اختلال اضطراب بیماری: بررسی جامع ، علائم ، علل و درمان خود بیمار انگاری

شاید تاکنون به افرادی برخورده‌اید که احساس می‌کنند دچار بیماری هستند در حالی که هیچگونه علامت یا نشانه‌ای وجود ندارد. این افراد سرشار از نگرانی و اضطراب برای یماری آسیب بدنی هستند و نمی‌توانند آن را کنترل کنند. طبق مطالعات و تحقیقات این افراد به تدریج درگیر تلالاتی چون افسردگی و سایر بیماری‌های روانی می‌شوند. برای آشنایی با اختلال اضطراب بیماری ، علل و درمان آن در ادامه با ما همراه باشید.

اختلال اضطراب بیماری چیست ؟

این اختلال نوعی وضعیت جدی در زمینه سلامت روان به شمار می‌رود که در آن شخص بسیار نگران شرایط جسمانی خودش می‌باشد و دائماً این حس را دارد که بیمار است یا هر لحظه ممکن است سلامتی او به خطر بیفتد. یکی از رایج‌ترین نشانه‌های این اختلال نگرانی بیش از حد برای سلامتی است که سبب مراجعه دائمی به پزشک می‌شود. اصطلاح doctor shopping برای این افراد استفاده می‌شود به این معنا که آنها به پزشکان متعددی رجوع می‌کنند تا نگرانی آنها کم شود. این را بدانید که اختلال اضطراب بیماری با شرایط جسمی واقعی کاملاً متفاوت بوده به گونه‌ای که ترس‌های این افراد آنقدر وخیم است که می‌تواند بر آرامش و رفاه و زندگی روزمره آنها تاثیر بگذارد. در افراد دچار اختلال اضطراب بیماری یا هیچ بیماری واقعی مشاهده نمی‌شود و یا ممکن است در علائم خود اغراق کنند.

نشانه‌های اختلال اضطراب بیماری

این اختلال با طیف گسترده‌ای از نشانه‌های پایدار مرتبط با نگرانی‌های سلامتی در مورد یک بیماری جدی نمایان می‌شود. رایج‌ترین نشانه‌های آن شامل:

• ترس از فعالیت‌های عادی: افراد درگیر اختلال اضطراب بیماری معمولاً نشانه‌هایی همچون ضربان قلب ، حرکات روده و تعریق را به عنوان یک بیماری خطرناک برداشت می‌کنند.
• ترس از بیماری‌های جزئی: حتی احتمال دارد مواردی چون زخم‌های کوچک ، آبریزش بینی یا کمی تورم غدد لنفاوی برایشان بسیار جدی و نگران کننده باشد.
• بررسی مداوم: افراد درگیر اختلال اضطراب بیماری همیشه سعی دارند که بدن خود را برای هرگونه نشانه چک کنند مثلاً اندازه‌گیری منظم فشارسنج یا فشار خون خود.
• تمرکز متفاوت بر سلامت جسمانی: این افراد احتمال دارد تمرکزشان را بر روی یک اندام همچون قلب یا ریه بگذارند یا اینکه بر روی بیماری خاصی مثل سکته مغزی یا سرطان تمرکز کنند.
• بحث بیش از حد در مورد بیماری: اختلال اضطراب بیماری سبب می‌شود که شخص مدام در مورد وضعیت جسمانی خود با دیگران صحبت کند.
• قرار ملاقات‌های مکرر با پزشک: یکی از نشانه‌های مهم اختلال اضطراب بیماری این است که شخص ممکن است دائماً از چندین پزشک متخصص مشاوره بگیرد بدون آنکه ضرورتی داشته باشد.
• وسواس اینترنت: این افراد معمولاً زمان‌های زیادی را در اینترنت برای بررسی نشانه‌های احتمالی بیماری خود می‌گذارند.
• هیچ اطمینانی از نتایج آزمایش وجود ندارد: حتی اگر پزشک به او خاطرنشان کند که آزمایشاتش کاملاً سالم است و هیچ بیماری ندارد باز هم این افراد آرامش ندارند یا تصور می‌کنند که تشخیص متخصص دقیق نیست.
• ترس از باورنکردن:  آنها تصور می‌کنند که دیگران یا پزشک نشانه‌هایشان را جدی نمی‌گیرند و همین امر سبب تشدید استرسشان می‌شود.
• ترس و نگرانی مداوم: اگر ترس یا نگرانی آنها بیشتر از ۶ ماه به طول بیانجامد تحت عنوان اختلال اضطراب بیماری شخیص داده می‌شود.

علت اختلال اضطراب بیماری

برخی از عواملی که می‌تواند در این اختلال نقش داشته باشد شامل:

• باورها: تفسیر اشتباهی که فرد از احساسات بدن خود دارد می‌تواند در ایجاد این اختلال تاثیرگذار باشد.
• خانواده: کسانی که یکی از افراد خانواده آنها درگیر اختلال اضطراب بیماری هست احتمال دارد که خودشان هم دچار چنین وضعیتی شوند.
• تاریخچه شخصی: چنانچه در گذشته مشکلات جدی سلامتی داشته‌اید یا تجربه بدی از بیماری داشتید احتمال دارد که بیشتر در خطر ابتلا به این اختلال باشید.
• ارتباط با سایر شرایط پزشکی: دیگر اختلالات روانی با اختلال اضطراب بیماری ارتباط مستقیمی داشته و درصد زیادی از کسانی که دچار این اختلال هستند ممکن است در معرض اختلال هراس ، افسردگی یا اختلال وسواس فکری جبری باشند.

درمان اختلال اضطراب بیماری

درمان این اختلال غالباً شامل ترکیبی از رویکردهای درمانی می‌باشد. برخی از درمان‌های رایج به شرح زیر است:

• درمان شناختی رفتاری: اولین درمان برای این اختلال این است که به اشخاص کمک شود تا باورها و افکار نامناسب و نسنجیده خود را شناسایی کنند و آنها را تغییر دهند. این امر کمک زیادی به کنترل اضطراب و نگرانی می‌کند. چرا که باورهای آنها مدام به احساسات غراق آمیز در مورد سلامتی و نگرانی آنها دامن می‌زند. تکنیک‌هایی همچون بازسازی شناختی ، آزمایش‌های رفتاری و مواجهه درمانی به کمک روانشناس با تجربه استفاده می‌شود.
• کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی: این روش شامل مدیتیشن ذهن آگاهی و سایر تکنیک‌ها است تا افراد بتوانند بدون هیچگونه قضاوتی از احساسات و تفکرات مطلع شوند. ذهن آگاهی یک رابطه سالم‌تر همراه با اضطراب را ایجاد کرده و شدت نگرانی‌ها را کم می‌کند.
• درمان روان تحلیلگری: در این درمان به بررسی عمیق ریشه‌های این اختلال در دوران کودکی یا تجارب گذشته و ترومایی که فرد تجربه کرده است پرداخته می‌شود. لازم به ذکر است که درمان روان تحلیلگری برای طیف گسترده‌ای از اختلالات مفید است.
• دارودرمانی: داروهای ضد اضطراب یا دیگر داروها می‌توانند برای کم شدن نشانه‌های اختلال اضطراب بیماری مصرف شود اما این داروها نیاز است که حتماً توسط یک روانپزشک متخصص تجویز شود
• تغییر سبک زندگی: داشتن سبک زندگی سالم همچون تغذیه مناسب ، ورزش منظم و خواب کافی در پیشگیری و کنترل اضطراب کمک کننده است.

کلام پایانی

در این مقاله با نشانه‌های اختلال اضطراب بیماری و راه‌های کنترل آن آشنا شده‌اید. اگر شما هم تصور می‌کنید که نشانه‌هایی از این اختلال را دارید بی‌دلیل برای وضعیت جسمی خود نگران هستید و نمی‌توانید آن را کنترل کنید توصیه می‌شود که حتماً از درمانگر یا روانشناس بالینی کارآمد در این زمینه کمک بگیرید.