یکی از اختلالات عصبی که به صورت تکان دادن شدید و غیر قابل کنترل پاها است سندروم پای بی‌قرار نام گرفته است. در این اختلال شخص مخصوصاً شب‌ها و هنگام استراحت پاهای خود را تکان می‌دهد و نمی‌تواند این رفتارش را به راحتی کنترل کند. برای آشنایی بیشتر با سندروم پای بی‌قرار ، دلایل و درمان آن ادامه مقاله را دنبال کنید.
سندروم پای بی‌قرار
این سندروم نوعی اختلال سیستم عصبی محسوب می‌شود که شخص تمایل زیادی برای تکان دادن پاهای خود دارد البته نوعی اختلال خواب هم محسوب می‌شود چرا که غالباً هنگام استراحت رخ می‌دهد. در چنین شرایطی افراد نمی‌توانند مدت طولانی در حالت نشسته یا خوابیده باشند در صورتی که پیگیر درمان نشوند شرایط آنها بدتر می‌شود.
مشاوره خانواده در مرکز مشاوره گروه همراه با تیم مجرب از روانشناسان و مشاوران
انواع سندروم پای بی‌قرار
سندروم پای بی‌قرار اولیه یا ایدیوپاتیک: اینو سندروم قبل از ۴۰ سالگی شروع شده و احتمال دارد از دوران کودکی هم اتفاق بیفتد. دلایل آن معمولاً ژنتیکی و تا آخر عمر همراه فرد هست. معمولاً دو سوم کسانی که این نوع سندروم را تجربه می‌کنند یکی از افراد خانواده آنها هم درگیر آن است.
سندروم پای بی‌قرار ثانویه: این نوع بیماری پس از ۴۵ سالگی شروع شده و به صورت ناگهانی هم رخ می‌دهد. نشانه‌های آن به مرور زمان بدتر نمی‌شود اما از لحاظ شدت می‌تواند از سندروم پای بی‌قرار اولیه شدیدتر باشد.
علائم سندروم پاهای بی‌قرار
مهمترین نشانه‌های این سندروم شامل موارد زیر است:
شخص تمایل زیادی برای حرکت دادن پا دارد تا به نوعی از احساس نامطلوب رها شود.
افراد معمولاً احساس ناخوشایندی در پاهای خود داشته مانند حالت‌های درد ، احساس حرکت حشرات زیر پوست ، سوزش ، خارش ، تیر کشیدن ، سوزن سوزن شدن و غیره.
علائم معمولا هنگام استراحت یا عدم فعالیت و خوابیدن تشدید می‌یابند.
فرد با حرکت دادن یا تکان دادن پا احساس آرامش و تسکین موقتی دارد.
این علائم در شب تشدید می‌یابند و حتی می‌تواند سبب مشکلات خواب و بیداری شوند.
بسیاری از افرادی که درگیر این سندروم هستند حرکات غیرارادی و تکراری پا در طول خواب دارند که می‌تواند سبب بیدار شدن‌های مکرر گردد.
از سوی دیگر به دلیل خواب بی‌کیفیت و ناکافی شخص خستگی و کاهش توجه و تمرکز پیدا می‌کند.
این نوع خستگی‌ها و بی‌خوابی‌ها به مرور زمان اختلالات خلقی ، افسردگی و تحریک پذیری را ایجاد می‌کنند.
مشاوره فردی در مرکز مشاوره گروه همراه با تیم مجرب از روانشناسان و مشاوران
علل بروز سندروم پاهای بی‌قرار
هنوز دلایل قطعی برای این اختلال مشخص نشده ولی برخی فرضیات و نظریه‌ها در مورد دلیل این اختلال عنوان شده که به شرح زیر است:
عوامل ژنتیکی: طبق برخی از تحقیقات و مطالعات ژن‌های خاصی می‌تواند در این اختلال نقش داشته باشد.
عدم تعادل دوپامین: ن ناقل شیمیایی در کنترل حرکت‌های عضلانی نقش بارزی داشته و نقص در آن می‌تواند عامل ایجاد این سندروم گردد.
کمبود آهن: کمبود آهن به علت کاهش ناقل عصبی دوپامین در مغز می‌تواند در ایجاد این اختلال سهیم باشد. لذا استفاده از مکمل‌های آهن در مواردی به بهبود علائم کمک می‌نماید.
بارداری: برخی از زن‌ها در دوران حاملگی مخصوصاً در اواخر آن نشانه‌های این سندروم را ممکن است تجربه کنند که دلایل آن هنوز نامعلوم است.
مصرف برخی داروها: استفاده از داروهایی چون آنتی هیستامین‌ها. داروهای ضد حساسیت ، آنتی دپرسانت ها و غیره می‌تواند عامل ایجاد سندروم پاهای بی‌قرار باشد.
عوامل شیمیایی: استفاده از نیکوتین ، الکل و کافئین می‌تواند سبب تشدید نشانه‌های سندروم پاهای بی‌قرار شود.
فشارهای روحی و روانی: به عقیده روانشناسان عواملی چون اضطراب و استرس می‌تواند به تشدید اختلال سندروم پاهای بی‌قرار بیانجامد یا نشانه‌های آن را تشدید کند.
چه کسانی در معرض سندروم پای بی‌قرار هستند ؟
دسته‌ای از افراد که احتمال ایجاد این اختلال در آنها بیشتر است:
کسانی که فقر آهن ، دیابت ، نارسایی کلیه ، بیماری‌های روماتیسمی و درگیر انواع واریس هستند بیشتر احتمال دارد به این اختلال دچار شوند.
افرادی که درگیر بیماری‌های اعصاب محیطی یا نوروپاتی مانند فلج اطفال و گیلمباره یرگول بیماری‌های متابولیک مانند کم کاری تیروئید ، بیماری های سیستم عصبی مرکزی مانند ام اس و پارکینسون ، بیماری‌های التهابی روده و فیبرومیالژیا هستند بیشتر احتمال دارد که در معرض سندروم پای بی‌قرار باشند.
کسانی که درگیر استرس ، خستگی‌های مزمن ، چاقی هستند یا در مناطق گرمسیر زندگی می‌کنند در معرض این اختلال قرار دارند.
همچنین کودکانی که اختلال بیش فعالی و نقص تمرکز دارند هم ممکن است نشانه‌های این اختلال را بروز دهند.
عوارض سندروم پای بی‌قرار
مهمترین عوارض و تاثیرات این سندروم شامل:
- خستگی مزمن
- اختلالات روانی و کاهش حافظه
- اختلالات خواب یا انزجار از خواب
- مشکلاتی در رانندگی
- مشکلات اجتماعی و شغلی
- کاهش کیفیت زندگی ، اختلالات خلقی و استرس
- احتمال افسردگی و حتی اقدام به خودکشی
- احتمال سکته قلبی و مغزی
درمان سندروم پاهای بی‌قرار
مهمترین راهکارهای درمانی برای این اختلال شامل:
تغییر در سبک زندگی
کسانی که درگیر این اختلال هستند معمولاً اضطراب بالایی را تجربه می‌کنند که در مواردی به تشدید آن سندروم می‌انجامد. لذا استفاده از تکنیک‌های آرامبخش همچون یوگا و مراقبه و مدیریت استرس می‌تواند برای شخص مناسب باشد. همچنین ورزش‌های منظم مانند شنا و پیاده‌روی هم در کاهش این اختلال نقش دارند. علاوه بر این توصیه می‌شود که افراد خواب منظمی داشته باشند و از مصرف کافئین ، کشیدن سیگار و الکل خودداری کنند.
دارودرمانی
داروهایی که می‌توانند سبب بالا رفتن دوپامین شوند همچون لوودوپا برای این سندروم تجویز می‌شود. همچنین برخی داروهای ضد تشنج مانند گاباپنتین هم در کنترل نشانه‌های سندروم پاهای بی‌قرار موثر هستند. این نوع داروها باید توسط متخصص تجویز شود.
ماساژ درمانی
ماساژ عضلات پا در کنترل نشانه‌های این سندروم مناسب است هرچند هنوز تحقیقات خاصی تاثیرات آن را مشخص نکرده است. با این حال ماساژ می‌تواند سبب بهبود گردش خون و بالا رفتن ترشح ناقل عصبی دوپامین شود که در نتیجه به بهبود خواب هم کمک می‌کند. علاوه بر این توصیه می‌شود که افراد از کمپرس گرم یا خنک استفاده کنند و سعی کنند حتماً حمام آب گرم را امتحان کنند.
رژیم غذایی مناسب
بهتر است برای افرادی که دچار سندروم پای بی‌قرار هستند رژیم غذایی مناسبی رعایت شود. توصیه این است که این افراد مواد غذایی استفاده کنند که حاوی آهن است مانند جگر، اسفناج ، غذاهای دریایی و غیره. علاوه بر این این افراد بهتر است که ویتامین سی ، منیزیم و فولات را هم به رژیم غذایی خود بیافزایند.
مشاوره افسردگی در مرکز مشاوره گروه همراه با تیم مجرب از روانشناسان و مشاوران
کلام پایانی
مقاله امروز با اختلال سندروم پاهای بی‌قرار و دلایل آن آشنا شده‌اید. این اختلال می‌تواند زندگی و روند خواب و بیداری افراد را تحت تاثیر قرار دهد مخصوصاً اگر درمان نشود. لذا اگر شما هم درگیر این اختلال هستید توصیه می‌شود که حتماً از متخصص بالینی با تجربه در این زمینه کمک بگیرید.
