مثلث کارپمن یا سه گانه یکی از انواع ارتباطات در روابط انسانی است که از سه ضلع قربانی، ناجی و آزاردهنده تشکیل شده است. این مثلث در روابط ناسالم ناهوشیارانه شکل می‌گیرد و به شکل نوعی بازی روانی است. برای آشنایی بیشتر با این مثلث در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
مثلث کارپمن چیست؟
این مثلث اولین بار توسط استیو کارپمن و در دهه ۶۰ قرن بیستم میلادی مطرح شد. مثلث کارپمن مدلی برای تعریف تعاملات سالم اجتماعی است که در آن سه نقش اصلی قربانی، نجات دهنده و آزارگر وجود دارد. مثلث کارتمند می‌تواند در هر نوع رابطه‌ای از رابطه با همسر تا فرزندان و همکاران و دوستان و خویشاوندان شکل بگیرد. کارتمن می‌گوید که همه انسان‌ها به صورت هوشیار یا ناهوشیارانه یکی از این سه نقش را ایفا می‌کنند. معمولا تربیت خانوادگی و نوع وضعیت زندگی در دوران اوایل کودکی تعیین کننده یکی از این سه نقش است. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید از بهترین مشاور خانواده سعادت آباد کمک بگیرید.
نقش‌های مثلث کارپمن
در این نوع بازی روانی حداقل دو نفر وجود دارند که نقش‌ها بینشان تعویض می‌شود. در این مثلث فرد قربانی حتماً یک شخص مظلوم و منفعل نیست بلکه تنها ممکن است از لحاظ روحی ناامید و درمانده باشد. فرد قربانی خودش را ناتوان در برابر شرایط بیرونی دانسته و در مقابل فرد آزارگر نمی‌تواند کاری انجام دهد و به امید فرد ناجی برای حل مشکلات خود می‌گردد. فرد ستمگر نقش پررنگ‌تری از بقیه دارد و برای رسیدن به خواسته‌های خود می‌خواهد از دیگران سوء استفاده کند. او دوست دارد کنترل امور را در اختیارش داشته باشد و حتی اگر نتواند به نیت خود برسد ممکن است نقشش را به قربانی تغییر دهد. کسانی که در نقش ناجی هستند سعی می‌کنند تا مانند یک فرد مهربان برای حل مشکلات دیگران تلاش کنند و معمولاً با شخص قربانی بیشتر در تماسند. ناجیان با ارائه راه‌های کوتاه مدت به قربانی سعی می‌کنند او را وابسته خود نگه دارند. به همین دلیل است که در مثلث کارپمن ناجیان همیشه خسته هستند چرا که خودشان را مسئول دیگران می‌دانند. اگر شما هم یکی از این افراد هستید وقتش رسیده که از بهترین دکتر روانشناس سعادت آباد کمک بگیرید.
راه خروج از مثلث کارپمن
پرداختن به مثلث کارپمن برای رشد و توسعه فردی بسیار اهمیت دارد. چند استراتژی برای خروج از این مثلث وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شود:
آگاهی
رشد و توسعه خودآگاهی برای تعیین کردن نقش خود در این مثلث بسیار ضروری است. درک احساسات افکار و عواطف و رفتارهای مرتبط با هر نقش افراد کمک می‌کند که تا پیش از درگیر شدن در الگوهای اشتباه، متوجه آن شوند.
مسئولیت پذیری
اینکه بتوانید اعمال و احساسات خود را قبول کنید در بیرون آمدن از نقش قربانی کمک کننده است. گر افراد بتوانند نقش‌های افراط گونه خود را در مثلث کارپمن شناسایی کنند انتخاب‌های بهتر و مثبت‌تری خواهند داشت.
مرزها
تعیین مرزهای مشخص برای پیشگیری از چرخه نجات حیاتی است. اینکه افراد بتوانند به راحتی مهارت نه گفتن را تقویت کنند در ایجاد محدودیت‌های شخصی در روابط انسانی بسیار کمک کننده است و اعتماد به نفس را بالا میبرد.
ارتباط
ارتباطات صادقانه و گشوده راهکار حل تعارضات و پیشگیری از افزایش تنش‌ها در نقش‌هاست. مهارت گوش دادن همدلی و بیان جراتمندانه می‌تواند در کاهش تنش‌ها و افزایش درک کمک کننده باشد. در این زمینه می توانید از روانپزشک و روانشناس سعادت آباد کمک بگیرید.
مثلث TED جابگزین بهتر برای مثلث کارپمن
مثلث قدرت دهی تد راهی برای خروج از مثلث کارپمن می‌باشد که در سال ۲۰۰۳ معرفی شده است. در این مثلث نقش‌های جدیدی وجود دارند که می‌توانند با نقش‌های ناسالم قبلی تعویض شده و به صورت کارآمد در بیایند.نقش‌های این مثلث شامل موارد زیر می‌باشد:
هدایتگر یا مربی
در راس مثلث میتوان به جای نقش یک نجات دهنده که دنبال شخصیت قربانی می‌گردد تا اوضاع او را به دست بگیرد و نجاتش دهد نقش یک مربی وجود دارد. هنگامی که می‌خواهید از فردی حمایت کنید یا توسط شخصی مورد کنترل باشید سعی کنید به شکل بالغ به آن جواب دهید. این نقش به ما آموزش می‌دهد که به جای آن که ماهی به فرد بدهید به او ماهیگیری بیاموزید. وقتی که فرد خودش را یک مربی بداند توجه می‌شود که قرار نیست همیشه به دیگران کمک کند حتی زمانی که به او نیاز ندارند یا دلسوزشان باشد بلکه در این نقش به خودش اعتبار و احترام بیشتری می‌دهد. مثلاً هر موقع شخصی دنبال قربانی باشد حتی زمان‌هایی که او درخواستی ندارد می‌خواهد هر طور شده کمکش کند اینجاست که یه قربانی باید با اقتدار خودش دنبال راه حل برود و سعی کند روی پای خودش بایستد. فرد ناجی هم بهتر است تنها نقش آموزش دهنده را ایفا کند و دنبال کمک کردن در هر شرایطی نباشد.
چالشگر
در راس دیگر مثلث کارپمن شخصیت آزاردهنده وجود دارد که با دیگران سر ناسازگاری دارد و در پی انتقام و سوء استفاده از آنها هست اما در مثلث قدرت دهی تد فرد باید نقش چالشگر داشته باشد و به جای نقش آزاردهنده سعی کند با انتقاد سازنده و مثبت کارش را پیش ببرد تا فرد مقابل نقش قربانی نگیرد. در وضعیت چالشگر برعکس موقعیت آزاردهنده که فرد تمام وجود شخص را زیر پا له می‌کند چالشگر اما پیشنهاد می‌دهد و در مورد کاری که باید انجام شود صحبت می‌کند. او سعی می‌کند دیالوگ بالغانه و پخته‌ای داشته باشد و از نقش والد خود بیرون بیاید تا بتواند از تنش در رابطه جلوگیری کند. در این وضعیت بهتر است با درخواست کردن شخص قربانی به صحبت کردن و انتقادات سالم از نقش آزارگر بیرون آمد.
خلاق
راس بعدی مثلث کارپمن قربانی یا شخصیت مهرطلب می‌باشد که فردی دنبال یک حامی است تا نجاتش دهد. اگر شما متوجه شده‌اید فردی به دنبال ناجی مثل شما می‌گردد و می‌خواهد مسئولیت زندگیش را به عهده بگیرید سعی کنید او را به یک گفتگوی بالغانه دعوت کنید. مثلاً می‌توانید بگویید که شما این کار را خیلی خوب می‌توانید انجام دهید یا اینکه من هم مانند بقیه هستم و می‌توانم کمکت کنم تا مهارتی یاد بگیری. برای جلوگیری از وارد شدن به نقش قربانی می‌توانید وارد نقش خلاق شوید و از خودتان بپرسید که چه راهکارهایی وجود دارد و بهتر است به جای آنکه تن به دیگری دهید خودتان مستقل باشید و بدانید که در حال حاضر به چه چیزهایی نیاز دارید. در این نقش شما به جای آنکه دنبال مقصر بگردید یا مسئولیتی نداشته باشید باید تمرکز را بر راه حل‌ها و خودتان بگذارید و از قدرت تخیل استفاده کنید و بدانید که در شرایط دشوار چه کاری می‌توانید برای بهبود وضعیتتان انجام دهید.
کلام پایانی
در مقاله امروز متوجه نقش‌های ناسالم در مثلث کارپمن شده‌اید. با آگاهی از این نقش‌ها می‌توانید روابط ناکارآمد و سمی خود را شناسایی کنید و با پذیرش مسئولیت‌ها ارتباطات بهتری ایجاد کنید. اگر شما هم متوجه شده‌اید که در ارتباطات خود جز یکی از این سه نقش مثلث کارپمن هستید بهتر است در کنار هر راهکاری از یک روانشناس کمک بگیرید.
