کودکان چگونه رفتاری را یاد می‌گیرند؟
(انواع روش های یادگیری رفتار در کودکان)
کودکان با توجه به نوع خانواده و والدینی که از بدو تولد با آنها در ارتباط اند،
به سه شکل رفتارها را می آموزند :
– یادگیری تصادفی
– یادگیری مشاهده‌ای
– یادگیری شرطی
یادگیری تصادفی :
تعدادی از یادگیری های رفتاری در کودک ، به شکل تصادفی است . به عنوان مثال ؛ کودک ترس را نمی شناسد و از هیچ چیز نمی ترسد ، ولی هنگامی که به طور تصادفی می بیند که مادرش به محض دیدن یک سوسک جیغ می زند ، با مشاهده این رفتار ، آن را یاد می گیرد و از این لحظه به بعد خود کودک هم با دیدن سوسک یا سگ یا … ترسیده و جیغ می زند. کودکی که به طور تصادفی دستش را روی شعله ی آتش می گیرد و دستش می سوزد ، این رفتار تصادفی ، به او می آموزد که دیگر دست خود را به سوی آتش نبرد . یادگیری تصادفی معمولا به وسیله تجربه کردن حاصل می شود . یعنی کودک در شرایطی از زندگی خود ، مسائلی را تجربه می کند ، که پیامدش یا خوشایند است و باعث تکرار آن رفتار می شود و یا پیامد آن نا خوشایند است که باعث عدم تکرار آن رفتار خواهد شد . درصد بالایی از آموخته های کودک به وسیله ی یادگیری تصادفی شکل می گیرد و در ذهن کودک ایجاد می شود .
یادگیری مشاهده‌ای:
یادگیری مشاهده ای گونه ای از یادگیری است که از طریق مشاهده و نگاه کردن رفتار دیگران و تکرار همان رفتار رخ می دهد . زمانی که کودکی رفتار والدین خود را مشاهده میکند و آنها را آموخته و تکرار می کند ، می گوییم رفتار را به وسیله ی یادگیری مشاهده ای آموخته است . بیشتر رفتارهای کودکان به وسیله ی یادگیری مشاهده ای شکل می گیرد . بنابراین این جمله که ” کودکان آیینه رفتار والدین خود هستند ” دقیقا در مورد یادگیری مشاهده ای است . پس پیشنهادی که به والدین در جلسات مشاوره کودک و نوجوان می شود ، این است که هر رفتاری را که دوست دارید کودک شما انجام دهد ، خودتان آن رفتار را انجام داده و تکرار کنید و لازم نیست به کودک آموزش دهید . زیرا کودک از طریق مشاهده بیشتر یاد می گیرد و می آموزد تا آموزش مستقیم . اگر دوست دارید ، کودکتان صبح که از خواب بر می خیزد ، سلام کند ، برای مدتی به محض اینکه صبح بیدار شد و به نزد شما آمد ، به او بلند سلام کنید و اگر دوست دارید کودکتان شب ها مسواک بزند ، خودتان شروع به مسواک زدن کنید ، تا کودک شما این رفتار را ببیند و انجام دهد.
یادگیری شرطی :
یادگیری علاوه بر روش های تصادفی و مشاهده ای به شکل دیگری نیز انجام می شود ، که به آن یادگیری شرطی می گویند .در این روش یادگیری زمانی صورت می گیرد ، که با ایجاد یک رفتار به شکل معمولی و تصادفی ، طی مدت زمانی بسیار کوتاه ، محرکی به کودک داده می شود و یا پاداشی داده می شود که موجب تکرار آن رفتار می شود یا بر عکس ، رفتاری اتفاق می افتد و بلافاصله بعد از آن رفتار محرکی ناخوشایند به کودک وارد می شود که موجب کاهش یا قطع آن رفتار خواهد شد . در یادگیری شرطی ، رفتار تقویت شده تکرار می شود که این رفتار می تواند خوب و یا بد باشد . برای مثال ؛ زمانی که کودک برای رسیدن به خواسته هایش داد می زند و فریاد و قشقرق به راه می اندازد و در نتیجه این رفتارها ، والدین کودک او را به خواسته هایش می رسانند . این کودک شرطی شده و می آموزد که با فریاد کشیدن می تواند سریع تر به خواسته هایش دست یابد .
برگرفته از کتاب صفر تا صد تربیت بی فریاد
