کودکان ارزشمندترین سرمایه های انسانی هر کشور به شمار می روند و در ساختن جامعه آینده نقش موثرتری دارند . اما شرط تحقق این اثربخشی ، برخورداری آنان از توانمندی و کارایی لازم در زندگی است . این توانمندی ها ، آموختنی است و شکل گیری آنها در سال های حساس کودکی و محیط خانواده آغاز می شود. در فرآیند این آموختن، عوامل متعددی نقش دارند که والدین، به ویژه مادران از آن جمله اند. فرآیند آموختن یا تربیت ، راهی کودکان و به تبع آن ، جامعه است.
انواع تیپ شخصیتی
کاربرد شیوه های فرزندپروری مطلوب به رعایت چند اصل اساسی نیاز دارد: خود آگاهی والدین یا شناخت آنان از ویژگی های شخصیتی خود . این شناخت ، والدین را از جهان بینی ، سبک زندگی و سبک فرزندپروری خود آگاه می سازد و این آگاهی به آنان در تربیت فرزندشان کمک می کند. در این مقاله شما با تیپ های مختلف مادران آشنا می شوید. مادری کردن بیشتر شبیه دوی مارتن است تا دوی سرعت. و تنها روش کارامد برای طی این مسافت طولانی ، کشف این مطلب است که چگونه می توانید مطابق با ذات وجودی تان مادر خوبی باشید به جای آنکه خودتان را با الگوی “چگونه یک مادر خوب باشد” هماهنگ کنید. شیوه تیپ های شخصیتی به ما کمک می کند تا خودمان را بشناسیم و بفهمیم که چگونه با تمرکز بر چها بخش کلیدی زیر عمل کنیم:
برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله “انواع تیپ های شخصیتی برای ازدواج” را مطالعه کنید.
درون گرایی – برون گرایی
-توجه تان را بیشتر به کجا متمرکز می کنید و از کجا انرژی کسب می کنید؟ برون گرایی( به بیرون از خود)، درون گرایی(به درون خود).
اگر قسمت اعظم انرژی خود را با نگاه درونی به دنیایی از ایده ها و بازتاب آنها به دست می آورید درون گرایی را ترجیح می دهید. از دید دیگران ممکن است درون گرایان خوددار و نجوش به نظر برسند اما این بدان معنا نیست که آنها مردم را دوست ندارند یا ب دیگران نیازی ندارند . گرچه ، بیشتر تعاملاتشان با افراد معدودی است و بهترین ارتباط هایشان به صورت تک نفری . تنهایی و آرامش را به فعالیت و سر و صدا ترجیح می دهند، کار انفرادی را پسندیده و میل به پردازش درونی امور دارند و قبل از ارائه تفکراتشان به دنیای بیرون به دقت آنان را مورد بررسی قرار می دهند .
اما برون گرا به کسی اطلاق می شود که برای کسب انرژی و تمرکز ، نگاه بیرونی دارد . فردی است خونگرم، معاشرتی ، رک و بی پروا . اما برخی برون گرایان می توانند آرام و حتی خجالتی هم باشند . علاوه بر آن درون گرایان اگر شرایط اقتضا کند و دل و دماغ داشته باشند می توانند برون گرا و اجتماعی نیز باشند. به روایتی برون گرایان وسعت را برای زندگی به ارمغان می آورند در حالی که درون گرایان به زندگی عمق می بخشند.
توانایی های مادران برون گرا
*از دیدگاه برون گرایان محیط بیرون ،بزرگ ،نامحدود و هیجان انگیز است و وارد کردن این دنیا به درون کودکان بسیار اهمیت دارد .
* برای فرزندتان فرصت های با مردم بودن را فراهم می کنید .
*اهمیت مهارت ها و ظرافت های اجتماعی را به فرزندتان می آموزید تا آنها بتوانند در دنیای اطراف خود دوام بیاورند. به فرزندانتان کمک می کنید که چگونه با مردم رو به رو شوند .
*از گفتگو خودمانی با فرزندتان لذت می برید .برقراری ارتباط با بچه ها ،خواه بچه های خودتان خواه بچه های دیگران برای شما آسان است .
*همچون عاملی سبب حرکت اطرافیان می شوید و سعی می کنید این حرکت را حفظ نمایید ، در واقع سمبلی از تلاش و کوشش هستید .
*با مردم ارتباط برقرار می کنید و با انرژی بالای حاصل از تجمع های یزرگ خانوادگی راحت کنار می آیید . در واقع این یکی از راه هایی است که خاطرات مادران برون گرا از آن طریق شکل می گیرد و او نیز این خاطرات را برای فرزندش بازگو می کند تا به آنان خاطر نشان کند که آنان نیز جزئی از این حلقه وسیع خانواده ها و دوستان هستند.
توصیه: بجای حرف زدن گوش فرادهید .در گفتگو با فرزندتان به او فرصت حرف زدن بدهید . نیاز فرزندتان به تنهایی ،بخصوص فرزند درون گرا را درک کنید ،بپذیرید یا تشویق کنید. به دنیای شخصی فرزند خود احترام بگذارید و حریم او را با کنجکاوی های بی مورد نشکنید.
توانایی های مادران درون گرا
*در تلاش برای شناخت دقیق هر کودک نسبت به اعمالش تیزبین هستید و آنان را به دقت مورد بررسی قرار می دهید . به جای تمرکز روی کل خانواده بر تک تک فرزندان به عنوان یک فرد و با یک هویت مستقل توجه می کنید و در واقع ناظران بالفطره کودکان هستید .
*به نیاز تنهایی فرزندتان احترام می گذارید و او را درک می کنید . مطمئنا یک مادر درون گرا نیاز کودک خود به تنهایی را نشانه انزوا ، عدم پذیرش شرایط اجتماعی و افسردگی تعبییر نمی کند و ممکن است به جای مراقبت روزانه در مهد کودک ، مراقبت در منزل را برای فرزندش برگزیند.
*با آرامش با فرزندتان برخورد می کنید .سبک رفتاری متفکرانه و آسودگی خاطر درون گرایان راهی برای متعادل کردن ارتباطات متقابل و ارام کردن شرایط موجود است .
*آشفتگی های ذهنی را از خود دور می کنید و در یک زمان مناسب روی یک مسئله یا یک فرزند تمرکز می کنید .
*با محدود کردن مشغله ها و درگیری های جانبی منحصرا به خانواده خود توجه می کنید . این بدان دلیل است که مادر درون گرا برای فعالیت های دنیای بیرون و انجام امور به شبوه برون گرایان ساخته نشده است . درواقع برای نه گفتن به درگیری ها و مشغله های خارج برای باقی ماندن در کانون خانواده اش بسیار آسان است .
توصیه :نیازهای کودک برون گرا را درک کنید . نیازهایی از قبیل ارتباط با دوستانش،انجام فعالیت ها و …
حسی-شهودی
-به چه اطلاعاتی بیشتر توجه می کنید ؟ حسی (آنچه از حواس پنج گانه می گیرید)، شهودی (آنچه که با شهودتان درک می کنید).
آیا در وهله نخست به اطلاعاتی که از پنج حس خود کسب می کنید نوجه و اعتماد می کنید ؛ چیزهایی که می توانید ببینید، حس کنید ، بچشید ، ببویید، بشنوید و برآورد کنید؟ آیا به اطلاعات عینی و ملموس اطمینان می کنید و ترجیح می دهید که برحقایق ، واقعیت ها ، جزئیات و حقیقت یک موقعیت خاصتمرکز کنید؟ آیا بیشتر به “آنچه هست” توجه دارید تا “انچه می توانست باشد “؟ در این صورت اولویت تان حسی است .
یا پنج حس را یک نقطه شروع در نظر می گیرید و بیشتر به اطلاعاتی که در وهله نخست از “حس ششم” خود کسب می نمایید – حس ها، معانی ضمنی مطالب ، سمبل ها ،نظریه ها ، امور انتزاعی – اطمینان و اعتماد می کنید ؟آیا خیال پردازید و موارد انتزاعی را بر حقیقت و همچنین ممکن ها را بر واقعیت ترجیح می دهید ؟ در این صورت اولویت تان شهودی است .
توانایی های مادران حسی و شهودی
مادران حسی با نظاره و رسیدگی به نیازهای واقعی کودکشان بسیار خرسندند ،اینکه به خوبی تغذیه می شود ، تمیز نگه داشته می شود ،استراحت می کند ،سلامت هستند و فعالیت هایشان را انجام می دهند .در مادران حسی میل به رسیدگی مسائل اساسی ،بنیان و اساس خوب مادری کردن است . این مادران تمایل دارند که عشق خود را به شیوه های ملموس ابراز کنند. با این نوع توجه حتی هر بچه خردسالی این توانایی را دارد که این پیام را دریافت کند که از او مراقبت می شود و او را دوست می دارند. البته مادران شهودی نیز به نیازهای واقعی کودکشان توجه می کند و دلیل آن این است که بیشتر نیازهای کودکشان واقعی است و چاره ای جز این هم ندارد. اما این در حالی است که بعید به نظر می رسد که مادر شهودی با واقعیت و اصل قضیه فرزندپروری احساس راحتی کند و در واقع ممکن است که این کار در نظرش خسته کننده جلوه نماید . مادران شهودی برای سرگرمی های خلاقانه کودکشان ارزش قائل اند و آنان را به این امر تشویق می کنند و همیشه در کودکشان به دنبال موارد منحصر به فرد و بکر هستند و به دنیای تصوراتشان اهمیت بسیاری می دهند. این مادران توانایی این را دارند که خلاقیت فرزندشان را افزایش دهند.
هم مادران حسی و هم مادران شهودی هر دو می توانند خلاق باشند . مادران حسی خلاقیتشان را با بررسی جزئیات نشان می دهند .آنان تمایل دارند که از ایده های موجود استفاده کنند و آنها را بهتر و منحصر به فرد سازند و مادران شهودی تلاش می کنند تا کارهایی انجام دهند که تا به حال انجام نشده است.
توصیه: به هوش و استعداد فرزندتان ایمان داشته باشید .ممکن است فرزندتان نسبت به شما راه های متفاوتی برای یادگیری داشته باشد.
تفکری-احساسی
-چگونه تصمیم گیری/قضاوت می کنید؟ تفکری(با تفکرات تان)، احساسی (با احساسات تان).
دو راه معتبر یکسان برای تصمیم گیری وجود دارد. اگر ترجیح می دهید بر مبنای تجزیه و تحلیل منطقی و حقیقی تصمیم گیری کنید و در یک تصمیم گیری خوب به عقل خود اطمینان دارید بنابراین اولویت شما تفکری است .لغاتی مانند منطق، واقعیت،صلاحیت، عدالت و انصافانعکاسی از تیپ تفکری است .
اما اگر ترجیح می دهید بیشتر بر مبنای معیارهای شخصی و ذهنی تصمیم گیری کنید، پیش از تصمیم گیری به بررسی اولیه تاثیر تصمیم خود بر افراد، از جمله خودتان می پردازید ، در آن صورت اولویت شما تیپ احساسی است .این تیپ در پی یافتن شفقت و یکدلی است.
توانایی های مادران تفکری و احساسی
مادران احساسی با عجله برای همدردی با فرزندشان اقدام می کنند زیرا این گونه مادران به طور ذاتی دلسوزند و در شیوه فرزندپروری خود مهر و عطوفت را جاری نموده اند .مادران تفکری سبک تربیتی متفاوتی را اعمال می کنند .آنها این توانایی را دارند که اندکی صبر کنند ، به فرزندشان فرصتی بدهند تا خود تلاش کند و کارهای لازم در این خصوص را انجام دهد . به روایتی آنها به استقلال فرزندشان احترام می گذارند. در نظر مادر احساسی یا حتی یک کودک احساسی این روش مادر تفکری “بی توجهی به کودک” تعبیر می گردد. همانطور که از منظر یک مادر و فرزند تفکری نیز شیوه مادر احساسی بیش از اندازه مراقبتی و مداخله جویانه تلقی می گردد . مادران تفکری توانایی بیشتری در تعیین حد و مرزهای بین افراد دارند ، آنها ذاتا کودکشان را شخصیتی جدا از خود می بینند.
قضاوتی-ادراکی
-دوست دارید ساختار دنیای بیرون تان چگونه باشد؟ قضاوتی(چارچوب داشته باشد)، ادراکی (نظاره گر اتفاقات هستید) .
آیا سبک زندگی برنامه ریزی شده و منظم با برنامه ها و محدودیت ها و ساختارهای مشخص را می پسندید ؟ دوست دارید روزتان را با یک برنامه شروع کنید و در طی روز از آن برنامه تبعیت کنید ؟ آیا عاشق تهیه فهرستی از کارهایی که باید انجام دهید هستید و پس از انجام تک تک کارهای آن برنامه لذت می برید؟ آیا دوست دارید کارهای تان را سازماندهی کنید و به آن سر و سامانی دهید؟ در این صورت اولویت شما قضاوتی است .
یا ترجیح می دهید خود را به دست حوادث بسپارید، به روایتی هرچه پیش آید خوش آید. و منتظر می مانید و نظاره گر اتفاقی که رخ می دهد هستید؟ اگر چنین است پس اولویت شما ادراکی است .
توانایی های مادران قضاوتی و ادراکی
مادران ادراکی کمتر از برنامه درونی خود و نیازبه کمیتی که می تواند در قالب یک چارچوب زمانی خاص به انجام برسانند مطلع اند. آنها به زمان اهمیت چندانی نمی دهند و بیشتر زندگی را به شیوه ای هرچه پیش آید خوش آید سر می کنند. مادران ادراکی می دانند که چگونه ازفرصت ها نهایت استفاده را ببرند.
اما زبان به کار رفته از سوی مادران قضاوتی احتمالا پر از کاربرد کلمه “زمان” است. متعادل نگه داشتن فرزندان در برنامه ریزی وعده های غذایی ، زمان خواب و امور جاری خانوادگی . این کار باعث می شود که کودکان احساس امنی داشته باشند زیرا می دانند چه زمانی انتظار چه چیزی را داشته باشند . همینطور مادران قضاوتی میل دارند در مواقعی که حس می کنند وضع قانون و مقررات و تعیین محدودیت ها به نفع فرزندانشان است ، همه کاره و صاحب اختیار باشند . آنان فرزندانشان را به احترام و استفاده عاقلانه زمان ترغیب و تشویق می کنند .
توصیه :باید به اندازه ای قضاوتی باشید که از کودکتان حمایت کنید و به آن میزانی ادراکی که به خود و کودکتان برسید و دانستن این که چه زمانی روی کودکتان کنترل داشته باشید و چه زمانی آنها را آزاد بگذارید نشانه تاثیرگذاری از بلوغ و ذکاوت است .
کلام آخر
این چهار دوگانه متضاد و هشت اولویت – برون گرایی و درون گرایی، حسی و شهودی ،تفکری و احساسی، قضاوتی و ادراکی – به منزله ستون های اصلی ساختمان تیپ های شخصیتی هستند. به خاطر داشته باشید که مراقبت و پرستاری از خودتان اولین و بهترین راه مراقبت و پرستاری از فرزندان تان است و هنگامی که خودتان را درک کنید ، فرزندان و شریک زندگی تان را بهتر درک می کنید. چنانچه شما هم می خواهید در مورد تیپ شخصیتی و سبک فرزندپروری خود شناخت بهتری داشته باشید توصیه می شود از مشاوران کارآمد در این زمینه کمک بگیرید.
