تریکوتیلومانیا (trik-o-til-o-MAY-nee-uh) که اختلال کندن مو نیز نامیده می شود، یک اختلال روانی است که شامل اصرار های پیاپی و غیر قابل کنترل، برای کندن مو از پوست سر، ابرو یا سایر نواحی بدن است. با وجود این که افراد با این اختلال، سعی در متوقف کردن آن دارند، اما نمی توانند آن را کنترل کنند.
تریکوتیلومانیا چیست؟
تریکوتیلومانیا یا وسواس کندن مو از پوست سر، اغلب طاسی تکه ای ایجاد می کند، که این پدیده، باعث آسیب روانی به افراد شده، و بر روی موقعیت های شغلی و اجتماعی آنها تأثیر می گذارد. افراد مبتلا به تریکو تیلو مانیا تمام تلاش خود را می کنند تا این مشکل را از دیگران مخفی کنند.
برای برخی از افراد، تریکوتیلومانیا ممکن است خفیف و قابل کنترل باشد. اما برای برخی دیگر، این اختلال، حاد بوده، و تلاش بیش از حد آنها برای کندن موهایشان، به شدت طاقت فرسا است. برخی از گزینه های درمانی به افراد با اختلال تریکوتیلومانیا کمک کرده تا کندن موهایشان را کاهش داده، یا کاملا متوقف کنند.
علائم تریکوتیلومانیا
علائم و نشانه های تریکوتیلومانیا، اغلب شامل موارد زیر است:
- کشیدن و کندن موها، به طور مداوم، از پوست سر، ابرو یا مژه ها، گاهی اوقات در سایر نواحی بدن. ممکن است این نواحی ثابت نباشند و با گذشت زمان تغییر کنند.
- افزایش احساس تنش قبل از کندن، یا هنگامی که می خواهید در برابر کندن مو مقاومت کنید.
- احساس لذت یا آرامش بعد از کندن مو
- ریزش موی شدید، مانند کم پشت شدن مو یا کچلی در پوست سر، یا سایر نواحی بدن، از جمله کم پشت شدن مژه ها، یا خالی شدن ابروها
- عادت به کندن مو از ناحیه ای خاص، دلایل خاص، یا داشتن الگوی خاص برای کندن مو
- گاز گرفتن، جویدن، یا خوردن موهای کنده شده
- بازی کردن با موهای کنده شده، یا کشیدن آنها روی صورت و لب ها
- تلاش مکرر و بیهوده برای متوقف کردن کندن موها، یا تلاش برای کمتر انجام دادن این کار
- نشانه هایی از مشکلات و آسیب هایی که به علت کنده شدن مو، در مدرسه یا محل کار یا موقعیت های اجتماعی دیگر، به شما وارد شده است.
همچنین، کندن پوست، جوییدن ناخن و گاز گرفتن لب ها، در بسیاری از افراد مبتلا به اختلال کندن مو دیده می شود. گاهی، کندن موی حیوانات خانگی، عروسک، پرزهای پتو و … نیز می تواند از نشانه های این بیماری باشد. بیشتر افراد مبتلا به وسواس کندن مو وقتی تنها هستند موهای خود را می کنند، و به طور کلی سعی دارند این اختلال را از دیگران مخفی کنند.
افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا در چه شرایطی موهای خود را می کنند؟
برای افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا، کندن مو می تواند به صورت موارد زیر باشد:
برخی از افراد، موهای خود را از عمد می کنند، تا تنش و استرس خود را کاهش دهند- به عنوان مثال برخی از افراد با کندن موهای خود سعی دارند تا اضطراب خود را تسکین دهند، بعضی از افراد ممکن است الگوی خاصی برای کندن موهایشان داشته باشند، مثلا یافتن مو های مناسب، یا گاز زدن موهای کنده شده.
بعضی از افراد، بدون اینکه حتی متوجه شوند، موهای خود را می کنند. مثلاً هنگام بی حوصلگی، مطالعه، یا تماشای تلویزیون.
بسته به شرایط و روحیه فرد مبتلا به این اختلال، در آن زمان ممکن است کندن موهای خود را به صورت متمرکز و غیر ارادی انجام دهد. بعضی از موقعیت ها، ممکن است باعث کنده شدن موهای شما شود. مانند قرار دادن سر، روی دست ها، یا شانه زدن موها.
چه احساساتی فرد را به کندن مو ترغیب می کند؟
تریکوتیلومانیا می تواند مربوط به احساسات باشد:
برای بسیاری از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا، کندن مو، راهی برای مقابله با احساسات منفی یا ناراحت کننده ای مثل استرس، اضطراب، تنش، بی حوصلگی، تنهایی، خستگی و ناامیدی است.
افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا، معمولاً با کندن موهایشان احساس خوبی به آنها دست داده، و برخی از ناراحتی هایشان تسکین پیدا می کند. در نتیجه، آنها برای حفظ این حس خوب و مثبت، همچنان به کندن موهایشان ادامه می دهند.
تریکوتیلومانیا، اغلب یک بیماری طولانی مدت (مزمن) است. بدون درمان این اختلال، شدت علائم این بیماری در طول زمان تغییر می کند. برای مثال، تغییرات هورمونی در زمان پریودی، می تواند موجب تشدید علائم در زنان شود. در برخی موارد، اگر این اختلال درمان نشود، نشانه ها می توانند هفته ها، ماه ها، یا سال ها بروز پیدا کنند و یا ناپدید شوند. در برخی موارد نادر، اختلال کندن مو چند سال بعد از شروع این اختلال، خود به خود محو می شود.
وضعیت های روانی که موجب بیماری کندن مو می شوند
کندن مو ممکن است توسط چندین وضعیت روانی تحریک شود. این وضعیت ها می توانند شامل اضطراب، بی حوصلگی، استرس یا تنش باشند، که فرد بیمار، با کندن مو احساس رضایت، لذت و یا تسکین می کند. کندن مو، همچنین در درجات مختلفی از آگاهی اتفاق می افتد.
کندن متمرکز مو:
بعضی از افراد، آگاهانه، با قصد تسکین مشکلات و تنش هایشان، این کار را انجام می دهند. در این حالت، کندن مو می تواند با شرایط و عادت های خاصی همراه باشد، مثل کندن نوع خاصی از مو، یا کندن موی قسمت خاصی از بدن.
کندن غیر ارادی:
بعضی از افراد، بدون آگاهی کامل، این کار را انجام می دهند. مثل زمان بی حوصلگی، تماشای تلویزیون یا فعالیت های غیر فکری دیگر.
کندن موی ترکیبی:
بسیاری از افراد، ترکیبی از دو حالت ذکر شده را دارند.
خیلی از اشخاص مبتلا به تریکوتیلومانیا، از رفتار های تکرار شونده ی جسمانی دیگری نیز رنج می برند. مثل کندن پوست، خوردن ناخن یا جویدن لب ها.
چه عواملی ریسک ابتلا به تریکوتیلومانیا را افزایش می دهند؟
این عوامل، خطر تریکوتیلومانیا را افزایش می دهد:
ژنتیک، عامل مؤثری در ابتلا به تریکوتیلومانیا است. و در صورتی که بستگان نزدیک شما مبتلا به تریکوتیلومانیا باشند، خطر ابتلای شما به این بیماری، بالاتر می رود.
تریکوتیلومانیا معمولاً در سنین ابتدایی نوجوانی رخ می دهد (10 تا 13 سال)، و معمولاً یک مشکل مادام العمر است. نوزادان هم می توانند در معرض خطر کندن مو باشند، اما این امر در آنها جزئی است و به مرور زمان، بدون درمان از بین می رود.
افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا معمولاً از ناهنجاری های دیگری مثل استرس، اضطراب، افسردگی، اختلال وسواس فکری (OCD) رنج می برند.
شرایط استرس زای شدید، می تواند سبب وقوع تریکوتیلومانیا در برخی از افراد شود.
با وجود اینکه زنان، بیشتر از مردان تحت درمان تریکوتیلومانیا قرار می گیرند، اما علت محتمل این امر این است که زنان به دنبال درمان مشکل خود می روند. در سنین ابتدایی کودکی، پسرها و دخترها به طور یکسان در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
درمان وسواس کندن مو
درمان تریکوتیلومانیا می تواند امری پیچیده باشد، و بیشتر روش های درمانی آن، زمان بر هستند. افراد، معمولاً قبل از پیدا کردن مناسب، ابتدا روش های مختلفی برای کنار آمدن با این غریضه آزمایش می کنند. در صورت بازگشت علائم، نیاز به نگرانی نیست.
این راه معمولاً درمان اصلی تریکوتیلومانیا است. افراد در این درمان یاد می گیرند که چگونه به شرایطی که سبب بروز تریکوتیلومانیا می شود، آگاهی پیدا کرده و در زمان وقوع آنها، عادت های دیگری را جایگزین کنند. بسیاری از افراد، از یادآورهایی برای افزایش تمرکز برای این کار استفاده می کنند. یک فرد ممکن است به جای کندن مو، رفتارهای جایگزینی مثل بازی با کش یا مشت کردن دست را به کار گیرد.
این نوع درمان، به بررسی باورهای اشتباه مرتبط به کندن مو می پردازد.
در این درمان، افراد به الگوهای رفتاری کندن موی خود با بررسی احساسات، و سایر اطلاعات مهم دقت می کنند.
این تمرین، کمک می کند تا افراد، تمرکز و آرام کردن سیستم عصبی خود را در زمان استرس، یاد بگیرند.
یادگیری استفاده از نفس عمیق، به افزایش آرامش و تمرکز کمک می کند.
گفت و گو درمانی می تواند به افراد در شناخت دلایل و احساسات مؤثر در کندن مو، کمک کنند.
با وجود این که داروی خاصی برای درمان تریکوتیلومانیا وجود ندارد، SSRIها و SNRIها، می توانند به درمان برخی از عوارض این بیماری کمک کنند.
برای کودکان، خانواده درمانی، به والدین در انتخاب راهکار مناسب کمک می کند.
تریکوتیلومانیا می تواند باعث ایجاد احساس تنهایی شود. این گروه ها، با ایجاد رابطه بین مبتلایان، به ایجاد حس همراهی و هم دردی کمک می کند.
بعضی از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا، علائم و دلایل خود را با درمان سرپایی حل می کنند. در حالی که سایرین نیاز به درمان جدی تر دارند. اما پیگیری سریع و مداوم برای درمان، از اهمیت بالایی برخوردار است.
