بیشتر افراد ممکن است در موقعیت هایی قرار بگیرند که رضایتی نداشته باشد و دچار احساس بی حوصلگی و خستگی شوند. مثلاً کسی که کارش را از دست داده و در خانه مانده است یا دانشجویی که درسش تمام شده و فارغ التحصیل است اما هنوز کار مورد علاقه اش را پیدا نکرده است است یا برخی اتفاقات دیگر می تواند در انسان بی حالی و بی حوصلگی ایجاد کند. اما نکته مهم این است که چگونه می توان بر این احساس غلبه کرد؟ برای پاسخ به آن در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
علائم بی حوصلگی چیست؟
بی حوصلگی در همه افراد رخ می دهد اما معمولا در بین نوجوانان و کودکان بیشتر اتفاق می افتد چرا که این گروه به دنبال تفریح و تنوع بیشتری در زندگیشان هستند. با این حال معمولاً افراد سالمند و جوانان هم به دلایل مختلف در زندگی دچار این مسئله می شوند. برخی از اوقات هم احساسات غم و اندوه و افسردگی میتواند به تدریج انسان را به سمت بی‌حوصلگی بکشاند. بی حوصلگی اگر به مدت طولانی ادامه پیدا کند می تواند نشانه ای از افسردگی باشد.
علت بی حوصلگی چیست؟
برای درمان بی حوصلگی بهتر است دنبال علل آن باشید تا راحت تر بتوانید آن را کنترل کنید. بی حوصلگی برخی اوقات می تواند به علت موارد زیر باشد:
احساس عدم ناتوانی برای فعالیت جدید
تکرار یک فعالیت برای مدت زمان طولانی
ترس از اشتباه کردن
دستورالعمل های مبهم در انجام کارها
بی علاقگی نسبت به انجام کارها
درک ضعیف از زمان
عدم وجود علاقه تفریحی و متنوع
سطح پایین تحریک ذهنی
ناتوانی در انتخاب فعالیت های روزانه
استراحت بدون کیفیت یا تغذیه نامناسب
چه کسانی به درمان بی حوصلگی نیاز دارند؟
هر فردی ممکن است احساس بی حالی و خستگی را تجربه کند و در برخی از افراد این احساسات بیشتر دامان آنها را می گیرد بنابراین به درمان نیاز دارند. نوجوان ها غالباً احساس بی حوصلگی می کند به این دلیل که در مرحله کسب هویت هستند و دوران حساسی را می گذرانند. از طرفی ممکن است است فکر کنند که والدین به آنها آزادی کافی نمی دهند. وقتی آنها ندانند چه کاری باید انجام دهند و چه هدفی دارند ممکن است این حس بی حوصلگی سراغشان بیاید.
بی حوصلگی در کودکان
نشانه های افسردگی و بی حوصلگی گاهی اوقات همانند یکدیگر است و تشخیص آن توسط افراد عادی دشوار است. برخی مواقع کودکان می توانند مانند بزرگسالان احساسات خود را به زبان بیاورند به این دلیل که دامنه لغات کمتری دارند. بنابراین در چنین شرایطی بهتر است از یک متخصص کودک کمک بگیرید. کم حوصلگی در کودکان میتواند مشکلات روحی و روانی بعدی را برای آنان ایجاد کند و گاهی میتواند باعث لجبازی و حتی پرخاشگری شود.
بی حوصلگی در بزرگسالان
چنانچه بی حوصله گی در یک بزرگسال برای مدت طولانی ادامه داشته باشد و در زندگی و کار او مداخلات زیاد ایجاد کند بهتر است آن را جدی بگیرد و از یک روانشناس کمک بگیرد. چنانچه نشانه های زیر را مشاهده کرده اید ممکن است بی حوصلگی به دلایل افسردگی باشد:
احساسات ناامیدی
احساس فقدان انرژی و انگیزه
تغییراتی در کیفیت خواب و بیداری
تغییر در اشتها و وزن
احساس عذاب وجدان و گناه
دوری از فرصت های مناسب در زندگی
لذت نبردن از کارهایی که قبلاً با آنها علاقه داشته اید
داشتن افکار خودکشی
تنها یک متخصص روانشناس میتواند به تفاوت بین افسردگی و بی حوصلگی پی ببرد.
درمان بی حوصلگی و بی حالی
چنانچه شما فردی بی حوصله هستید بهتر است که به دنبال راهکاری برای این وضعیت تان باشید چرا که به تدریج ممکن است به این بی حوصلگی عادت کنید و از تمام فعالیت های خود عقب بمانید. قطعاً کسی که بی حوصله است نمیتواند به کار، درس، تفریح و دیگر مسائل زندگی اش برسد به نوعی بی حوصلگی اگر درمان نشود، باید بهایش را بپردازید. راهکارهای مناسب برای کنترل بی حوصلگی شامل:
به خود یادآوری کنید چرا میخواهید کاری را انجام دهید
یکی از مهمترین عواملی که باعث بی حوصلگی می شود نداشتن برنامه در زندگی روزانه است. اگر شما صبح هر موقع که دوست داشتید از خواب بیدار شوید و زندگیتان نظم نداشته باشد و ندانید که قرار است در طی روز چه کارهای مهمی انجام دهید و آنها را فراموش کنید، به تدریج این بی هدفی و بی انگیزگی میتواند بی حوصلگی را برایتان ایجاد کند. اگر بتوانید یادآوری های ساده برای خودتان داشته باشید مثل زمان ورزش کردن، مطالعه، کار، خرید، تفریح و هر چیز دیگری، زندگی برای تان معنا پیدا میکند.
کارهای جدیدی را شروع کنید
اگر بخواهید همان برنامه های قبلی را در زندگی دنبال کنید و همان نتایج را بگیرید قطعاً روزهای تکراری و یکنواخت خواهید داشت. گاهی بهتر است در زندگیتان تغییرات ایجاد کنید و و دنبال کسب دانش و مهارت جدید باشید. حتی اگر کارمند هستید می توانید در همان کارتان مهارت های جدید و روش های متنوع برای کیفیت بهتر امتحان کنید. داشتن هدف های تازه و دنبال کردن آنها می تواند به شما انگیزه جدیدی بدهد و حالتان را بهتر کند.
یادداشت زمان های بی حوصلگی
وضعیتی که شما را خسته و بی حوصله میکند یا اینکه باعث بروز احساسات غم و افسردگی می شود را شناسایی کنید. بهتر است بدانید چه موقع هایی این بی حوصلگی دست از سرتان بر نمی دارد و حتی شما را غرق افکار منفی میکند. یادداشت این زمان ها باعث میشود که از چنین وضعیتی دوری کنید و در نهایت به بهبود حال خودتان کمک کنید.
به کارهای خود تنوع دهید
برای رفع بی حوصلگی تا می توانید باید کارهای سنگین خود را به کارهای کوچک و جزئی تر تقسیم کنید و برای هر آنچه که توانستید انجام دهید پاداشی تعیین کنید. حتی اگر توانستید کارهای تکراری تان را باهم انجام دهید یا ترتیب آنها را تغییر دهید بی حوصلگی شما برطرف می شود. از طرفی تا می توانید برای هر آنچه که انجام میدهید عمق دهید و آن را با جذابیت بیشتری انجام دهید. این کار به شما حس مفید بودن می دهد.
سفر کنید
برخی از افراد ممکن است کارشان در منزل یا به صورت آنلاین باشد و یا اینکه تنوع چندانی در محیط کار ایشان نباشد اما این عوامل نباید سبب بی حوصلگی و افسردگی آنها شود. پس بهتر است سراغ روش هایی بروند تا حالشان بهتر شود. مثلاً پیاده روی در یک پارک، گشت و گذار در اطراف شهر، بیرون رفتن با دوستان یا سفرهای چند روزه تاثیر زیادی در رفع بی حوصلگی آنها دارد. اگر هم مجبور هستید به دلایلی در خانه بمانید می‌توانید از اطرافیان خود دعوت کنید تا دور هم جمع شوید و خاطرات زیبایی با یکدیگر بسازید.
مطالعه کنید
خواندن کتاب باعث گسترش ذهن شما و خلاقیت تان می شود. کتاب دنیای جدیدی را به روی افراد می گشاید و گویی فردی رو به روی شما نشسته و صحبت می کند. بنابراین تاثیر کتاب خواندن را دست کم نگیرید و در هر فرصتی از آن استفاده کنید. کتاب های مختلف و هیجان انگیز می تواند به شما انرژی دهد و انگیزه شما را چند برابر کند. مخصوصاً اگر نوجوانی احساس بی هدفی و پوچی می کند خواندن کتاب های مربوط به بیوگرافی افراد موفق جهان میتواند انرژی آنها را چند برابر کند.
کار کنید
شاید جالب باشد بدانید که اگر فردی هر روز به سرکار برود و فعالیتی تکراری را انجام دهد بدون آنکه خلاقیتی به خرج دهد می تواند باعث بی حوصلگی شود اما از طرفی کسانی که کاری ندارند و بی هدف روزهای خود را سپری می کنند حوصله شان بیشتر سر می رود. بنابراین حتی از روزهای تعطیلات خود هم استفاده کنید و آن ها را به بی هدفی و پوچی نگذرانید و تا می توانید ایده های جدیدی در آن روزها داشته باشید.
تماشای فیلم های با کیفیت
اینکه بتوانید یک فیلم یا سریال با معنا و با کیفیت را دنبال کنید نقش زیادی در افزایش انرژی و انگیزه شما دارد. توصیه می شود که تا حد امکان فیلم هایی که میخواهید تماشا کنید یک روند یکنواخت یا پایان غم انگیز نداشته باشد بلکه حال شما را بهتر کند و احساسات خوبی به شما بدهد. هرچقدر سرگرمیهای بهتری داشته باشید فاصله شما هم کمتر سر میرود.
دنیای درونی جدید بسازید
برخی اوقات می توانید از بی حوصلگی به عنوان یک فرصت برای بارش فکری استفاده کنید و افکار خود را روی کاغذ بنویسید. این کار میتواند تحمل بی حوصلگی را برایتان آسان‌تر کند و باعث بروز توانایی های خودتان شود. مقاومت کردن فقط باعث ایجاد مشغله های ذهنی و آشفتگی می شود. بنابراین بپذیرید که در حال حاضر بی حوصله هستید تا راحت تر بتوانید کاری برای خودتان بکنید.
ارزیابی اهداف
آیا تاکنون از خود سوال پرسیده اید که برای آینده چه هدف هایی دارید و می خواهید چه کار کنید؟ اگر شما هر روز هدف های خود را بررسی کنید و ببینید که چقدر به آنها رسیده اید و یا اینکه لازم است چه کارهای دیگری را برایش انجام دهید حس بهتری پیدا می کنید. این که در حال حاضر از کار و زندگی و شرایط خودتان راضی نیستید اشکالی ندارد اما برای تغییر آنها می خواهید چه قدم هایی را بردارید؟ پاسخ به این سوال نقش زیادی در افزایش انگیزه و و روحیه شما دارد.
مدیتیشن کنید
بی حوصلگی و دغدغه ذهنی باعث تیره و تار شدن دنیای اطراف شما می شود و حتی دیگر نمی خواهید مثل قبل با اطرافیان خود در ارتباط باشید و با آنان آن صحبت کنید. این عوامل می تواند در روابط شما هم مداخلات جدید ایجاد کند و سبب دوری دیگران از شما شود. بنابراین بهتر است زمان هایی را به مدیتیشن یا مراقبه اختصاص دهید و برای بهبود حال خوب خود تلاش کنید. تمرین های ذهنی به آرامش تان بسیار کمک می کند و شما را به زمان حال بر می گرداند.
سخن آخر
بی حوصلگی می تواند ریشه در مسائل مختلفی داشته باشد و گاهی باعث تنبلی انسان شود و او را از رسیدن به اهدافش دورتر کند. بنابراین هرچه بتوانید سریعتر دنبال راه حلی برای برطرف کردن بی حوصلگی باشید بیشتر به خودتان کمک کرده اید. راهکارهایی که در این مقاله ارائه شد میتواند حالتان را بهتر کند اما باز هم توصیه میشود برای رفع اساسی بی حوصلگی حتماً از یک مشاور یا روانشناس با تجربه راهنمایی بگیرید.
