اختلالات شخصیت شاخه‌ای از اختلالات روانی به شمار می‌رود که شامل تغییراتی در احساس هیجان و رفتار به صورت نسبتا پایدار است طوری که در زندگی و عملکرد اجتماعی فرد تداخلات زیادی به وجود می‌آورد. برای آشنایی بیشتر با انواع اختلالات شخصیتی ادامه مقاله را دنبال کنید.
اختلال شخصیت چیست؟
اختلالات شخصیت می‌تواند بر روی جنبه‌های گوناگون رفتار و روان انسان تاثیرات ناخوشایندی بگذارد. این نوع اختلال می‌تواند تغییراتی در افکار و رفتارهای فرد ایجاد کند که با آنچه عرفی ایجاب می‌کند متفاوت است. در اختلالات شخصیت احساسات افراد به شیوه نامناسبی نمایان می‌شود. کسانی که دچار اختلالات شخصیت هستند نمی‌توانند با دیگران ارتباط مناسبی برقرار کنند و حتی ممکن است در مواردی دست به کارهای خطرناک بزنند.
انواع اختلالات شخصیت کدامند؟
اختلالات شخصیت هر کدام بر روی افراد و افکار یا رفتارهایشان تاثیر مختلفی می‌گذارد که مهمترین آنها شامل دسته‌بندی زیر است:
اختلالات شخصیت دسته A
اشتراک این نوع اختلالات این است که رفتار فرد عجیب و غریب است. مهمترین اختلالات این دسته شامل:
اختلال شخصیت پارانوئید: در این نوع اختلال فرد بدون دلیل و مدرک به هر کسی ممکن است مشکوک باشد و یا رفتارهای معمولی دیگران را سوء برداشت کند. آنها تصور می‌کنند هر کسی نیت بد و انگیزه شومی از کارهایش دارد و نباید به کسی اعتماد کرد. به عبارت دیگر جهان بینی این افراد این است که دنیا و آدم‌ها جای امنی نیستند و نمی‌توان اعتماد کرد. افراد دچار پارانوئید نسبت به انتقادات یا توهین‌های دیگران واکنش خصمانه شدیدی نشان می‌دهند.
اختلال شخصیت اسکیزوئید: در این اختلال فرد نسبت به دیگران بی‌تفاوت بوده و دوست دارد در انزوا و تنهایی به سر ببرد. برای او حضور در اجتماعات و ارتباط با دیگران اهمیتی ندارد. افراد دچار اسکیزوئید از لحاظ احساسی و عاطفی سرد بوده و بیشتر فعالیت‌ها و کارهای مشارکتی با دیگران لذت نمی‌برند. آنها حتی به رابطه جنسی هم علاقه ندارند.
اختلال شخصیت اسکیزو تایپال: این افراد رفتارهای عجیب و غریب و نامتعارفی نشان می‌دهند و حتی افکار و عقاید تحریف شده‌ای دارند که برای هر کسی قابل درک نیست. آنها تفکر جادویی دارند و فکر می‌کنند که افکارشان قدرتی در تاثیرگذاری بر رویدادها یا بر شرایط دارد. علاوه بر این احساسات آنها سطحی است و در مواردی از ارتباط با دیگران احساس ناراحتی می‌کنند.
اختلالات شخصیت دسته B
افرادی که دچار این اختلال هستند نمی‌توانند احساسات خود را کنترل کنند و کارهای نمایشی و غیرقابل پیش‌بینی انجام می‌دهند. مهمترین اختلالات این دسته شامل:
اختلال شخصیت خودشیفته: این افراد احساس خود بزرگ بینی و خاص بودن نسبت به بقیه دارند و تصورشان این است که حق دارند از هر کسی سوء استفاده کنند. آنها در مورد جذابیت قدرت یا ثروت خود خیال‌بافی‌های زیادی دارند و رای حس تکبر و غرور می‌باشند. افراد خودشیفته نمی‌توانند با دیگران همدلی کنند یا نیازها و احساساتشان را درک کنند. خودشیفته‌ها به راحتی هم به دیگران حسادت می‌کنند مخصوصاً اگر احساس کنند کسی برتر از آنها است.
اختلال شخصیت نمایشی: این افراد به دنبال رفتارهای نمایشی یا جلب توجه و برانگیخته کردن دیگران هستند. آنها دوست دارند همیشه در مدار توجه اطرافیان خود باشند و حتی برای شان دادن ظاهر خود هر کاری می‌کنند. صحبت‌های آنها سطحی است و به آسانی حت تاثیر قرار می‌گیرند. این افراد ترس از صمیمیت با دیگران دارند و از بیش از حد نزدیک شدن به آنها خودداری می‌کنند.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی: نشانه اصلی این اختلال آن است که فرد به هنجارهای اجتماعی بی‌توجهی کرده و خیلی راحت می‌تواند حقوق دیگران را نادیده بگیرد. افراد دچار این شخصیت به آسانی دروغ گفته و یا از دیگران سوء استفاده می‌کنند و آنان را فریب می‌دهند. آنها رفتارهای تکارشی دارند و در قبال کارهایی که انجام می‌دهند یا خشونتی که به دیگران ابراز می‌کنند و حتی رفتارهایی چون دروغگویی و سرقت هیچگونه احساس پشیمانی ندارند.
اختلال شخصیت مرزی: اینگونه افراد در روابط بین فردی و هویت یا احساسات و افکارشان ثباتی ندارند. همچنین این افراد رفتارهای ترکانشی و پرخطری مانند روابط جنسی متعدد یا قماربازی دارند و حتی در مواردی ممکن است تهدید به آسیب زدن یا خودکشی کنند. علاوه بر این آنها نمی‌توانند تکانه خشم خود را کنترل کنند اگر در رابطه‌ای احساس طرد شدن کنند نسبت به آن فرد رفتارهای نامناسبی نشان می‌دهند.
اختلاط شخصیت دسته C
افراد دچار این نوع اختلال درگیر اضطراب بوده و ترس نگرانی زیادی را تجربه می‌کنند. اختلالات این دسته شامل:
اختلال شخصیت وابسته: مهمترین ویژگی افراد دارای این اختلال این است که آنها ترس از تنها بودن دارند و اعتماد به نفس پایینی داشته و نمی‌توانند بدون کمک دیگران تصمیم بگیرند. آنها الباً دیگران را اولویت نیازهایشان می‌دانند و تصورشان بر این است که همیشه باید تابع اطرافیان باشند. بنابراین به دیگران می‌چسبند و خودشان را نیازمند آنها می‌دانند. آنها از طرد شدن می‌ترسند بنابراین قبل از آنکه رابطه‌شان به پایان برسد سعی می‌کنند فرد جدیدی را جایگزین کنند.
اختلال شخصیت اجتنابی: این افراد نگران قضاوت منفی و نادرست هستند و همین امر باعث می‌شود که در حضور دیگران احساس آرامش و راحتی نکنند. آنها معمولا ترس از بی‌کفایتی دارند و اعتماد به نفس کارهای جدید یا ملاقات با افراد ناآشنا را ندارند.
اختلال شخصیت وسواسی: این افراد اشتغال به نظم و ترتیب و و انجام شدن کارها به بهترین صورت یا کنترلگری دارند. این افراد خود را درگیر کار بیش از حد می‌کنند طوری که زمانی برای استراحت و تفریح باقی نمی‌گذارند. همچنین آنها هیچگونه انعطاف پذیری ندارند و اگر محیطی به هم ریخته یا نامنظم باشد به شدت پریشان می‌شوند. این افراد غالباً شخصیت کمالگرا دارند و برای انجام هر کاری جدیت زیادی دارند طوری که در مورد کوچک‌ترین اشتباهی بدترین سختگیری‌ها را دارند.
کلام پایانی
در این مقاله با اختلال شخصیت و انواع آن آشنا شده‌اید. اینگونه اختلالات روح و روان انسان را درگیر کرده و سبب اختلالات جدی در کار و زندگی می‌شود. مشکلات متعدد در حوزه روابط بین فردی، تحصیل، کار و غیره نمونه‌هایی از آنها هستند. اگر شما هم نشانه‌هایی از این اختلالات در خود یا اطرافیانتان مشاهده کرده‌اید توصیه می‌شود که حتماً از روانشناس بالینی در این زمینه کمک بگیرید.
