خطای فالگیر درون

این روزها افراد زیادی به فالگیر مراجعه می‌کنند و حتی برای انتخاب‌های زندگی خود که  سر دوراهی مانده‌اند از این افراد کمک می‌گیرند. برخی‌ها تصور می‌کنند که فالگیرها اطلاعاتی در مورد حقایق زندگی‌شان دارند و می‌توانند در مورد آینده پیش بینی کنند. بهتر است بدانید که گاهی اوقات خود ما هم ممکن است دست به پیشگویی در مورد زندگیمان بزنیم.

اثر بارنوم چیست؟

اثر بارنوم نوعی فرآیند روانشناختی و خطای شناختی به شمار می‌آید که مبتنی است بر آمادگی افراد برای قبول توصیف‌های عمومی و کلی به عنوان توضیحات دقیقی در مورد شخصیت و زندگی خودشان. حقیقت این است که این نوع توصیف‌ها آنقدر کلی و عمومی هستند که در مورد هر فردی هم می‌تواند صادق باشد. این پدیده دلیلی می‌شود بر اینکه چرا خیلی از افراد به فالگیری و طالع بینی رو می‌آورند. آنها واقعیت‌های کلی و حتی مبهم را بیان می‌کنند که در بین تعداد زیادی از انسان‌ها عمومیت دارد اما افراد فکر می‌کنند که این حرف‌های فالگیر یا کف بین و پیشگو توضیح دقیقی در مورد زندگی خودشان است. هنگامی که به افراد می‌گویند این اطلاعات مخصوص زندگی آنهاست و چنانچه بر توصیفات کلی و مثبت هم تاکید کنند این تاثیر بیشتر می‌شود. علاوه بر این زمانی که به افراد گفته می‌شود به زودی اتفاق خاصی قرار است برای زندگی‌شان بیفتد آنها راحت باور می‌کنند. از سوی دیگر اگر فالگیر یا کف‌بین دارای منبع ارزش و اقتدار هم باشد تلقین پذیری راحت‌تر است. در حالی که این نوع توانایی‌های ماورای طبیعی چنانچه علمی بررسی شود کا ملاً رد می‌شود.

اثر بارنوم و طالع بینی

تاکنون هیچ دلیل علمی مبنی بر اینکه جو  زمین و سیاره‌ها و ستاره‌ها بتوانند بر ویژگی شخصیتی انسان تاثیر بگذارند کشف نشده است. اما همچنان مقالات و مجلاتی وجود دارند که چنین چیزهایی را ترویج می‌کنند. یکی از روانشناسان آمریکایی در تحقیقاتی بر روی دانشجویان خود از آنها تست شخصیت گرفت و گزارشش را در دو بخش جداگانه به آنها داد. سپس از آنها درخواست کرد که میزان دقت تست را با تاکید بر شخصیت خودشان اعلام کنند.  به این صورت که عدد یک برای توصیف غیر دقیق و عدد ۵ برای توصیف دقیق  میباشد. میانگین اعداد گزارش شده توسط دانشجویان ۴.۲۶ است  به این معنا که آنها پاسخ این تست را با دقت زیادی اسب با شخصیت خود تصور می‌کردند. این دانشجویان نمی‌دانستند که یک نتیجه یکسان برای همه آنها اعلام شده است. این تحقیق نشان از اثر بارنوم دارد. به نوعی این تحقیق شامل توصیف‌های کلی و عمومی در مورد شخصیت بود مانند اینکه: شما دارای توانایی‌های زیادی هستید، برخی از آرزوهایتان واقع بینانه نیست،  گاهی اوقات درونگرا و برخی اوقات هم برونگرا و خوش برخورد هستید، شما نیاز به توجه از سوی دیگران دارید، مشکلات زیادی دارید اما می‌توانید آنها را کنترل کنید و غیره. اگر کمی دقت کنید متوجه می‌شوید که این توصیف‌های کلی در مورد هر انسانی با هر شرایطی می‌تواند وجود داشته باشد.

چه مواقعی بیشتر به فالگیر پناه می‌بریم؟

افرادی که با کوچک‌ترین فشاری به دنبال راه حل‌های سریع هستند معمولاً دنبال کسانی  می‌روند که فکر می‌کنند می‌تواند از آینده به آنها خبر دهد و زندگیی‌شان را پیشگویی کند. همین عامل می‌تواند اثر بارنوم را تشدید کرده و از سوی دیگر باعث اعتماد به نفس و خودباوری فالگیرها می‌شود چرا که آنها می‌دانند که چگونه هر مسئله‌ای را به گردن عوامل خارجی و محیطی و دیگران بیندازند. مثلاً یکی از جملات معروفی که فالگیرها می‌گویند این است که شما برای فلان کار یا ازدواجتان طلسم شده‌اید و با تشدید این باورها تصورتان بر این است که کسانی واقعاً برایتان جادو درست کردن و می‌خواهند زندگیتان را نابود کنند در حالی که این باورها قدیمی و از اساس کاملاً نادرست است. علاوه بر این فالگیرهایی که چهره شناس هستند  با سر نخی که از زندگی خودتان و از بین صحبت‌هایتان به دست می‌آورند بهتر می‌توانند این اثر بارنوم را تشدید کنند.

اثر بارنوم در زندگی

هنوز کسانی هستند که با اثر بارنوم سعی می‌کنند زندگی انسان‌های زیادی را تحت تاثیر قرار دهند مثلاً با گفتن جملات کلی مانند اینکه تو انسان توانمندی هستی یا لایق رسیدن به خیلی از مراتب هستی که این توصیفات کلی خوشایند هر فردی است.  افراد می‌خواهند که این جملات را بپذیرند و بدانند که واقعیت‌هایی صرفاً معطوف به خودشان است. از دلایلی هم که باعث می‌شود برخی‌ها نفرین را قبول کنند این است که فکر می‌کنند اگر اتفاق بدی برای زندگیشان می‌افتد یعنی نفرین شده‌اند به جای آنکه بخواهند به دنبال علت وقایع بگردند. در واقع این افراد خطای شناختی شخصی‌سازی هم پیدا می‌کنند و هر علتی را می‌خواهند بدون دلیل به خودشان نسبت دهند.

چرا هرگز نباید به فالگیرها باور داشته باشید؟

تصور کنید که می در مدرسه به شاگردش می‌گوید که تو در درس ریاضی فردی ناتوان هستی و نمی‌توانی پیشرفت کنی،  گفتن همین جمله باعث فروپاشیدن اعتماد به نفس کودک می‌شود. به محض اینکه فردی که منبع قدرت یا مورد اطمینان است چنین باوری را در ذهن انسان ایجاد می‌کند ذهن هم سعی می‌کند که شواهدی را متناسب با آن پیدا کند تا آن باور را بپذیرد. چنین کودکی اگر هم خطای جزئی از او سر بزند خودش را سرزنش می‌کند و با خود می‌گوید که واقعاً ناتوان و ابله است. حتی اگر هم پیشرفتی کند و نمره خوبی در امتحان بگیرد ذهن نمی‌تواند چنین تضادی را بپذیرد و بلافاصله هشدار می‌دهد که این یک شانس و تصادف است و حرف معلم صحت بیشتری دارد. در مرحله بعد کودک دیگر نیازی به تلاش نمی‌بیند و فکر می‌کند که تحت یک عامل جبری قرار گرفته است . این ناتوانی و بی‌ارزشی در وجودش کاشته می‌شود.

با همه این توصیفات باورهایی هم که یک فالگیر در ذهن شما ایجاد می‌کند می‌تواند چنین تاثیری داشته باشد. به این معنا که حرفی که می‌زند آنقدر با خودتان مرور کنید تا در ضمیر ناخودآگاهتان تبدیل به یک باور می‌شود و مثلاً ازدواج شما به جدایی کشیده می‌شود.  با شنیدن چنین حرف‌هایی ذهن شما هم به جای حل مسئله بر مشکل تمرکز می‌کند و نکات مثبت را فراموش می‌کند. این باور تشدید شده می‌تواند حتی باعث تغییر رفتار شما نسبت به همسرتان شود و حتی بعد از مدت زمانی از او جدا شوید. یادتان باشد که ذهن انسان به راحتی می‌تواند هر چیزی را جذب کند و با تکرار آن را به ضمیر ناخودآگاه انتقال دهد. پس بنابراین حواستان باشد که چه محتوایی را می‌خواهید در ذهنتان ایجاد کنید. ذهن انسان طوری است که می‌تواند حتی پیشگویی را با تاثیرگذاری تبدیل به واقعیت کند. این تاثیر باور شما به فالگیر در زندگیتان خواهد بود. متاسفانه برخی‌ها بدون تخصص و آگاهی به خودشان اجازه می‌دهند چنین پیشگویی‌هایی در مورد زندگی مردم کنند و به راحتی آنها را به قهقرا ببرند.

حقایق مهمی در مورد ذهن انسان

برخی از نکات مهمی که در مورد مغز وجود دارد شامل موارد زیر است:

ذهن مدارک و شواهدی را جمع می‌کند تا باورها را تایید کند

ساختار مغز انسان به گونه‌ای است که نمی‌خواهد عقاید متضاد با خودش را بپذیرد و سعی می‌کند که باور کلی در مورد هر چیزی را جذب کند. بنابراین وقتی فالگیر حرفی به شما می‌زند ذهنتان فوراً به دنبال مدارک و شواهدی می‌گردد تا آن را اثبات نماید حتی اگر آن باور از بنیان اشتباه باشد. این را بدانید که ذهن انسان به گونه‌ای است که حرف‌های مبهم و کلی را راحت‌تر می‌پذیرد چرا که می‌تواند بهتر دنبال شواهدی برای آنها بگردد و به خودش نسبت دهد. از سوی دیگر حافظه انتخابی انسان باعث می‌شود به سمت مواردی برود تا آن باور را تشدید کند. متاسفانه کسانی که از این خاصیت ذهن خبر ندارند به راحتی جذب چنین فالگیرهایی می‌شوند و زندگی خود را بر اساس حرف‌های آنها رقم می‌زنند.

ذهن انسان فرد را به سمت اهداف ذهنی که از آینده دارد هدایت می‌کند

ذهن انسان به گونه‌ای است که می‌خواهد به سمتی برود تا حرف‌های کلی فالگیر را تحقق ببخشد. مثلاً وقتی فردی به شما می‌گوید که در رابطه‌تان خیانتی به وجود می‌آید شما نسبت به شریک عاطفیتان سرد می‌شوید و یا آن رابطه را ترک می‌کنید و این باعث می‌شود که فرد مقابل هم سراغ کس دیگری برود و آنچه که در ذهن خود از رابطه‌تان ساخته بودید به وجود بیاید.

زمانی که انسان به بن‌بست می‌رسد به هر چیزی ممکن است پناه ببرد

این را بدانید که وقتی در زندگی با مانعی روبرو می‌شوید و کاری نمی‌توانید انجام دهید ذهن به دنبال راه حل‌هایی که دیگران می‌دهد می‌رود و شما ناخواسته ممکن است در این شرایط به سراغ یک فالگیر یا پیشگو بروید. مخصوصاً اگر فالگیری باشد که حرف‌هایش در شما تاثیرگذار باشد در این شرایط به راحتی هر چیزی به ضمیر ناخودآگاه شما می‌نشیند.

کلام پایانی

در مقاله امروز متوجه تاثیر فالگیر درون و امر فالگیری در زندگی روزمره شده‌اید. متاسفانه برخی از افراد با کوچکترین اتفاقی به سمت فالگیری و کف بینی می‌روند در حالی که نمی‌دانند چه تاثیری بر روان و باورهایشان می‌گذارند. برای هر مشکل و مسئله‌ای قطعاً راه حلی وجود دارد و شما می‌توانید از بهترین و کارآمدترین مشاوران و روانشناسان کمک بگیرید.