ناامیدی یکی از احساساتی است که درک آن برای افراد سخت است. مثلاً هنگامی که در کاری که میخواهید پیشرفت نکرده اید یا شغل تان را از دست داده اید و یا اینکه در یک مسابقه ورزشی شکست خورده اید یا در امتحان قبول نشده اید. تمام این ها باعث می شود احساس کنید که دیگر آینده روشنی ندارید و زندگی تان در تاریکی ابدی فرو میرود. این را بدانید که حس ناامیدی طبیعی است اما یادگیری روش های غلبه بر آن میتواند از تاثیر نامطلوب آن بر روان‌تان جلوگیری نماید.
ناامیدی چیست؟
در لغت ناامیدی یعنی براورده نشدن خواسته ها و انتظارات. به عنوان یک حس ناامیدی به احساس اندوه ناشی از فقدان ارتباط دارد. این اقدام می تواند از دست دادن یک عزیز یا تغییر در شرایطی باشد مانند از دست رفتن هزینه و سرمایه یا جواب آزمایش پزشکی بد. ناامیدی با هر نوع احساسی که زندگی شما را از هر نظر تحت تاثیر قرار می دهد در ارتباط است. هرکسی به دلایل گوناگونی دچار ناامیدی می شود. پاسخ انسانها هم قطعاً به این احساسات متفاوت است. فردی که دچار ناامیدی میشود علایقش را از دست می دهد و از طرفی از جمع و دیگران دوری می کند. یک فرد ناامید فکر میکند که هر تلاشی بکند باز هم شرایط برایش عوض نمیشود.
علل ناامیدی در زندگی
میدانید که ناامیدی در هر شرایطی می تواند در زندگی فرد حاکم شود. گاهی شرایط جامعه و عوامل بیرونی در ایجاد ناامیدی دخیل هستند و برخی اوقات هم عوامل درونی و ذهنی. برخی از علل ناامیدی در زندگی شامل موارد زیر می شوند:
یکنواختی و نبودن نقاط هیجان در زندگی
یکی از عواملی که میتواند در ایجاد ناامیدی اثرگذار باشد این است که فرد نوعی یکنواختی را تجربه میکند و هیچ هیجانی در زندگی برایش وجود ندارد. واقعیت این است که نبود احساسات و هیجان در زندگی مانند یک دنیای پی رنگ است و برای فرد کسل کننده می شود. هر انسانی تنوع را در زندگی دوست دارد و از گذراندن روزمرگی دوری می کند. اگر این تنوع در زندگی نباشد شما هدف و لذت زندگی را از دست داده اید. بنابراین اگر احساس ناامیدی دارید بهتر است دست به کار شوید و تغییراتی هر چند کوچک در زندگیتان بدهید.
شکست های پشت سر هم
یکی از مواردی که میتواند باعث ناامیدی شود این است که شما از اشتباهات خودتان درس نگیرید و دوباره آنها برایتان تکرار شود. هر چند گاهی اوقات عوامل بیرونی و محرک های مزاحم ممکن است در ایجاد این شکست نقش داشته باشد اما در هر حال مسئولیت با خودتان است. به این نکته توجه کنید که اگر شما تمام تلاشتان را برای کاری انجام دهید بالاخره نتیجه آن را می بینید و اگر هم شکست خوردید لازم است از آن درس بگیرید و این شکست را ارزیابی کنید تا بار دیگر برایتان تکرار نشود. در این مورد افکار شما هم بسیار مهم هستند.
نداشتن اعتماد به نفس
یکی از عوامل ایجاد ناامیدی در افراد بی اعتماد به نفسی و فقدان ارزش است. برخی از اوقات ممکن است آنقدر فردی خودش را تحقیر و سرزنش کند و یا اینکه توانایی‌ها و مهارت‌های را دست کم بگیرد که دیگر هیچ آینده درخشانی برای خودش نتواند تصور کند و همین عامل می تواند باعث ناامیدی او شود. شما برای اینکه حس ناامیدی را در وجودتان کم کنید ابتدا باید احساس خوبی به خودتان داشته باشید و تصور مثبتی از توانایی‌های تان پیدا کنید. تا زمانی که انسانی نتواند به خودش و شخصیتش احترام بگذارد و عزت نفس نداشته باشد نمیتواند امیدی هم داشته باشد. برای کسب اطلاعات در مورد راه افزایش عزت نفس کلیک کنید.
عدم براورده شدن بسیاری از نیازها
کسانی که خواسته ها و نیازهای شان در زندگی محقق نشده و یا به آن دستاوردهایی که میخواهند نرسیده‌اند معمولاً دچار ناامیدی می شوند. همه انسانها ذاتا آرزوهایی در زندگی دارند و فکر کردن به آنها سبب انگیزه و انرژی می شود. اگر این نیازها علی رغم تلاش های فرد برآورده نشوند بی انگیزگی بر شخص سایه می افکند و باعث ناامیدی می شود.
انکار کردن مسائل
شاید جالب باشد بدانید که یکی از عوامل مهم در ایجاد ناامیدی انکار کردن مسئله است. برخی ها فکر می کنند اگر مشکلاتشان را نادیده بگیرند و یا از روشهای توجه برگردانی استفاده کنند می توانند همچنان حس خوبی به زندگی داشته باشند در حالی که این مسائل حل نشده خود را به صورت های جدی تر نشان می دهد و یکی از آنها ناامیدی است. بنابراین اگر مشکل و چالشی در زندگی وجود دارد بهتر است قبل از عمیق تر شدن آن به فکر حل آن باشید.
شغل نامناسب
شغل یکی از مهمترین وجوه زندگی هر انسانی را در بر می گیرد چرا که ما افراد هر روز از شنبه تا پنجشنبه سرکار هستیم و با شغلمان به نوعی زندگی میکنیم پس اگر این شغل متناسب با توانایی ها یا علایق ما نباشد پیشرفتی هم در آن نخواهیم کرد. اگر شما در شغل تان احساس لذت نداشته باشید همیشه دچار خستگی میشوید و علاوه بر آن ممکن است فشارهای آنرا نتوانید تحمل کنید و پرخاشگری هم به سراغتان بیاید. با توجه به اینکه هر انسانی گذران زندگی اش از طریق کارش است مهم است که آن را دوست داشته باشد.
مناسب نبودن رشته تحصیلی
مسئله تحصیل بسیار جدی است. اگر رشته ای در دانشگاه می خوانید که به خاطر پول آن را انتخاب کرده اید یا برای جایگاه اجتماعی، در هر حال توصیه می شود در تصمیم خود تجدید نظر کنید. وقتی رشته تحصیلی شما متناسب با استعدادهایتان نباشد پیشرفتی هم نمی کنید. در چنین شرایطی تحصیل برای شما مسئله پیچیده ای میشود و به مرور زمان دچار ناامیدی می گردید.
راهکارهای غلبه بر ناامیدی
ناامیدی یک احساس نامطلوب است که اگر نتوانید بر آن غلبه کنید بیماری های مختلف روانی مانند افسردگی، اضطراب یا حتی افکار خودکشی ممکن است به سراغتان بیاید. پس درمان ناامیدی را جدی بگیرید.
قبول واقعیت های زندگی
یکی از اصول مهم برای غلبه بر ناامیدی این است که شما شرایط فعلی تان را بپذیرید و با واقعیت ها کنار بیایید. گاهی اتفاقات نامطلوبی که در زندگی رخ می دهد می تواند درسی برای شما داشته باشد پس سعی کنید از دل رنج ها معنایی بیابید. این موضوع باعث می شود تا راحت تر بتوانید با مسائل کنار بیایید و از طرفی حس غم و ناامیدی تان کمتر شود. خیلی از افراد سعی میکنند اتفاقات زندگی را نادیده بگیرند تا به اصطلاح خودشان خوشحال باشند اما با این کار فقط خود را فریب داده اند. این کار مسائل سبب میشود که حجم عظیمی از ناامیدی در بلند مدت سراغ انسان بیاید.
برنامه ریزی برای زندگی خود
حقیقت این است انسانی که هدف دارد و می داند در یک ماه آینده می خواهد به چه چیزهایی برسد و همچنین اهداف بلند مدت برای خودش می‌چیند و می خواهد که در سالهای آینده به دستاوردهایی برسد انرژی و انگیزه میگیرد. به سراغ این انسان هرگز ناامیدی نمی آید. بنابراین برای هر کارتان و حتی تفریحات خود برنامه بریزید. این برنامه ها فقط مربوط به مسائل کاری شما نمی شود بلکه شما می توانید برای تعطیلات خود هم برنامه های شاد و مفرح قرار دهید.
تخلیه احساسات
هر نوع احساسی لازم است تجربه شود حتی احساس خشم و غم و احساسات هرگز نباید سرکوب شود چرا که خود را به شکل های دیگری که معمولاً ناخوشایند هستند نشان میدهد. احساساتتان را سعی کنید با افراد در میان بگذارید. وقتی که شما دارای ناراحتی یا کینه یا نفرت یا هر حس دیگری هستید سعی کنید راجع به آن صحبت کنید. در این موارد توصیه میشود از یک روانشناس و درمانگر با تجربه کمک بگیرید. یک درمانگر به شما کمک میکند تا با تخلیه هیجانات خود احساسات ناامیدی را هم از زندگی دور بیندازید.
داشتن فعالیت های ورزشی
ورزش کردن برای جسم انسان بسیار لازم است. حتما شنیده‌اید که می‌گویند روح سالم در یک جسم سالم است. طبق تحقیقات و بررسی ها بی تحرکی و نشستن زیاد در طول روز می تواند باعث افسردگی و حتی انواع امراض جسمانی شود. پس نقش فعالیت فیزیکی را در زندگی جدی بگیرید. ورزش کردن باعث ترشح هورمون های شادی بخش در بدن می شود و از آن طرف انسان را از ناامیدی رهایی می دهد. بنابراین هر چقدر هم که در طول روز کار زیادی دارید باز هم لازم است زمانهایی هرچند کوتاه را برای فعالیت فیزیکی و ورزش اختصاص دهید.
خود را در وضعیت روانی بهتر قرار دهید
هر موقعی که دچار ناامیدی می شوید هوشیاری شما کمتر میشود و افکار شما هم محتوای منفی میگیرد. در چنین شرایطی ممکن است زنجیره‌ای از افکار و احساسات منفی را تجربه کنید و شاید وقتی به خودتان بیایید متوجه شوید که چندین ساعت هست که درگیر آنها شده اید. این افکار باعث تیره و تار شدن روان تان می شود و فکر میکنید که دیگر پایان دنیا فرا رسیده است. در این وضعیت بهتر است کار دیگری انجام دهید تا حالتان را خوب کند. مثلاً می توانید کتاب مورد علاقه تان را بخوانید یا موسیقی که دوست دارید را گوش دهید یا اینکه در پارک قدم بزنید. تا حد امکان توصیه می شود خودتان را با طبیعت پیوند دهید تا انرژی های منفی تان تخلیه شود. شما میتوانید با کودکان بازی کنید. کودکان دنیای ساده و بی آلایشی دارند و از هر چیزی لذت می برند و بازی با آنها روحیه مثبتی به انسان میدهد.
دوری از انسانهای منفی و تحقیر کننده
هرچند که یکی از موارد برطرف شدن غم و ناامیدی در انسان تعاملات بین فردی است اما لزوما هر فردی هم توصیه نمی شود. چرا که برخی اوقات وقتی در جمع انسانهای منفی قرار می گیرید افکار و احساسات ناخوشایندی شما را در بر می گیرد و حالتان ناخودآگاه بد می شود. تاثیر همنشین در روحیه انسان یکی از مواردی است که نباید نادیده گرفته شود. انسان های منفی با فقط می‌توانند ناامیدی را در شما تشدید کنند. پس بهتر است در مورد انسان های اطرافتان تجدیدنظر کنید و تعاملات تان را با برخی از افراد منفی تا حد امکان محدود کنید.
قدردان باشید
هر کدام از شما داشته هایی در زندگی دارید و عزیزانی در کنارتان هستند که برای تان مهم اند. برخی از اوقات لازم است در مورد داشته های تان بیشتر فکر کنید و بابت آنها سپاسگزار باشید. مثلا اگر همسر خوبی دارید یا افرادی را دارید که قدرتان را می دانند، به عنوان یک نعمت به آنها نگاه کنید. توصیه می شود دفترچه یادداشتی داشته باشید و هر روز هر اتفاق مثبت و حتی کوچکی در زندگی تان می افتد آن را بنویسید. این تمرین باعث میشود به مرور زمان انگیزه و امید بیشتری در زندگی پیدا کنید.
کلام آخر
ناامیدی یکی از احساسات ناخوشایند است که می تواند زمینه ساز انواع مشکلات روحی روانی و همچنین جسمانی باشد. این احساس اگر حل نشده بماند به تدریج فرصت های رشد و پیشرفت را از انسان میگیرد. بهتر است بدانید که حس ناامیدی یک روزه و ناگهانی شکل نمی گیرد و به یکباره هم از بین نمیرود بلکه درمان آن نیازمند ریشه یابی مسئله است. بنابراین توصیه می شود اگر شما هم در هر موردی این احساس را دارید از یک درمانگر یا روانشناس با تجربه کمک بگیرید. روانشناسان و مشاوران ما در کلینیک همراه آماده ارائه خدمات به شما هستند.
