برخی از افراد در طول عمر زندگی خود هنگامی که حادثه یا اتفاق خاصی را تجربه می‌کنند ممکن است آنقدر دچار شوک و برانگیختگی شدید شوند که تمام لحظات آن اتفاق مدام در ذهنشان مرور شود و نتوانند آنها را کنترل کنند. این رویدادهای عمیق و دردناک شامل مواردی چون جنایت ، جنگ ، تصادف ، مرگ یکی از عزیزان ، سوء استفاده جنسی ، آتش سوزی و غیره هستند که به عنوان اختلال استرس پس از سانحه شناخته می‌شوند. برای آشنایی بیشتر با این اختلال ، علل و درمان آن ادامه مقاله را دنبال کنید.
مشاوره افسردگی در مرکز مشاوره گروه همراه با تیم مجرب از روانشناسان و مشاوران
اختلال استرس پس از سانحه چیست؟
برخی از افراد ممکن است اتفاق ناخوشایندی را تجربه کنند اما از گذشت مدت زمانی دوباره به زندگی عادی برمی‌گردند و آن اتفاق به اندازه‌ای نیست که در زندگی روزمره آنها مداخلات جدی ایجاد نماید. در حالی که برخی و رویدادهای زندگی می‌تواند به قدری برای شخص عمیق و دردناک باشد که نتواند با آن کنار بیاید و در افکار ، احساسات ، هیجانات و رفتارهای او تاثیرات زیادی بگذارد. در چنین شرایطی گفته می‌شود که آن شخص درگیر اختلال استرس پس از سانحه شده است. این اختلال علائم و نشانه‌هایی دارد که به شرح زیر می‌باشد:
طبق انجمن روانشناسی آمریکا افرادی که دچار اختلال استرس پس از سانحه هستند می‌بایست موارد زیر را بیشتر از یک ماه تجربه نمایند:
- علامت‌های اجتنابی ، ۲ یا چند علامت مزاحم ، ۲ یا چند علامت که بر تفکر و خلق انسان اثر می‌گذارد و چند علامت برانگیختگی و واکنشی که پس از سانحه رخ می‌دهد.
- مواجهه دائمی با کابوس‌های شبانه
- فلش بک‌ها به گونه‌ای که شخص فکر می‌کند که آن اتفاق دوباره در حال روی دادن است
- ایجاد افکار ناخوشایند و ترسناک به صورت دائمی
- پریشانی و آشفتگی یا واکنش‌های جسمی به آنچه که شخص را یاد تروما می‌اندازد
- خودداری از صحبت و مواجهه با رخدادهایی که فرد را به یاد آن اتفاق می‌اندازد
- احساس گناه و عذاب وجدان
- ایجاد مشکلاتی در توجه و تمرکز
- ناتوانی در به خاطر سپردن و حافظه
- مشکلاتی در خوابیدن
- احساس تحریک پذیری و حساسیت بیش از حد
- نگاه منفی و بدبینانه به زندگی و دنیا
- ایجاد مشکلات روانی همچون انواع فوبیا ، اضطراب یا افسردگی
- تحریک پذیری و واکنش‌های پرخاشگرانه
- برخی از نشانه‌های جسمانی شامل سردرد ، سرگیجه ، درد قفسه سینه یا مشکلات معده و ضعیف شدن سیستم ایمنی هستند
- نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه در کودکان شامل شب ادراری ، وابستگی بیش از حد به مراقب یا بزرگسال ، ناتوانی در حرف زدن و نشان دادن آن رویداد در حین بازی است.
- برخی اوقات کودکان مدرسه رفتن خودداری می‌کنند یا ممکن است دائما خواب‌هایی را گزارش بدهند که گویی آن اتفاق دوباره در حال رخ دادن است.
مشاوره فردی در مرکز مشاوره گروه همراه با تیم مجرب از روانشناسان و مشاوران
چه عواملی سبب ایجاد اختلال استرس پس از سانحه می‌شود ؟
اختلال استرس پس از سانحه می‌تواند در هر انسانی اثر گذاشته و او را در معرض حس کردن دوباره آن رویداد یا تهدید آن قرار دهد. برخی اوقات شخص ممکن است شاهد فوت عزیزان یا اتفاق ناگوار برای آنها باشد یا مواردی همچون تجاوز جنسی و غیره را تجربه کرده باشد. مهمترین عواملی که در ایجاد این اختلال نقش دارند شامل
- سربازانی که در میدان‌های جنگ بودند
- افرادی که شاهد حوادث تروریستی یا سوانح جدی و مرگ بی‌رحمانه بودند
- افرادی که در بخش مراقبت‌های ویژه یا اورژانس و بیمارستان‌ها کار می‌کنند یا شغل‌هایی دارند که با اتفاقات انسان‌ها سر و کار دارند
برخی عوامل دیگر هم مانند مستعد بودن شخصیت انسان ، داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به برخی اختلالات روانی ، هوش کم ، نداشتن حمایت اجتماعی یا افراد مورد اعتماد و زن بودن می‌تواند در بروز اختلال استرس پس از سانحه نقش داشته باشد.
عوارض ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه
کسانی که درگیر این اختلال هستند متاسفانه برخی اوقات به روانشناس یا متخصص حرفه‌ای برای درمان خود مراجعه نمی‌کند و همین امر می‌تواند سبب شود که در آینده درگیر اختلالات جدی شوند. به این دلیل که عدم درمان این اختلال می‌تواند واقعاً در زندگی شخص و ارتباطات بین فردی و با دیگران مشکلات جدی ایجاد کند. مهمترین عوارض این اختلال شامل مشکلاتی در و خواب ، مشکلاتی در مصرف مواد مخدر یا الکل ، ایجاد اضطراب و افسردگی در بلند مدت و بروز افکار منفی و حتی خودکشی است.
مشاوره خانواده در مرکز مشاوره گروه همراه با تیم مجرب از روانشناسان و مشاوران
درمان اختلال استرس پس از سانحه
درمان این اختلال می‌تواند به انسان کمک کند تا دوباره بتواند زندگی عادی خود را از سر بگیرد دیگر علائم و نشانه‌های آن را تجربه نکند. به هر حال مهم این است که فرد به دنبال قدم‌هایی برای بهبود شرایط خود باشد. مهمترین روش‌های درمان اختلال استرس پس از سانحه شامل:
روان درمانی
روان درمانی می‌تواند بر ترومای فرد متمرکز بوده و به او کمک کند که ابتدا بپذیرد آنچه که اتفاق افتاده است قابل تغییر نبوده اما شخص می‌تواند نگاه دیگری به آن روی داد بیندازد و جهان بینی خود را تغییر دهد. علاوه بر این شما می‌توانید در جلسات روان درمانی در مورد آن اتفاق صحبت کنید و احساسات و افکار خود را با شخص روانشناس در میان بگذارید دون آنکه واهمه‌ای از قضاوت شدن داشته باشید.
درمان شناختی رفتاری
در این نوع درمان به فرد کمک می‌شود تا الگوهای شناختی نامناسب خود را شناسایی کرده و افکار مناسبی را جایگزین آنها نماید. به تدریج با تغییر افکار فرد می‌تواند احساس بهتری نسبت به خودش و حوادث داشته باشد و در رفتارهای او تغییراتی ایجاد شود.
حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم
در این روش از فرد خواسته می‌شود که آن رویداد تروما را به خاطر آورده و احساس و فکر خود را بیان کند. این کار در حالی از او انتظار می‌رود که حرکات چشم را انجام دهد یا به نوعی تحریک دوجانبه را به عمل می‌آورد. در این روش از شدت عواطف فرد از آن رویداد تروماتیک کم شده و به بهبود تروما کمک می‌نماید.
دارودرمانی
چنانچه برای درمان اختلال استرس پس از سانحه سایر درمان‌های روانی موثر نباشد از دارو استفاده می‌شود. رایج‌ترین داروها داروهای ضد افسردگی هستند که در کاهش نشانه‌های این اختلال نقش دارند.
کلام پایانی
در مقاله امروز متوجه اختلال استرس پس از سانحه و نشانه‌های آن شده‌اید. قبل از هر نوع توصیه بهتر است بدانید که تروما و تاثیرات پس از آن می‌تواند بسیار زمین گیر کننده و دردناک باشد تا جایی که شخص را از زندگی بیندازد. لذا اگر شما هم هر نوع ترومایی را تجربه کرده‌اید یا وقایعی در زندگی گذشته‌تان رخ داده است که نتوانسته‌اید آن را فراموش کنید و همچنان در مورد آن نشخوار فکری دارید توصیه می‌شود که حتماً از متخصص و روانشناس بالینی در این زمینه کمک بگیرید.
