افسردگی یا دیپرشن یک اختلال خلقی شایع اما جدی ست که علائم شدیدی ایجاد می کند که بر احساس، تفکر و رسیدگی به فعالیت های روزمره مانند خواب، غذا خوردن یا کار تأثیر می گذارد. برای تشخیص افسردگی، علائم باید حداقل به مدت دو هفته وجود داشته باشد. درمان افسردگی از راه های مختلفی امکان پذیر است. ابتدا باید تشخیص قطعی افسردگی توسط یک روان درمانگر انجام شود و متناسب با شرایط فرد روش درمانی مناسب انتخاب شود.
انواع افسردگی
افسردگی انواع مختلفی دارد. برخی از انواع افسردگی کمی متفاوت است، یا ممکن است تحت شرایط منحصر به فردی ایجاد شود، انواع افسردگی عبارتند از:
اختلال افسردگی مداوم (دیستیمیا)
حالتی از افسردگی ست که حداقل برای دو سال ادامه دارد. فردی که مبتلا به اختلال افسردگی مداوم است، ممکن است دوره هایی از افسردگی شدید، همراه با دوره هایی با علائم کمتر داشته باشد، اما علائم باید به مدت دو سال ادامه داشته باشد تا اختلال افسردگی مداوم در نظر گرفته شود.
افسردگی پس از زایمان
افسردگی پس از زایمان بسیار جدی تر از “baby blues” ست (علائم افسردگی و اضطراب نسبتاً خفیف که طی دو هفته پس از زایمان برطرف می شود) که بسیاری از زنان، پس از زایمان تجربه می کنند. زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان، در دوران بارداری یا پس از آن دچار افسردگی شدید و کامل می شوند (افسردگی پس از زایمان). احساس غم و اندوه، اضطراب و خستگی مفرط که همراه با افسردگی پس از زایمان است، ممکن است انجام کارهای روزانه و مراقبت از خود و یا نوزاد را برای این مادران تازه کار دشوار کند.
افسردگی سایکوتیک
افسردگی سایکوتیک هنگامی رخ می دهد که فرد مبتلا به افسردگی شدید، نوعی روان پریشی را نیز تجربه نماید، مانند داشتن باورهای ثابت نادرست (دیلوژن) یا شنیدن یا دیدن موارد ناراحت کننده ای که دیگران نمی توانند بشنوند یا ببینند (هالوسینیشن). علائم روان پریشی معمولاً دارای یک “مضمون” افسردگی مانند توهمات گناه، فقر یا بیماری ست.
اختلال افسردگی فصلی
افسردگی فصلی با شروع افسردگی در ماه های زمستان، زمانی که نور طبیعی خورشید کمتر است، مشخص می شود. این افسردگی به طور کلی در بهار و تابستان برطرف می شود. افسردگی زمستانی، به طور معمول با ترک اجتماعی، افزایش خواب و افزایش وزن همراه است، و به طور قابل پیش بینی هر ساله به صورت یک اختلال عاطفی فصلی برمی گردد.
افسردگی مرتبط با اختلال دو قطبی
اختلال دو قطبی با افسردگی متفاوت است، اما در این لیست گنجانده شده است زیرا فرد مبتلا به اختلال دوقطبی، دوره هایی از خلق و خوی بسیار پایین را تجربه می کند که معیارهای افسردگی شدید را دارد (“افسردگی دو قطبی” نامیده می شود). اما یک فرد مبتلا به اختلال دو قطبی نیز دارای حالات شدید – شیدایی یا تحریک پذیری – به نام “مانیا” یا حالتی با شدت کمتر به نام “هیپومانیا” است.
نمونه هایی از انواع دیگر اختلالات افسردگی که به تازگی به طبقه بندی تشخیصی DSM-5 اضافه شده است، شامل اختلال در نظم بخشی به حالت خلقی (در کودکان و نوجوانان تشخیص داده می شود) و اختلال دیسفریک قبل از قاعدگی (PMDD) ست.
علائم افسردگی
اگر در بیشتر روزها، تقریباً هر روز، حداقل به مدت دو هفته، برخی از علائم و نشانه های زیر را تجربه کرده اید، ممکن است از افسردگی رنج ببرید:
- حالت غمگینی، اضطراب، یا پوچی مداوم
- احساس ناامیدی یا بدبینی
- تحریک پذیری
- احساس گناه، بی ارزشی یا درماندگی
- از دست دادن علاقه یا لذت از سرگرمی ها و فعالیت ها
- کاهش انرژی یا خستگی
- حرکت یا صحبت کندتر
- احساس بی قراری یا مشکل در نشستن آرام
- مشکل در تمرکز، به خاطر سپردن یا تصمیم گیری
- مشکل خواب، بیدار شدن در صبح زود یا خواب زیاد
- تغییر اشتها و/ یا تغییرات وزن
- افکار مرگ یا خودکشی، یا اقدام به خودکشی
- درد، سردرد، گرفتگی یا مشکلات گوارشی، بدون دلیل جسمی مشخص و/ یا حتی با درمان نیز تسکین نمی یابد.
همه افراد افسرده، تمام این علائم را تجربه نمی کنند. بعضی از افراد فقط چند علامت را تجربه می کنند در حالی که سایرین ممکن است علائم بیشتری را تجربه کنند. برای تشخیص افسردگی شدید، علاوه بر روحیه پایین، وجود علائم به صورت مداوم لازم است، اما افرادی که فقط چند علامت – اما ناراحت کننده دارند – ممکن است نیاز به درمان افسردگی “subsyndromal” داشته باشند.
شدت و دفعات بروز علائم و مدت زمان بروز آنها بسته به فرد و بیماری خاص وی متفاوت خواهد بود. علائم ممکن است بسته به مرحله بیماری نیز متفاوت باشد.
چه عواملی ریسک ابتلا به افسردگی را افزایش می دهند؟
تحقیقات اخیر نشان می دهد که افسردگی ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی، محیطی و روانشناختی است. افسردگی می تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما اغلب از بزرگسالی شروع می شود. اکنون افسردگی در کودکان و نوجوانان تشخیص داده می شود، اگرچه گاهی با تحریک پذیری برجسته تری نسبت به روحیه پایین نشان داده می شود. بسیاری از اختلالات مزمن خلقی و اضطرابی در بزرگسالان، از سطح بالای اضطراب در کودکی شروع می شود.
افسردگی، به ویژه در میانسالی، می تواند با سایر بیماری های پزشکی جدی مانند دیابت، سرطان، بیماری قلبی و بیماری پارکینسون همراه باشد. این شرایط اغلب، هنگام بروز افسردگی بدتر می شود. بعضی اوقات داروهایی که برای این بیماری های جسمی مصرف می شوند، ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند که افسردگی را تشدید می کند. یک پزشک باتجربه، در درمان این بیماری های پیچیده می تواند به شما کمک کند تا بهترین استراتژی درمانی را انتخاب کنید.
عوامل خطر افسردگی عبارتند از:
- سابقه شخصی یا خانوادگی افسردگی
- تغییرات عمده زندگی، ضربه، یا استرس
- برخی بیماری های جسمی و داروها
راه های درمان افسردگی
افسردگی، حتی در شدیدترین موارد نیز قابل درمان است. هرچه زودتر این درمان شروع شود، موثرتر است. افسردگی معمولاً با داروها، روان درمانی یا ترکیبی از این دو درمان می شود. اگر این روشهای درمانی علائم را کاهش ندهد، درمان الکتروشوک (ECT) و سایر روش های درمانی تحریک مغزی، می تواند گزینه های دیگر درمانی باشد.
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی داروهایی هستند که افسردگی را درمان می کنند. این داروها ممکن است به بهبود روند مغز در استفاده از برخی مواد شیمیایی کنترل کننده خلق و خو یا استرس، کمک کنند. ممکن است لازم باشد قبل از یافتن دارویی که علائم را بهبود می بخشد و دارای عوارض جانبی قابل کنترل است، چندین داروی ضد افسردگی را امتحان کنید. دارویی که در گذشته به شما یا یکی از اعضای خانواده نزدیکتان کمک کرده باشد، اغلب مورد توجه قرار می گیرد.
داروهای ضد افسردگی، برای اثرگذاری نیاز به زمان دارند – معمولاً 2 تا 4 هفته – و غالباً علائمی مانند خواب، اشتها و تمرکز، قبل از بالا رفتن خلق و خو بهبود می یابند، بنابراین مهم است که قبل از نتیجه گیری، در مورد اثربخشی به دارو فرصت دهید. در صورت شروع مصرف داروهای ضد افسردگی، بدون مشورت با پزشک مصرف آنها را قطع نکنید.
گاهی اوقات افرادی که داروهای ضد افسردگی مصرف می کنند، احساس بهتری دارند و سپس خود به خود دارو را قطع می نمایند و افسردگی دوباره برمی گردد. وقتی شما و پزشک تصمیم گرفتید که زمان قطع دارو فرا رسیده است، معمولاً پس از یک دوره 6 تا 12 ماهه، پزشک به شما کمک می کند تا به آرامی و با اطمینان، دوز خود را کاهش دهید. متوقف کردن دارو به طور ناگهانی می تواند علائم ترک را ایجاد کند.
درمان افسردگی با روان درمانی
انواع مختلفی از روان درمانی (که “گفتگوی درمانی” یا مشاوره نیز نامیده می شود) می تواند به افراد مبتلا به افسردگی کمک کند. نمونه هایی از رویکردهای مبتنی بر شواهد برای درمان افسردگی، شامل درمان شناختی رفتاری (CBT)، درمان بین فردی (IPT) و درمان حل مسئله است. برای اطلاعات بیشتر در مورد رویکردهای مختلف روان درمانی می توانید با مرکز مشاوره گروه همراه تماس بگیرید.
نجات از افسردگی با درمان های تحریک مغزی
اگر داروها علائم افسردگی را کاهش ندادند، درمان الکتروشوک (ECT) می تواند گزینه ای مناسب باشد. شوک درمانی می تواند برای افراد مبتلا به افسردگی شدید که با سایر روش های درمانی نتوانسته اند احساس بهتری داشته باشند، موثر باشد. این روش می تواند یک درمان موثر برای افسردگی باشد. در برخی موارد شدید که واکنش سریع ضروری است یا نمی توان از داروها با خیال راحت استفاده کرد، ECT حتی می تواند یک مداخله خط اول باشد.
الکتروشوک درمانی افسردگی قبلا به صورت غیر سرپایی و امروزه اغلب به صورت سرپایی انجام می شود. این درمان شامل یک سری جلسات، به طور معمول سه بار در هفته، به مدت دو تا چهار هفته است. ECT ممکن است باعث برخی عوارض جانبی، از جمله گیجی، گمراهی و از دست دادن حافظه گردد.
این عوارض معمولاً کوتاه مدت هستند، اما گاهی اوقات به تاخیر می افتند، به خصوص تا ماه ها پس از دوره درمان. پیشرفت در دستگاه ها و روش های ECT ،ECT مدرن را برای اکثریت قریب به اتفاق بیماران ایمن و موثر کرده است. قبل از دادن رضایت آگاهانه برای انجام ECT، با پزشک خود صحبت کنید و مطمئن شوید که مزایا و خطرات احتمالی درمان را درک می کنید.
