آیا داروهای ضد افسردگی وابستگی می‌آورد؟

شاید شما نیز مانند بسیاری از افراد این سوال را در ذهن داشته باشید که مصرف داروهای ضد افسردگی نوعی وابستگی و اعتیاد را برای فرد به وجود می‌آورد، به همین خاطر در این مقاله به بررسی کامل تاثیرات داروهای ضد افسردگی و اعتیادآور بودن آن‌ها پرداخته ایم تا پاسخ همه تردیدها و سوالات احتمالی خود را در مورد اعتیاد به داروهای ضد افسردگی دریافت کنید. پیش از هر چیز باید بدانید که داروهای ضد افسردگی برای افراد بسیاری که دچار بیماری‌های روان پزشکی می‌شوند، تجویز می‌گردد. این داروها معمولاً برای مواجهه با مشکلاتی از قبیل دردهای مزمن، آشفتگی، استرس ها و نگرانی های شدید یا اختلالات خلقی به بیماران داده می‌شوند. داروهای ضد افسردگی نیز مانند سایر داروها دارای عوارض جانبی هستند و باید حتماً با تجویز پزشک و به میزان مشخص در بازه زمانی معینی مورد استفاده قرار بگیرند. ممکن است شما نیز مانند بسیاری از افراد، تصور کنید که داروهای ضد افسردگی فرد را دچار اعتیاد به مصرف و وابستگی می‌کنند. اما باید بگوییم که اغلب اعتیاد آور بودن داروهای ضد افسردگی را تائید نمی‌کنند. تنها با مصرف بیش از اندازه و نادرست دارو ممکن است دچار مشکلاتی شوید که با مراجعه به پزشک می‌توان این تاثیرات را کنترل کرد.

 

 

داروهای ضد افسردگی غالباً به دو دسته مهارکننده‌های جذب مجدد سروتونین و نورآدرنالین (SNRI) و مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین  (SSRI) تقسیم می‌شوند.

افراد مبتلا به افسردگی‌های اساسی، اختلالات خلقی، OCD، اختلالات اضطرابی، فیبرومیالژیا و دردهای مزمن نوروپاتیک باید از داروهای ضد افسردگی استفاده کنند. داروهای ضد افسردگی به بالا بردن سطح نوراپی نفرین و سروتونین کمک می‌کنند و باعث ایجاد ثبات در خلق و خوی افراد می‌شوند.

 

بیشتر در رابطه با داروهای ضد افسردگی و اعتیاد آور بودن آن‌ها بدانید

داروهای ضد افسردگی نیز می‌توانند اعتیاد آور باشند اما اعتیاد ناشی از این داروها با مصرف مواد مخدری همچون هروئین و یا الکل تفاوت دارد. اتفاقاً افرادی که در حال استفاده از داروهای ضد افسردگی هستند، اشتیاقی به مواد مخدر ندارند و دلیل این امر احساس سرخوشی است که داروهای ضد افسردگی برایشان به وجود می‌آورد. اما امکان وابستگی جسمی به این گونه داروها برای افراد وجود دارد، به همین دلیل هم معمولاً پزشکان توصیه می‌کنند که به شکل ناگهانی مصرف داروهای افسردگی را متوقف نکنید و به مرور آن‌ها را کنار بگذارید.

ترک ناگهانی داروهای ضد افسردگی، علائمی همچون لرزش دست، حالت تهوع و احساس افسردگی یا اضطراب افراد را به وجود می‌آورد. از طرفی باید توجه داشته باشید که مصرف داروهای ضد افسردگی به میزان زیاد، می‌تواند خطرساز باشد و حتی منجر به مرگ افراد شود. میزان مصرف بیش از حد این داروها علائمی از جمله خشکی دهان، گشاد شدن مردمک چشم، گیجی، تب، سر درد، خواب آلودگی، تاری دید، حالت تهوع، استفراغ و فشار خون بالا، تشنج، فشار خون پایین، ضربان قلب سریع غیر طبیعی، توهم، کما، ایست قلبی، افسردگی تنفسی و حتی مرگ را به همراه دارد.

بنابراین دوز مورد نیاز برای هر فرد با فرد دیگر با توجه به عواملی همچون نوع افسردگی، وزن و تحمل فرد، سن، شرایط قبلی از قبیل بیماری‌های قلبی، کلیوی یا کبدی متفاوت است.

 

 

بررسی ایجاد وابستگی داروهای ضد افسردگی امروز با گذشته

بر اساس تحقیقاتی که از سوی مراکز تحقیقات روانگردان به عمل آمده، داروهای ضد افسردگی جدید نسبت به نسل قدیمی خود خاصیت وابستگی جسمی کمتری دارند. مهارکننده‌های انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRI) همچون پروزاک و ونلافاکسین عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای قدیمی نظیر آمیتریپتیلین به وجود می‌آورند.

البته گذشت زمان و کسب تجربه‌های ارزشمند پزشکی و دارویی اثبات می‌کند هزاران بیمار با تجویز دیازپام دچار وابستگی به آن می‌شوند. سال گذشته هفتاد میلیون نفر دیازپام دریافت کرده‌اند و به طور کلی باید دید که بیماری افسردگی فرد ناشی از چه عواملیست و کنترل آن به چه شکل و با چه دارویی بهتر است. برخی از افراد بنابر مشکلاتی که دارند به مصرف داروهای ضد افسردگی روی می‌آورند ولی بخاطر اینکه مشکلاتشان ریشه اجتماع، بدبختی و ناامیدی دارد، اقدام به مصرف خودسرانه و یا بی رویه این داروها می‌کنند و شرایطی را به وجود می‌آورند که کنار گذاشتن دارو برایشان سخت می‌شود.

چرا که تصور می‌کنند هر چه گاه به بن بست رسیدند با مصرف قرص می‌توانند آن را مهار کنند ولی جالب است بدانید که داروهای ضد افسردگی معمولاً تاثیراتشان یکماه بعد ایجاد می‌شود و ممکن است در این مدت فرد حتی به خود کشی فکر کند. اما به مرور این علائم نیز از بین می‌روند و فرد به یک حالت ثبات و کنترل می‌رسد.

 

آیا داروهای افسردگی پتانسیل لازم برای وابستگی افراد را ایجاد می‌کنند؟

گاهی افراد در یک برهه زمانی اقدام به مصرف داروهای ضد افسردگی می‌کنند و بنا به تجویز پزشک باید به مرور آن را کنار بگذارند. اما افراد بخاطر حس خوبی که از مصرف دارو داشته‌اند، احساس نگرانی می‌کنند و دیگر آن حس سرخوشی و ایده آل را کمتر دارند. از طرفی بابت مشکلاتی که دارند نمی‌خواهند که مصرف دارو را متوقف کنند.

مثلاً ممکن است فردی دچار بی خوابی، سردرد و یا اضطراب شدید باشد. او به خوبی می‌داند که با مصرف داروی ضد افسردگی حال بهتری را تجربه می‌کند، بنابراین باز هم به مصرف ادامه می‌دهد و یا خودسرانه دوز دارو را افزایش می‌دهد.

گاهی هم ممکن است اصلاً فرد نیازی به مصرف دارو برای مقابله با مشکلات روحی خود نداشته باشد و با چند جلسه مشاوره افسردگی، تمرکز، گذشت زمان و یا به وجود آمدن یک شرایط خاص، بهبود پیدا کند. اما بنا به توصیه اطرافیان داروی ضد افسردگی خاصی را مصرف کرده و قادر به کنار گذاشتن آن نیست. طبق یک مطالعه پزشکی، دو سوم بیماران مبتلا به افسردگی اشتباهاً داروهای ضد افسردگی غیرضروری را مصرف می‌کنند.

 

 

آیا دلیل ایجاد حس وابستگی به داروهای ضد افسردگی را می دانید؟

تا به اینجای کار متوجه شدیم که پزشکان معمولاً داروهای ضد افسردگی را اعتیاد آور نمی‌دانند. اما داروهای ضد افسردگی می‌توانند باعث وابستگی جسمی شوند. به این معنی که با ترک دارو برای جلوگیری از علائمی همچون تهوع، لرزش دست، تشنج و … مصرف آن را از سر بگیرند. وجود موادی همچون دوپامین در داروهای ضد افسردگی احساس بسیار خوبی را به بیماران منتقل می‌کند که آن‌ها را ترغیب به استفاده مجدد می‌کند، به خصوص اگر دائماً درگیر مشکل باشند و شرایط مطلوبی در زندگی روزمره آنان وجود نداشته باشد.

برخی از داروهای ضد افسردگی رایج عبارتند از:

• فلوکستین (Prozac)
• سیتالوپرام (Celexa)
• اسکیتالوپرام (لکساپرو)
• پاروکستین (Paxil)
• سرترالین (Zoloft)
• ونلافاکسین (افکسور)

 

داروهای ضد افسردگی که در بالا نام بردیم، اثرات سرخوشی دارند و باعث بهبود خلق و خوی افراد می‌شوند اما باید از ترکیب این داروها و مصرف همزمانشان با برخی چیزها از قبیل الکل خودداری شود.

الکل یکی از متداول‌ترین مواد ترکیب شده با داروهای ضد افسردگی است. پزشکان معمولاً هنگام مصرف داروهای ضد افسردگی افراد را از مصرف الکل منع می‌کنند. زیرا افرادی که قبلاً دچار اعتیاد به الکل شده باشند، احتمال سوء استفاده از داروهای ضد افسردگی را دارند. همچنین ترکیب الکل و داروهای ضد افسردگی، مشکلات شدید روحی و جسمی را به وجود می‌آورند که عبارتند از:

• افسردگی یا اضطراب شدیدتر
• میزان آرامبخشی بسیار شدید
• فشار خون بالا به شکل خطرناک
• اختلال در هماهنگی ذهن

 

 

بیش از 10 درصد مردم هر جامعه از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنند. بنابراین شایعاتی نیز در رابطه با مصرف داروهای ضد افسردگی وجود دارد که به بررسی برخی از آنان می‌پردازیم.

 

• داروهای ضد افسردگی اعتیاد آور است

همانطور که گفتیم مصرف داروهای افسردگی اعتیاد آور نیستند و تنها باعث وابستگی جسمی می‌شوند و با تحت نظر قرار گرفتن یک پزشک می‌توانند به راحتی آن‌ها را ابتدا در دوز پایین‌تر مصرف کرد و نهایتاً به مرور زمان کنار گذاشت.

 

•  داروهای ضد افسردگی بلافاصله اثر می‌کنند

اغلب مردم فکر می‌کنند که به محض استفاده از داروهای افسردگی خوب می‌شوند و دارو اثر می‌کند. اما باید بگوییم که این تصور اشتباه است و ممکن است تأثیر دارو 3 الی 5 هفته طول بکشد.

 

• عوارض جانبی داروهای ضد افسردگی از خود آن بدتر هستند

این تصور کاملاً غلط است. ممکن است یک بیمار در هفته اول متوجه عوارض جانبی اندکی شود. اما این تأثیرات در طی یک هفته به کلی از بین می‌روند ولی اینکه دارو مصرف نشود و فرد دائماً دچار مشکلات روحی و افسردگی باشد، به مراتب بدتر و خطرناک‌تر است. هنگامی که شما دارو مصرف می‌کنید، بدنتان با ترکیبات جدیدی که به واسطه دارو منتقل می‌شود، بیگانه است. اما به مرور سازگاری پیدا کرده و تعادل لازم به وجود می‌آید.

 

• داروهای ضد افسردگی شخصیت فرد را تغییر می‌دهند

آنچه داروهای ضد افسردگی انجام می‌دهند کمک به رفع مواردی است که ممکن است شما را ناراحت کند و بر تمرکز شما تأثیر بگذارد. این عوامل ممکن است میزان انرژی و یا روحیه شما را نیز پایین بیاورند. اما مصرف یک داروی ضد افسردگی شما را به شخص دیگری تبدیل نمی‌کند، بلکه باعث می‌شود خلق و خوی شما و افکارتان تخت کنترل درآید و آرامش بیشتری داشته باشید.

•  داروهای ضد افسردگی افراد را خوشحال می‌کند

برخی بر این باورند که داروهای ضد افسردگی آن‌ها را شاد و خوشحال می‌کند. اما این باور نیز تا حدودی درست است. حقیقت این است که مصرف این داروها علائم ناراحت کننده افسردگی را بهبود می‌بخشند و سبب می‌شوند که به شما فشار زیادی وارد نشود.