دستکاری عاطفی چیست؟

روابط سالم بین انسان‌ها بر اساس احترام و درک متقابل و امنیت است. هر فردی در ارتباط باید بداند که دوست داشته می‌شود بدون هیچ شرطی پذیرفته می‌شود . اما گاهی اوقات برخی از افراد از احساسات و عواطف شما جهت رسیدن به اهداف خود یا تاثیر بر عقایدتان استفاده می‌کنند که این امر به عنوان دستکاری عاطفی مطرح می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این اصطلاح در ادامه مقاله با ما همراه باشید. در این زمینه می توانید از دکتر روانشناس در سعادت آباد کمک بگیرید.

دستکاری عاطفی چیست؟

هر انسانی مجموعه‌ای از نیازها اهداف و علایق خاص خود را دارد که او را در طی مسیر زندگیش کمک می‌کند. موقعی که فرد دیگری می‌خواهد شما را تحت اختیار خویش قرار دهد ممکن است از تکنیک‌های دستکاری عاطفی استفاده کند. به گفته برخی متخصصین روانشناسی دستکاری عاطفی نوعی از دستکاری روانی محسوب می‌شود که در آن شخص در پی مدیریت احساسات فرد دیگری می‌باشد هر چند که غالباً نامطلوب به نظر می‌رسد دستکاری عاطفی همیشه نتیجه تفکر خودآگاه نمی‌باشد. تجربیات ناخوشایند دوران کودکی باشد. برخی از افرادی هم که قربانی سو استفاده می‌شوند به آن دلیل است که سوء استفاده کنندگان آنها را به خاطر نیازهایشان به روش‌هایی خاص تنبیه می‌کردند.

دستکاری عاطفی می‌تواند به شکل انفجار خشم بیان ناامیدی یا احساس گناه و مسخره کردن اتفاق بیفتد. بمباران عشقی هنگامی است که فردی بخواهد شریکش را با محبت و نوازش به دام انداخته تا در آغاز یک رابطه او را به سمت خود جذب نماید. این گونه افراد در ابتدا دیگری را به سمت خود جذب کرده و بعد از آنکه خیالشان راحت شد ممکن است کم کم توجه را از رو بگیرند پس از اینکه مطمئن شدند فرد مقابل به آنها وابسته شده است. در این زمینه توصیه می شود از روانپزشک یا روانشناس در سعادت آباد کمک بگیرید.

تکنیک‌های دستکاری عاطفی

مهمترین راه‌هایی که فرد مقابل با استفاده از آنها می‌خواهد شما را کنترل کند شامل موارد زیر است:

احساسات شما را کنترل می‌کند

این افراد غالباً مسئولیت اعمال خود را نمی‌پذیرند و اگر از آنها بخواهید کاری انجام دهند طوری رفتار می‌کنند که شما پشیمان شوید. این افراد سعی می‌کنند دیگران را طوری تغییر دهند تا به نفع خودشان تمام شود. همچنین می‌تواند در شما احساس بد بودن یا گناه و شرم ایجاد کنند. مثلاً اگر از شخص مقابل بخواهید که در کارهای خانه به شما کمک کند ممکن است در پاسخ بگوید: ر نمی‌دانی که من امروز از صبح سر کار رفتم و بسیار خسته‌ام یا خودت می‌دانی که این روزها چقدر تحت شرایط استرس‌زا قرار گرفته‌ام و باید مرا درک کنید. این رفتار حتی از معذرت خواهی نکردن هم بدتر است چرا که نه فقط شخص مورد نظر از شما معذرت خواهی نکرده بلکه شما را هم در این بین مقصر می‌شناسد. در این شرایط بهتر است که خودتان مقاومت داشته باشید و خیلی محکم به او بگویید که کار اشتباهی نکردید یک عذرخواهی معمولی می‌توانست همه چیز را حل کند نه بهانه تراشی.

چیزی را می‌گوید و لحظه‌ای بعد آن را انکار می‌کند

کسانی که دستکاری عاطفی می‌کنند می‌توانند به خواسته‌های شما جواب مثبتی دهند و قول دهند که کاری را برایتان انجام می‌دهند اما موقعی که زمانش فرا می‌رسد آن را از یاد ببرند و حتی تعهد خود را منکر شوند مگر آنکه با زیرکی از آنها تعهدی گرفته باشد یا شاهدی داشته باشید تا بتوانید آن را اثبات کنید. افراد کنترلگر به راحتی می‌توانند مکالمات و گفتگوهای قبلی را طبق خواسته خود تغییر دهند و مجدداً برای شما بازگو کنند و در شما این احساس را به وجود بیاورند که اشتباه کرده‌اید یا درست متوجه نشده‌اید. اگر شما در این شرایط قرار گرفته‌اید بهتر است مکالمه را به اتمام برسانید. در رابطه آنها تعهد یا سندی داشته باشید تا بعدها بتوانید آنها را برای خودشان اثبات کنید هرچند که از دست شما عصبانی خواهند شد.

شما را مقصر و گناهکار جلوه می‌دهند

افرادی که اهل دستکاری عاطفی هستند نقاط ضعف شما را به راحتی می‌توانند شناسایی کنند تا تسلیمشان شوید. در اصل دستکاری عاطفی نوعی پرخاشگری انفعالی به شمار می‌رود که در آن فرد مقابل پاشنه آشیل شما را پیدا کرده و با تحریک کردن آن می‌خواهد به خواسته‌اش برسد. مثلاً ممکن است فردی به همسرش بگوید که اگر دوست داری می‌توانی با دوستانت به خرید یا سفر بروی اما برای من جای تعجب است که چگونه دلت می‌آید بچه‌هات را تنها بگذاری؟ یا اینکه من توانایی خرید ماشین را ندارم و هرگز هم لایق چیزهای خوب این دنیا نبوده‌ام. با این مثال‌ها متوجه می‌شوید که چگونه برخی‌ها مهارت خوبی در بازی دادن شما دارند. پس سعی کنید با خواسته‌های آنها همدردی نکنید.

سعی می‌کنند مشکلات و سختی‌های شما را کوچک بشمارند

افرادی که اهل دستکاری عاطفی هستند مشکلات شما برایشان اهمیت ندارد بلکه از مسائل شما حتی می‌توانند به عنوان راهکاری برای نمایش مشکلات خودشان استفاده کنند. مثلاً اگر پیش آنها از مشکلی شکایت کنید مسائل خودشان را چند برابر جلوه می‌دهند. اگر متوجه شده باشید می‌خواهند شما را فردی مغرور و خودخواه جلوه بدهند و مکالمات را از سوی ناراحتی و مشکلات شما به انحراف بکشانند. بنابراین بهتر است که مشکلات خود را پیش چنین افرادی بیان نکنید تا بدتر زخمی به زخم‌های شما اضافه نکنند.

از تکنیک عقب انداختن استفاده می‌کنند

این گونه افراد به جای اینکه مستقیم خواسته‌هایشان را بیان کنند از روش‌های تهاجمی پرخاشگرانه استفاده می‌کنند. ممکن است زمانی که با آنها در مورد مسائل‌تان صحبت می‌کنید حرف‌های شما را گوش دهند و حتی تایید کنند اما از مشکلات شما به عنوان قصه‌ای برای جمع‌های دوستانه خود استفاده می‌کنند. در مقابل چنین افرادی سعی کنید به آنها نشان دهید که حداقل متوجه رفتار آنها شده‌اید. اگر باز هم به این گونه کارهایشان ادامه دادند شما را در شرایط چالشی گذاشتند توصیه می‌شود که مسئله خود را با یک مشاور مطرح کنید.

انرژی فضا را می‌گیرند

اینگونه افراد روش خاصی در معطوف کردن توجه و تمرکزها بر خودشان دارند. آنها دوست دارند وارد هر جمعیش که می‌شوند دیگران متوجه عصبانیت یا ناراحتیشان شوند. اگر شما در رابطه با این افراد هستید مجبور می‌شوید که بخشی از انرژی خوبتان را به آنها بدهید  و ناخواسته درگیر همدردی با آنها شوید. بهتر است در این شرایط از خودتان مراقبت کنید یا حداقل فضا را ترک کنید تا درگیر انرژی منفی آنها نشوید

آنها از عصبانیت یا حمله استفاده می‌کنند

کسانی که از دستکاری عاطفی بهره می‌برند معمولا می‌خواهند دیگران را با تهدید یا خشم ترسانده و کنترل کنند. چرا که با این کار به راحتی بقیه تسلیم خواسته‌هایشان می‌شوند. مثلاً وقتی فردی نمی‌خواهد کاری را انجام دهد ممکن است صدایش را بالا ببرد یا چیزی را محکم به زمین بکوبد یا حتی وسیله‌ای را پرت کند  چرا که با این دیوانه بازی‌ها به راحتی می‌توانند در دل دیگران رعب و وحشت ایجاد کند. اگر خشم به این گونه افراد باعث ترس شما شد بهتر است که از آنها بخواهید تا به این گونه رفتارشان پایان دهند آنها به خوبی می‌دانند که چگونه باید دیگران را تسلیم خواسته‌هایشان کنند.

به دنبال افراد حساس پر از احساس ناامنی و بیش از حد اعتماد کننده هستند

کسانی که از دستکاری عاطفی برای رسیدن به خواسته‌هایشان استفاده می‌کنند اهل بهره‌برداری و استثمار اطرافیان هستند و دوست دارند با افراد آسیب‌پذیرتر و قابل کنترل‌تر ارتباط داشته باشند. این افراد ابتدا در رابطه به افراد آسیب‌پذیر و قربانی احساس ایمنی و امنیت کامل می‌دهد و بعد به تدریج شروع به سوء استفاده از آنها می‌کنند. بنابراین اگر اهل ایثار و بخشش بیش از حد هستید ممکن است که روزی طعمه چنین اشخاصی شوید. اگر شما بتوانید کسانی را که به دنبال دستکاری عاطفی هستند را شناسایی کنید راحت می‌توانید در همان ابتدا از رابطه با آنها قبل از صمیمیت خودداری کنید. برای شناخت بهتر آنان قبل از ازدواج و آشنایی می توانید از دکتر روانشناس در سعادت آباد کمک بگیرید.

کلام پایانی

اگر شما در رابطه با افرادی هستید که احساس می‌کنید بعد از هر بار رابطه با آنها دچار ناراحتی یا خشم یا گناه می‌شوید بهتر است در مورد ادامه ارتباطتان بیشتر فکر کنید. یادتان باشد که این افراد می‌توانند با بازی‌های روانی چالش‌های بیشتری هم برای شما ایجاد کنند. بنابراین اگر با شخصی در رابطه هستید یا اطرافیانی دارید که نمونه‌هایی از همین نوع  دستکاری‌های عاطفی را با شما انجام می‌دهند بهتر است که در کنار هر راهکاری از روانشناس و مشاور حرفه‌ای کمک بگیرید.