در اکثر اختلالات افسردگی، فقط یک حالت روحی شدید وجود دارد: افسردگی. گرچه، افراد مبتلا به اختلال دو قطبی ، حالت روحی شدید دومی را نیز تجربه می کنند که مانیا (شیدایی) نامیده می شود. مانیا درست به اندازه ی افسردگی می تواند زندگی شما را مختل کند. برای درمان دوقطبی، درمان مانیا و افسردگی به یک اندازه مهم می باشند. قرص لیتیوم یکی از قدیمی ترین و موفق ترین داروهای مورد استفاده برای درمان مانیا و علائم افسردگی اختلال دوقطبی می باشد.
داروی لیتیوم چیست؟
لیتیوم یک تثبیت کننده ی حالت روحی است. این دارو به صورت قرص آزاد شده طولانی، قرص آزادشده فوری، کپسول و محلول خوراکی موجود می باشد. این دارو نسبتاً گران قیمت است، چرا که به صورت یک داروی عام (ژنریک) در بازار موجود می باشد.
قرص لیتیوم چگونه اختلال دوقطبی را درمان می کند؟
لیتیوم یک تثبیت کننده ی حالت روحی مورد استفاده برای درمان طولانی مدت اختلال دوقطبی می باشد. تثبیت کننده های حالت روحی معمولاً اولین درمان برای اختلال دوقطبی می باشند. بدین صورت که آنها اولین داروهایی هستند که برای درمان مورد استفاده قرار می گیرند. لیتیوم حالت روحی مانیای اختلال دوقطبی را درمان می کند، که در بین دو حالت روحی این اختلال، مورد شدیدتری می باشد. این دارو به کاهش شدت حالات روحی مانیا کمک می کند. این دارو، علائم افسردگی را نیز کاهش می دهد. گرچه، هنوز نحوه عملکرد لیتیوم مشخص نیست.
لیتیوم بسیار مؤثر است. گرچه، مقدار داروی مورد نیاز برای اثر کردن نزدیک به مقداری می باشد که می تواند برای شما سمی باشد. مصرف بیش از حد این دارو می تواند موجب مسمومیت ناشی از لیتیوم شود. زمانی که شما سعی می کنید از مسمومیت با لیتیوم جلوگیری کنید، پزشک شما ممکن است به آهستگی دوز مصرفی شما را کاهش دهد. بسیار مهم است که لیتیوم را دقیقاً طبق تجویز پزشک مصرف کنید. پزشک شما مکرراً سطوح لیتیوم را در بدن شما بررسی می کند.
عوارض جانبی شایع لیتیوم
برخی از عوارض جانبی لیتیوم در دوزهای استاندارد شایع تر هستند. عوارض جانبی اضافی در دوزهای بالاتر شایع تر می باشند. این عوارض جانبی در جدول زیر آمده اند.
عوارض جانبی نادر ولی جدی
لیتیوم می تواند موجب عوارض جانبی جدی در افراد خاصی شود که مبتلا به بیماری های دیگری هستند. این دارو می تواند با داروهای خاصی تداخل داشته باشد و موجب عوارض جانبی جدی شود. این عوارض جانبی نادر هستند. اکثر افرادی که لیتیوم مصرف می کنند، این عوارض را تجربه نمی کنند. اگر شما نگران احتمال این عوارض جانبی هستید، با پزشک خود صحبت کنید.
لیتیوم ممکن است در عملکرد کلیه اختلال ایجاد کند. اگر شما پیش از این مبتلا به بیماری کلیه بوده اید، این احتمال وجود دارد که مصرف لیتیوم ممکن است منجر به نارسایی کلیوی شود. سطح این احتمال خطر بستگی به شدت بیماری کلیه دارد. این نارسایی کلیه معمولا در زمان قطع درمان با لیتیوم قابل برگشت است. پزشک شما احتمالا عملکرد کلیه شما را پیش از تجویز لیتیوم بررسی می کند. حتماً با پزشک خود درباره ی سابقه بیماری های خود صحبت کنید.
در موارد نادر، درمان با لیتیوم موجب سندرم بروگادا در افرادی می شود که مستعد ابتلا به آن هستند. سندرم بروگادا باز و بسته شدن ناگهانی و سریع بطن های قلب شماست. دلیل این که چرا قلب این کار را انجام می دهد مشخص نیست. ریسک مرگ ناگهانی ناشی از سندرم بروگادا بسیار بالا می باشد. این بیماری در مردان جنوب آسیا بسیار شایع است. در صورتی که لیتیم مصرف می کنید و علائم زیر را تجربه کردید، فوراً با اورژانس تماس بگیرید:
- احساس سبکی سر یا غش کردن
- ضربان غیرطبیعی قلب
- احساس تنگی نفس
در موارد نادر مصرف لیتیوم همراه با داروهایی برای درمان اختلالات روانپزشکی، منجر به بیماری مغزی می شود. صحبت با پزشک در مورد تمام داروهایی مصرفی خود از جمله داروهای بدون نسخه و مکمل های گیاهی یا ویتامین هایی که مصرف می کنید بسیار مهم است. این کار به پزشک شما کمک می کند که از تداخلات دارویی مضر جلوگیری کند. علائم بیماری مغزی می تواند شامل ضعف، خستگی، تب، گیجی و لرز باشد. اگر دارای این علائم هستید، فوراً با پزشک تماس بگیرید.
اختلال دو قطبی چیست؟
اختلال دوقطبی یک بیماری ذهنی است که موجب تغییر بسیار سریع بین دو حالت روحی افسردگی و مانیا می شود. اختلال دوقطبی معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه 20 سالگی ،معمولاً پیش از 25 سالگی آغاز می شود. این بیماری مادام العمر است، اما می توان آن را با درمان درست مدیریت کرد. اکثر مواقع، این درمان شامل استفاده از لیتیوم می باشد. علائم افسردگی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- غمگینی
- عدم علاقه
- تغییرات در عادات غذایی
- از دست دادن وزن
- فقدان خواب
- خستگی
- تمرکز دشوار
- تفکرات مربوط به خودکشی یا انجام آن
علائم مانیا می تواند شامل موارد زیر باشد:
- افزایش انرژی
- افکار مسابقه ای (پرش افکار)
- عزت نفس متورم
- کنترل اعصاب ضعیف
- قضاوت بسیار ضعیف
وقتی که تغییرات بین این حالات روحی خفیف باشد، زندگی روزمره برای شما می تواند بسیار سخت شود. آنها می توانند باعث بروز مشکلاتی در روابط بین فردی و عملکرد ضعیف در کار یا مدرسه شوند. زمانی که این تغییرات شدید باشند، آنها می تواند منجر به تفکرات خودکشی و حتی انجام عمل خودکشی شوند.
با پزشک خود صحبت کنید
لیتیوم، اغلب بخشی از درمان مادام العمر اختلال دوقطبی می باشد. اگر شما این دارو را دقیقاً طبق تجویز پزشک مصرف کنید، می تواند بسیار مؤثر باشد. گرچه، لیتیوم برای هر کسی مناسب نیست و اگر آن را طبق توصیه پزشک مصرف نکنید، در خطر مسمومیت با لیتیوم قرار خواهید گرفت. برای اطمینان از مصرف مؤثر و ایمن لیتیوم، این نکات را رعایت کنید:
- مطمئن شوید که پزشک شما از سابقه ی پزشکی شما خبر دارد و از تمام داروها و مکمل هایی را که شما مصرف می کنید، مطلع است.
- دارو را دقیقاً به همان صورت که پزشک به شما می گوید مصرف کنید.
- از پزشک خود در مورد اطلاعات بیشتری درباره ی عوارض جانبی دارو و احتمال خطر آن سؤال کنید.
- با پزشک خود درباره ی دغدغه های خود درباره ی درمان خود صحبت کنید.
چگونه میتوان متوجه مسمومیت دارویی با لیتیوم شد؟
علائم مسمومیت لیتیوم می تواند شامل اسهال، استفراغ، لرز، عدم هماهنگی، خواب آلودگی یا ضعف عضلانی باشد. این عوارض می تواند شایع باشد. اگر شما هر یک از این عوارض جانبی را تجربه کردید، فوراً مصرف لیتیوم را قطع کنید و با پزشک خود تماس بگیرید.
کلینیک روانشناسی گروه همراه
