدایی از روابط اجتماعی و دامنه محدود موقعیت های بین فردی که در آغاز بزرگسالی رخ می دهد و در انواع زمینه ها وجود دارد به طوری که با چهار یا تعداد بیشتری از موارد زیر آشکار می گردد:
۱. روابط صمیمی از جمله عضوی از خانواده بودن را نه دوست دارند و از آن لذت می برند.
۲. تقریباً همیشه فعالیت های فردی و تنهایی را ترجیح میدهند.
۳. در مورد مسائل جنسی چندان دوست ندارند تجربیات این چنینی داشته باشند علاقه‌ای کمی دارند.
۴. از فعالیت های کمی اگر وجود داشته باشد لذت می برند.
۵.غیر از آشنایان درجه اول دوست صمیمی یا محرم اسراری ندارند.
۶. نسبت به تعریف و تحسین یا انتقادات دیگران بی تفاوت و خنثی به نظر می رسند.
۷. سردی عاطفی جدایی و حالت عاطفی سطحی نشان می دهند.
دیگر مولفه های اسکیزوئید ها
شاخص یک فرد مبتلا به بیماری اسکیزوئید ناتوانی به دلبستگی و عدم تعلق خاطر به اطرافیان است. صحبت کردن این گونه افراد بی حال همراه با بی توجهی و به نوعی مبهم و یکنواخت می باشد. ارتباط برقرار کردن آنها هم مبهم و غیر مستقیم است. حالت های غیر عادی و حتی غیر انسانی فرد گوش گیر بی مهری برای ارتباط با دیگران را هم در بر می‌گیرد. در واقع اینگونه افراد نسبت به ایده پیوند با دیگران و یک رابطه نزدیک کاملاً بی احساس هستند.
چنین فردی نه تنها فرصت اجتماعی با گروه ها را از دست می دهد بلکه علاقه‌ای هم به یک رابطه رمانتیک پایدار ندارد. این افراد مانند یک زاهد واقعی هستند از تنهایی لذت می برند و در آن احساس آرامش دارند. آنان معمولاً جذب کارهای تکی می‌شوند مانند نگهبانی در شیفت شب یا کار های پستی. افراد دارای بیماری شخصیتی گوشه‌گیری، نسبت به بررسی و ارزیابی دیگران بی تفاوت هستند و چه در رابطه و چه در کار ضعیف عمل می کنند.
عدم همدلی و درک احساسان اسکیزوئیدها
آنها هوش هیجانی کمی دارند به این معنا که در همدلی با دیگران و خواندن احساسات آنها و همچنین تفسیر راهبردهای اجتماعی و هوشمندانه و تشخیص حالت های انسانی آنها استعدادی ندارند. شخصیت های گوشه گیر از لحاظ ارتباطی و احساسی نجیب و آرام توصیف می شوند. آنها به ندرت دوره های بیان احساسی قابل توجهی دارند.
در تفسیر و مقابله به مثل حالت های فیزیکی و بیان احساسات از طریق چهره دچار مسئله هستند مثلاً شخصیت اسکیزوئید نمی تواند لبخند را با لبخند جواب بدهد یا فردی را در آغوش بگیرد. گاهی برخی افراد ممکن است اشتباه کنند و به آنها لقب اتیسم یا درخودمانده را بدهند که صحیح نیست. چرا که مغز آنها مشکلی ندارد و این مشکل مربوط به ساختار شخصیتی آنها میباشد. اسکیزوئید ها به دلیل فقدان رابطه صمیمی با دیگران ناراحت هستند و نه به دنبال آن هستند و نه آرزوی آن را دارند.
عوامل شکل گیری شخصیت اسکیزوئید
هرچند هیچ چیز خاص کودکی یا سابقه خانوادگی به عنوان دلیل بیماری شخصیتی اسکیزوئید شناخته نشده اما غالباً این گونه افراد حداقل یک والد دارای ویژگی های اسکیزوئید قوی داشته اند. پس ویژگی گوشه گیری و اسکیزوئیدی در خانواده جریان داشته است. همچنین این گونه افراد بیشتر از خانواده هایی می آیند که در آن سابقه بیماری اسکیزوفرنی وجود دارد. بیماری اسکیزوفرنی نوعی بیماری روانی محسوب میشود که نشانه‌های آن شامل توهم، از دست دادن تماس با واقعیت و هذیان و عاطفه سطحی است. علاوه بر این مشخصه کودکی فرد گوشه گیر غفلت و بی احساسی و ضعف در تعامل با پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده می باشد.
خانواده آنان احتمال دارد خشک، سرد و ساکت باشند. همچنین فعالیت های فردی و آرام و گسستگی احساسی در بین آنها امری نرمال محسوب می‌شده است. رفتار افراد گوشه گیر معمولاً شکل موضع گیری محسوب می شود. هرچند فردی که در محیط ناآرام و آشفته زندگی کرده است از نظر اجتماعی شخصیت اش دچار گسستگی می شود. با اینکه این نوع گسستگی اسکیزوئیدی نوعی انطباق به شمار می‌رود اما موقعی که در بزرگسالی ادامه پیدا کند از نظر حرفه‌ای یا ارتباطات بین فردی دچار اختلالات جدی میشود.
زندگی با فرد اسکیزوئید
فرد اسکیزوئید همیشه یک شریک زندگی گوشه‌گیر خواهد بود. اگر شما موفق شده اید با چنین افرادی ارتباط عاشقانه داشته باشید به این امید که بتوانید یک رابطه با دوام و ماندگاری داشته باشید قطعاً روزی ناامید خواهید شد. اسکیزوئید ها احتمال دارند که از لحاظ یک هم اتاقی یا شریک تحقیقاتی یا مالی خوب باشند اما نیاز های احساسی یا فیزیکی را به ندرت تامین می کنند. مشکل این است که فرد گوش گیر تمایل واقعی برای ایجاد یک رابطه صمیمی را ندارد. چنین فردی در مورد رابطه عشقی ،احساسی ندارد و علاقه‌ای به کنار شما بودن، تفریح با شما و وقت گذراندن در کنار شما یا حتی حرف زدن را هم ندارد.
تمایلات جنسی اسکیزوئیدها
نکته مهم این است که بدانید در زندگی با فرد اسکیزوئید هیچگاه او نمی تواند در مفهوم کلمه فرد رمانتیکی باشد چرا که علاقه درون شخصی برای پیوند خوردن واقعی را با دیگران ندارد. از طرفی بی میلی های جنسی او هم ممکن است باعث تعجب شما شود اما بدانید که هیچ گونه تلاشی نمی کند تا شما را از نظر جنسی ارضا کند. در مقایسه با دیگران احتمال کمتری دارد که رابطه جنسی را آغاز کنند یا اشتیاقی برای آن نشان دهند.
این بی علاقگی و گوشه گیری کمک می کند که بفهمید چرا آنها به ندرت ازدواج می کنند یا قرارهای عاشقانه می گذارند. همچنین به شما کمک می کند که سابقه ارتباطی تان را با فرد اسکیزوئید بررسی کنید و از خودتان بپرسید چرا با آنها ارتباط برقرار کردید. این احتمال وجود دارد که شما آغاز کننده رابطه باشید چرا که اسکیزوئیدها به ندرت انگیزه برای شروع یک رابطه دارند.
اسکیزوئید یعنی نامزد بی تفاوت
غیر از بی حسی جنسی شریک گوشه گیر احتمالاً فاقد محرک صمیمی احساسی می باشد. شکایت از سردی و بی تفاوتی در رابطه معمولا از جانب افرادی که درگیر رابطه با یک زن یا مرد اسکیزوئید هستند زیاد به چشم می خورد. هرچند بیشتر شما آرزوی عشق و ارتباط را دارید و از ترک شدن میترسید اما فرد اسکیزوئیدی چنین آرزویی و نه ترس از ترک شدن ندارد. هنگامی که آنها ازدواج می کنند ازدواج نوعی جدایی است و حالتی موازی در مقابل هم زیستی در هم تنیده ایجاد می کنند.
دور انها حصاری وجود دارد که توسط شریک فرد اسکیزوئیدی نادیده گرفته می شود. همسر آنها احتمال دارد معشوقه اسکیزوئیدی را به مشاوره ببرد تا خصوصیاتی را که در این مقاله ذکر شده برطرف کند. طبیعی است که این افراد در مورد نیاز شان به درمان دچار سردرگمی هستند. نسبت به نگرانی‌های فرد مقابل بی حسی دارند و از جدایی هم نمی ترسند. اینجاست که همسر یا شریک فرد گوشه گیر متوجه میشود که نیازی به او در رابطه نیست.
روش های رفتاری مناسب در مقابل فرد اسکیزوئید
به عنوان زندگی در کنار یک فرد اسکیزوئید شما لازم است که شواهد پیش بینی اختلال شخصیتی را هشیارانه برای تغییر در نظر بگیرید. همینطور این واقعیت تکان دهنده را بپذیرید که فرد اسکیزوئید ظرفیت کمی برای درگیر شدن در یک رابطه واقعی را دارد. مانند همه بیماران شخصیتی، اسکیزوئید هم از لحاظ شدت بسیار گسترده است. اگر همسر شما فرد اسکیزوئیدی است از او فرزندی هم دارید یا اینکه فعلا در رابطه با یک فرد این چنینی هستید، بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:
در انتظارهایتان واقع‌بینانه عمل کنید
پیش بینی تغییر در فرد اسکیزوئید کم است. آنان روابط بین فردی ندارد و همچنین نسبت به تشویق و انتقاد بی تفاوتند و کمترین ظرفیت را برای زندگی احساسی دارند. به عنوان زندگی با یک فرد اسکیزوئیدی ممکن است ناامید نشوید و شکست بخورید. حتی ممکن است وسوسه شوید و به این باور برسید که شاید میتوانستید دلسوز تر باشید و بیشتر از آن مراقبت کنید. اما بدانید این تفکر نادرست است. فرد گوشه گیر با همه این رفتارها را دارد و نه فقط با شما. انتظار تغییر چندانی در رفتارهایش نداشته باشد و فقط با مشاهده اندکی تغییر جشن بگیرید.
در هر فعالیتی که از آن لذت می برد شریک شوید
فرد دچار شخصیت اسکیزوئید از فعالیت های کمی لذت می برد یعنی فعالیت هایی با کمترین ارتباطات بین فردی و اجتماعی. آنها ممکن است که از تماشای فیلم و کار کردن روی ماشین و مطالعه لذت ببرند پس چرا با آنها شریک نشوید و در کنارشان نباشید. راز کار این است که او را تشویق کنید تا در لحظاتی که برایش لذتبخش است شما را همراهی کند. پس به جای اذیت کردن و انتظارات غیر واقع بینانه این روش مناسب تری برای به دست آوردن یک جای ثابت در زندگی احساسی است. در طول زمان فرد اسکیزوئید احتمال دارد از حضور در کنار شما احساس آرامش داشته باشد و آن را ترجیح دهد هرچند تضمینی برای آن وجود ندارد.
مراجعه به روانشناس
در مورد اختلال شخصیت اسکیزوئید میتوان گفت که فرستادن همسر یا نامزدتان به مشاوره یا روان درمانی مناسب است. اسکیزوئیدها به وضعیت روانی شان توجه چندانی ندارد و متوجه تغییر در الگوهای رفتاری گوشه گیرانه شان نیستند و مهمتر اینکه انگیزه برای آن ندارند. هرچند همسر یا نامزد اسکیزوئید ممکن است شما را دوست داشته باشد اما تهدید کردن او برای رفتن به درمان کمک کننده نیست. البته اگر بتوانید با رفتاری آرام او را در کنار خودتان برای رفتن به مشاور یا روانشناس همراه کنید مفید است. به این دلیل که افراد اسکیزوئیدی در معرض بیماری‌های دیگری مانند افسردگی، اضطراب، اعتیاد به الکل و اقدام به خودکشی و دیگر اختلالات شخصیت قرار دارند.
اگر شما هم با یک فرد دارای رفتارهای منزوی در ارتباط هستید و یا حدس میزنید این اختلال شخصیت را داشته باشد بهتر است که فورا برچسب اسکیزوئید به او نزنید و با کمک گرفتن از یک مشاور درمانگر با تجربه از آن مطمئن شوید. برای آشنایی بیشتر با اختلال شخصیت اسکیزوئید و روش های رفتاری مناسب با این افراد توصیه می شود که با درمانگران و متخصصان با تجربه کلینیک روانشناسی همراه ارتباط برقرار کنید.
