مراقبت از کودک پرخاشگر یکی از پیچیده ترین و دشوار ترین اموری است که یک مادر امکان دارد با آن روبه رو شود. همانگونه که می دانید کودکان نیز همانند بزرگسالان دستخوش خشم و تند مزاجی می شوند . روانشناسان تندخویی را یکی از حالات ذاتی آدم ها می دانند که در حقیقت روشی است جهت رهایی و حفظ کردن شخص از یک تشویش یا تهدیدی است. ولی مسلما خشم تنها جواب به تشویش های پیرامون نیست و یک شخص عادی بالغ با تبحر های رفتاری که دارد می تواند نوع واکنش خویش را با توجه به وضعیت و حالات پیرامون تعدیل و کنترل کند. ولی درباره کودکان این موضوع مقداری متمایزتر است چرا که اگر به یک کودک تبحر های لازم جهت کنترل و واکنش مطلوب در برابر تندخویی را نیاموزید در تمامی جنبه های شخصیتی و اجتماعی دستخوش مشکل و دشواری می شود.
رفتار با کودک پرخاشگر
بایستی با کودک پرخاشگر نوعی برخورد شود که این تندخویی را به راحتی بتواند مهار کند رفتار های متنوعی که سبب می شود خشم کودک از بین برود عبارتند از:
- نخستین قدم درمان تندخویی و خشم در کودکان شناخت نوع و دلیل تندخویی است. با فرزند خود بعد از رفع حالت خشم کاملا همدلانه صحبت کنید تا بتوانید نوع و علت آن را مطابق توضیحات فرزند خود پیدا کنید و به آن را به شکل موردی برطرف کنید.
- چنانچه یکی از افراد خانواده الگوی تندخویی و پرخاش فرزند شما است رفتار آن بایستی اصلاح کرد.
- چنانچه نومیدی و ناکامی علت پرخاشگری و تندخویی فرزند شما است به او کمک کنید تا به مقاصد مناسب خود برسد.
- در مواردی که دلیل تندخویی فرزند اضطراب است بایستی از تشویش درونی و علت پریشانی او آگاه شوید. برای این نوع کودکان ورزش کردن بسیار اثربخش خواهد بود و سبب می شود هیجان او بدین صورت تخلیه شود.
- در مواردی که علت پرخاشگری و تندخویی افسردگی است بایستی از روانشناسان کودک مشاوره گرفت. در این بین ضروری است به این مسئله نیز توجه کرد که فرزند چه چیز مهمی را از دست داده و چطوری می توان مورد از دست رفته را برای او فراهم آورد.
- اگر تصور می کنید کودک شما فدای تندخویی و خشونت در مدرسه شده است بهتر است با مسئولان مدرسه گفتگو نمایید.
- اگر نوع تندخویی و پرخاشگری کودکان انفعالی است بایستی بایستی او را از پیرامون و شرایط آزاردهنده دور کرد تا ناچار نباشد برای جبران و انتقام اشخاص دیگر را رنج دهد و اگر تندخویی از گونه ابزاری است بایستی شیوه های دیگری را جهت مورد توجه قرار دادن فرزند انتخاب کرد تا او مجبور نباشد از تندخویی جهت جلب توجه استفاده کند.
راه های درمان کودک پرخاشگر
برای درمان و مقابله با تندخویی کودک پرخاشگر شیوه های متنوعی وجود دارد که عبارتند از:
- بایستی به این مسئله دقت کرد که به هیچ وجه نباید نسبت به کودک تندخو تماس فیزیکی بکار برد. جهت معالجه این مسئله تنها تحمل و شکیبایی پدر و مادر حائز اهمیت است.
- بایستی دلیل این کار را ریشه یابی کرد این دلیل می تواند حاصل از دعوا و کشمکش های خانوادگی باشد یا علت آن می تواند فیلم ها و یا بازی های تلویزیونی باشد. بعد از پیدا کردن دلیل مسائل و مشکلات، شخص به آسانی می تواند راه درست را در پی گیرد.
- یکی از راه های درمان کودک پرخاشگر این است که بایستی غلط بودن کار فرزند خود را به او بفهمانید چرا که او قابلیت تشخیص رفتار درست از غلط را ندارد. به عنوان مثال زمانی که کار غلطی از فرزند شما سر می زند به ملایمت کار نادرست او را به او گوشزد کنید و به او بفهمانید که اگر مجدد این کار از او سر بزند سبب می شود دوستانش از او فاصله گیرند و او بدون دوست و تنها بماند.
- تصحیح کار های نادرست او .به عنوان مثال اگر فرزند شما در حال گاز گرفتن دوست خود است یا اینکه برای پس گرفتن اسباب بازی خود جیغ و داد می کشد بایستی به او فهماند که کارش درست نیست و با آموزش دادن جملاتی نظیر اینکه بایستی مودبانه از دوستت تقاضا کنی لوازم بازی تو را پس دهد یا اینکه به دلیل گاز گرفتن دوستش از او معذرت خواهی کند.
- بایستی کودک خود را به کار ها و رفتار درست تشویق کنید. همانگونه که به علت رفتار های زشت فرزند خود را ملامت می کنید بایستی گاهی هم که او کار درستی انجام می دهد مشوق او باشید و به او قول تهیه اسباب بازی یا خوراکی مورد علاقه اش را بدهید. البته لازم به ذکر است که این کار نباید به شرطی شدن فرزندانتان منتهی شود.
- از دیگر روش های درمانی و مقابله با تندخویی مراقبت و نظارت بر امور و کار های کودک می باشد. پدر و مادر وظیفه دارند ناظر امور روزانه فرزندشان باشند. به عنوان مثال زمان دیدن تلویزیون بایستی به مضمون فیلم و برنامه ای که می بینند توجه کرد و اگر آن را نامطلوب می دانند فرزند خود را از ادامه مشاهده آن برنامه منع کنند.
- بایستی حس مسئولیت پذیری را در کودک تشدید کرد، به فرزند خود بیاموزید که اگر اسباب بازی دوست خود را شکست بایستی در برابر این عمل احساس مسئولیت کند و به او بگوید باید خودم این خرابکاری درست کنم.
- از دیگر راه های درمان کودک پرخاشگر این است که بایستی برای مواجه با تندخویی و خشم کودک خیلی فوری جواب دهید تا خیلی زود از رفتار نادرست خود آگاه شود. به عنوان مثال برای یک کودک مهد کودکی زمانی که به سرعت جواب او را می دهید بایستی حدود ۵ دقیقه او را از شرایط تندخویی خارج کنید تا بدین صورت بتواند عمل خود را بازبینی کند.
بازی درمانی برای کودک پرخاشگر چیست؟
آیا بازی درمانی تاثیر بسزایی در درمان کودک پرخاشگر دارد ؟ کودکان در زمان بازی انرژی خود را کاملا خالی می کنند بدین جهت این بازی ها تاثیر بسزایی در معالجه آنها دارد برای مثال اگر کودکی در زمان بازی کردن نقش رئیس یا فرمانده را دارد نمایانگر قدرت طلبی او است بدین علت می توانیم از شیوه بازی درمانی جهت برطرف کردن مسائل آنها استفاده کرد.
درمانگر به واسطه بازی کودکان می تواند به شخصیت ، احساس و قابلیت های آنها پی ببرد و به کودک این امکان را می دهد که کلیه احساسات و ضعف های خود را نشان دهد و با به کار گیری روش های درمانی و شناسایی مشکل کودک، کمک می کند تا او بتواند بر استرس ، تشویش و ترس خود چیره شود.
اقدامات مناسب برای تغییر رفتار کودک پرخاشگر
کودک پرخاشگر بایستی با استفاده از روش های درستی آموزش داده شود و به او آموخت که هر کاری را با خشونت و جیغ و داد نباید انجام دهد در این صورت اقدامات مطلوبی برای تغییر رفتار این نوع کودکان وجود دارد که عبارتند از:
- برای کودک خود شرح دهید که پرخاشگری و خشم چیست؟ با او در خصوص با امور نادرستی که انجام می دهد گفتگو کنید و از او سوال کنید که دلیل انجام این امور چیست، به حرف های او کامل گوش دهید و از ملامت کردن او بپرهیزید.
- به فرزند خود کمک کنید تا به این مسئله واقف شود که پرخاشگری او چه تاثیری می تواند بر روی دوستانش داشته باشد. برای مثال به او بگویید آیا دوست دارد با او این گونه برخورد شود؟
- ناظر بکارگیری کودکان خود از اینترنت و گوشی های هوشمند باشید.
- به کودک خود بیاموزید که این رفتار اشتباه او را به هیچ وجه تحمل نمی کند و چنانچه به تندخویی خود ادامه دهید او را از بعضی از امتیازات محروم خواهید کرد.
- به کودک خود بگویید که بهتر است با عطوفت و آرامی با دیگران برخورد کند و خشونت بکار نگیرد. به عنوان مثال زمانی که آن ها قابلیت حل درست مشکلی را ندارند دست به امور خشونت آمیز و پرخاشگری می زنند. در این صورت کمک افزایش مهارت و توانایی در برقراری ارتباط صحیح با دوستان یا دیگر کودکان به رفع خشونت و تندخویی آنها کمک بسزایی می کند.
